Miasto modernistyczne jako zrównoważone miejsce do życia.

• Autorzy: Marek Bryx , Izabela Rudzka

Warianty tytułu

Modernist City as a Sustainable Place to Live.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Idea miasta modernistycznego Le Corbusierato koncepcja miasta dobrego do życia, miasta dużego,a jednak z dostępem do słońca i świeżego powietrza dla każdego mieszkańca, która wyprzedziła swoje czasy.Wytyczne wielkiego architekta do stworzenia zabudowy "najlepszej do życia"wynikały również z postulatów przyjętych przez CIAM na IV Kongresie w 1933 r. wAtenach1. Najznakomitsi ówcześni architekci, pod przewodnictwem Le Corbusiera przygotowali zasady nowoczesnego projektowania, których głównym hasłem było: "słońce, przestrzeń, zieleń"2.Były to idee dalekie od panujących ówcześnie warunków życia, wręcz uważane za luksus, przynależny najbogatszym mieszkańcom miast. Należy bowiem pamiętać, że jeszcze do czasu dwudziestolecia międzywojennego, dominującą zabudową miejską była zabudowa gęsta, w ciasno przylegających do siebie kamienicach z oficynami i podwórkami-studniami3."Więcej powietrza, światła i zieleni"!Idee te zaczęły powracać do łaski we współczesnych nam czasach, jako główne cele miasta zrównoważonego4.Podobnie zresztą jest z ideą miasta piętnastominutowego5.Jednak w obu tych przypadkach zbyt często zapominamy, iż za ich stworzenie odpowiada architekt, przez wielu uważany za "niszczyciela prawdziwego życia miast"6.Choć znienawidzony, wyznaczył trendy w wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym na kilka kolejnychdekad7, pośrednio walcząc z ubóstwem mieszkaniowym wielu krajów8. Wznoszenie budynków wielorodzinnych, w uprzemysławiających się krajach socjalistycznych, było rozwiązaniem niwelującym problem tzw. luki mieszkaniowej, umożliwiającym przespieszoną industralizację. Budynki i mieszkania wybudowane w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku, nadal zapewniają dobre miejsca do życia, pomimo niezawinionej złej sławy9.Celem artykułu jest próba udowodnienia, że modernistyczne idee Le Corbusiera wyprzedziły swój czas. Przedstawiono więc koncepcję miasta modernistycznego według Le Corbusiera oraz wskazano jej powiązania z ideą zrównoważonego rozwoju miast.O te cele,wyznaczone przez Le Corbusiera i cele miasta zrównoważonego, czyli o komfort życia w mieście,walczą mieszkańcy współczesnych miast10.Dla osiągnięcia tak wyznaczonego celu autorzy podjęli próbę dookreślenia miasta, przedstawili założenia miasta modernistycznego oraz próbę jego realizacji w warunkach gospodarki socjalistycznej. Ta niezbyt udana próba, głównie poprzez eksponowanie liczby wybudowanych mieszkań, a nie kompleksowych warunków do życia, przyczyniła się do upadku idei modernizmu. Dziś -naszym zdaniem -wraca ona pod postacią koncepcji miasta zrównoważonego, którego cel jest taki sam,jak cel Le Corbusiera -komfort życia wszystkich mieszkańców. (abstrakt oryginalny)

EN

Le Corbusier's idea of a modernist city is a concept of a good city to life, a large city, yet with access to the sun and fresh air for every inhabitant, which was ahead of its time. The guidelines of the great architect to create the "best to live" buildings also resulted from the postulates adopted by the CIAM at the 4th Congress in 1933. in Athens. The most outstanding architects of the time, led by Le Corbusier, prepared the principles of modern design, whose main slogan was: "sun, space, greenery" These ideas were far from the conditions prevailing at the time life, even considered a luxury belonging to the richest city dwellers. It should be remembered that until the interwar period, the dominant urban development was dense, in closely adjacent tenement houses with outbuildings and backyards-wells. "More air, light and greenery"! Theseideas began to come back into favor in the in our times, as the main goals of a sustainable city. Similarly anyway, it is with the idea of a fifteen-minute city. However, in both of these cases, we too often forget that it is the architect who is responsible for their creation, considered by many to be the "destroyer of the real life of cities". Although hated, he set trends in multi-family housing for the next few decades, indirectly fighting housing poverty in many countries. Erection of multi-family buildings in industrializing countries socialist, was a solution to the problem of the so-called housing gap, enabling accelerated industrialization. Buildings and apartments built in seventies and eighties of the last century, still provide good place to live, despite the undeserved bad reputation.The aim of the article is to prove that the modernist ideas of Le Corbusier they were ahead of their time. Thus, the concept of a modernist city was presented according to Le Corbusier, and its links with the idea of sustainable development were indicated cities. The inhabitants of modern cities fight for these goals, set by Le Corbusier and the goals of a sustainable city, i.e. for the comfort of living in the city. In order to achieve this goal, the authors made an attempt to define the city, presented the assumptions of amodernist city and an attempt to implement it in the conditions of the socialist economy. This not-so-successful attempt, mainly by emphasizing the number of built apartments, and not complex living conditions, contributed to the collapse of the idea of modernism. Today -in our opinion -it returns in the form of the concept of asustainable city, the goal of which is the same as Le Corbusier's goal -the comfort of life for all residents. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Miasto; Jakość życia

EN

City; Quality of life

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 26
• Strony: 39--51

Twórcy

autor

Marek Bryx

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Izabela Rudzka

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Bartnik S.C., Polska teologia miast, (w:)Miasto i kultura polska w dobie przemysłowej. Wartości.H. Imbs (red.). Ossolineum, Wrocław, 1993.
• Bryx M., Mieszkanie dostępne w zrównoważonym mieście, CeDeWu, Warszawa 2021.
• Bryx M., Finansowanie rozwoju budownictwa mieszkaniowego w miastach, SGH, Warszawa 1999.
• Castells M., Kwestia Miejska, PWN, Warszawa 1982.
• Cullen G., Obraz miasta, Ośrodek Brama Grodzka, Lublin 2011.
• Cymer A., Skąd się wzięły bloki, Culture.pl(dostęp 18.11.2022).
• Cymer A., Architektura w Polsce 1945-1989, Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2019.
• Davies H., Boże Igrzysko. Historia Polski, Znak Kraków 2010.
• Debord G., Społeczeństwo spektaklu, PIW, Warszawa 2006.
• Engels F.,W kwestii mieszkaniowej, Ksiażka i Wiedza, Warszawa 1949.
• Gehl J., Życie miedzy budynkami, wyd II, RAM, Kraków, 2013.
• Giddens A., Konsekwencje nowoczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015.
• Harvey D., Bunt miast, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa, 2012.
• Jacobs J., Śmierć i życie wielkich miast Ameryki, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa, 2014.
• Kędzierska, A. Uchowicz, Wirkus M, Archipelag CIAM, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2019.
• Lefebvre H., Prawo do miasta, 14.Lefebvre.pdf (amu.edu.pl)(dostęp: 18.11.22).
• Lynch K., Obraz miasta, Archivolta, Kraków 2011.
• Lucas G., Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego, T. 1., PWN,1984.
• Marks K., Kapitał, Tom. I, Książka i Wiedza, Warszawa 1970.
• Moreno C., What is 15 minutes city and how will it change how we live, work and socialise, https://www.euronews.com/next/2021/09/16/what-are-15-minute-cities-and-how-will-they-change-how-we-live-work-and-socialise.
• Rudzka I., Historyczne i przestrzenne ujęcie koncepcji funkcji miast i ich współczesne zastosowanie,(w:)Szlakami Geografii Ekonomicznej. Przestrzeń, Instytucje, Metodologia, Bogucki, Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2020.
• Rudzka I.,Obszary zdegradowane jako bariera rozwoju miast. Znaczenie przestrzeni publicznej w modelu rewitalizacji strategicznej,OW SGH, Warszawa 2022.
• Rutkowska-Gurak A., Współczesny rozwój miast -wybrane problemy, (w:)Szlakami Geografii i Ekonomicznej. Przestrzeń, Instytucje, Metodologia, Bogucki, Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2020.
• Samsonowicz H., Życie miasta średniowiecznego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2014.
• Sabogal A., Urban Ecology. A Cese Study of Lima City, Peru, Springer, 1999.
• Solska A., Zagadnienia ładu w nowych mieszkaniach robotniczych w Warszawie,(w:) Materiały Pierwszego Polskiego Kongresu Mieszkaniowego, Warszawa.
• Strauss L., Platon, (w:)L. Strauss, J. Cropsey, Historia Filozofii Politycznej, Fundacja Augusta Cieszkowskiego, Warszawa 2010.
• Swoboda T. (przekł.), Le Corbusier, Urbanistyka, C.A. Architektury, 2015.
• Syrkus H., Ku idei i osiedla społecznego 1925-1975, PWN, Warszawa, 1976.
• Tomanek M., Aktywiści miejscy walczą o zieleń w miastach, Aktywiści miejscy walczą o zieleń w miastach, EkoGuru portal ekologiczny(dostęp: 18.11.2022).
• Tymowski W., Czy blokowiska są złe?Starsi mówią: szare i zgrzebne, młodsi: była zieleń i wspólna przestrzeń (wyborcza.pl), (dostęp: 18.11.2022).
• Wallis A., Kultura i więź przestrzenna, Książka i Wiedza, Warszawa 1978.
• Wallis, Socjologia przestrzeni, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, Warszawa,1990.
• Zaterbaum M., Aleksander de Toucqueville, (w:) L. Strauss, J. Cropsey, Historia filozofii politycznej, Fundacja Augusta Cieszkowskiego, Warszawa 2010.
• Bolało mnie określenie "sypialnia Warszawy". Wywiad z Prof.Markiem Budzyńskim; https://www.haloursynow.pl/artykuly/bolalo-mnie-okreslenie-sypialnia-warszawy-prof-marek-budzynski-o-projektowaniu-ursynowa-wywiad,13902.htm, (dostęp 20.11.2022).
• Historia i funkcjonowanie spółdzielni mieszkaniowych w Polsce -Spółdzielnie Mieszkaniowe (spoldzielniemieszkaniowe.pl)(18.11.2022).
• Mieszkania w Polsce 1918-2018: raport na stulecie niepodległości, Murator, Mieszkalnictwo w Polsce 1918-2018: raport na stulecie niepodległości -Architektura-murator (muratorplus.pl)(dostęp: 02.11.2022).
• https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/research_ resources/charters/charter04.html(dostęp: 11.11.2022).
• Organizacja i działalność Towarzystwa Osiedli Robotniczych Lewicowo.pl, (dostęp: 18.11.2022).
• Równowaga pomiędzy naturą a kulturą. Filozofia architektury Marka Budzyńskiego -Stowarzyszenie GeniusLoci(dostęp: 14.11.2022).
• The Getty Conservation Institute, https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/research_ resources/charters/charter04.html, (dostęp: 02.11.2022).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 o samorządzie gminnym, (Dz.U. 1990, Nr16, poz. 95). Akt prawny (sejm.gov.pl)(dostęp: 11.11.2022).