Niezależność od importu surowców energetycznych jako kluczowy element bezpieczeństwa ekonomicznego państwa. Polska na tle krajów UE

• Autorzy: Sylwia Pangsy-Kania , Katarzyna Wierzbicka

Warianty tytułu

Independence from Imports of Energy Raw Materials as a Key Element of the State's Economic Security. Poland in Comparison with the EU Countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Celem artykułu jest przedstawienie problemu bezpieczeństwa energetycznego jako kluczowego elementu bezpieczeństwa ekonomicznego państwa. W opracowaniu przedstawione zostały sposoby pomiaru bezpieczeństwa energetycznego, a następnie przeanalizowany został wskaźnik zależności od importu surowców energetycznych dla krajów UE. Szczególne miejsce zostało poświęcone polskiej gospodarce - w kontekście poszukiwania odpowiedzi na pytanie, czy Polska w najbliższych latach ma szansę na osiągnięcie niezależności od importu surowców energetycznych. Metoda badań - W artykule zastosowano metodę badań opisowych oraz wyjaśniających, przede wszystkim analizę danych Eurostatu, a także analizę przyczynowo-skutkową, opartą na przeglądzie literatury przedmiotu. Wnioski - Przedstawienie bezpieczeństwa energetycznego Polski na tle krajów UE, przy zwróceniu szczególnej uwagi na (nie)zależność od importu surowców energetycznych. Oryginalność/wartość/implikacje/rekomendacje - W artykule zaprezentowano ilościowe i jakościowe sposoby pomiaru bezpieczeństwa energetycznego, a następnie przedstawiono ranking krajów UE z punktu widzenia kształtowania się wskaźnika zależności energetycznej od importu, de facto z Rosji. W pracy zasygnalizowane zostały ponadto prognozy dotyczące polskiej gospodarki w kontekście jej bezpieczeństwa energetycznego. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The aim of the article is to present the problem of energy security as a key element of the economic security of the state. The study presents methods of measuring energy security, and then the study analyzes the dependence on energy imports of the EU countries. A special place was devoted to the Polish economy - in the context of searching for an answer to the question of whether Poland has a chance to achieve independence from the import of energy resources in the coming years. Research method - The article uses the method of descriptive and explanatory research, mainly the analysis of Eurostat data, as well as the cause and effect analysis based on a review of the literature on the subject. Results - Presentation of Poland's energy security in comparison with other EU countries, paying special attention to (no) dependence on imported energy resources. Originality/value/implications/recommendation - The article presents quantitative and qualitative methods of measuring energy security, and then presents a ranking of the EU countries from the point of view of the index of energy dependence on imports, de facto from Russia. Moreover, the paper indicates forecasts for the Polish economy in the context of its energy security. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo energetyczne; Geoekonomia; Polityka energetyczna

EN

Energy security; Geoeconomic; Energy policy

• Czasopismo: Optimum : studia ekonomiczne
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 3 (109)
• Strony: 86--102

Twórcy

autor

Sylwia Pangsy-Kania

• Uniwersytet Gdański

autor

Katarzyna Wierzbicka

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Adamkiewicz J., 2017, Zarys koncepcji zrównoważonego bezpieczeństwa energetycznego, "Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Organizacja i Zarządzanie", z. 104, s. 103-114, DOI: 10.29119/1641-3466.2017.104.8.
• Bezpieczeństwo energetyczne podstawą rozwoju społeczeństwa, www.gov.pl [data dostępu: 24.02.2022].
• Borchiellini R., Minuto F.D., 2020, What Is Our Point of View on "Energy Independence and Research for Economic and Environmental Sustainability"?, "TECNICA ITALIA-NA - Italian Journal of Engineering Science", vol. 64, no. 1, s. 60-62, DOI: 10.18280/ ti-ijes.640110.
• Braun J., 2018, Bezpieczeństwo energetyczne jako dobro publiczne - miary i czynniki wpływające najego poziom, "Studia Ekonomiczne", nr 358, s. 23-32.
• Chrzan T., 2015, Bezpieczeństwo energetyczne Polski w zakresie energii elektrycznej, "Logistyka", nr 4, s. 1-8.
• Czech A., 2018, Analiza wybranych wskaźników bezpieczeństwa energetycznego Polski w kontekście zrównoważonego rozwoju, "Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania", nr 53/2, s. 23-35.
• Deutch P.J., 2005, Energy Independence, "Foreign Policy", no. 151, s. 20-25.
• Elkind J., 2010, Energy Security: Call for a Broader Agenda, [in:] Energy Security: Economics, Politics, Strategies, and Implications, Pascual C., Elkind J. (eds.), DC: Brookings Institution Press, Washington.
• Europejska (nie)zależność energetyczna: fakty i liczby, www.europarl.europa.eu [data dostępu: 24.02.2022].
• Gradziuk A., Lach W., Poseł-Częścik E., Sochacka K., 2003, Co to jest bezpieczeństwo energetyczne państwa?, [w:] Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa, Dębski S., Górka B. (red.), Winter, Warszawa.
• Grossman P.Z., 2021, The Four-Decade Quest for an "Energy Independence" Policy: Chasing a Trope Through Time, "Journal of Policy History", vol. 33, no. 1, s. 93-110, DOI: 10.1017/S0898030620000251.
• Howell S., 2009, Jia You! (Add Oil!) Chinese energy security strategy, [in:] Energy security challenges for the 21st century. A reference handbook, Luft G., Korin A. (eds.), Praeger Security International, Santa Barbara, California.
• Jakubczak R., Flis J., 2006, Bezpieczeństwo Narodowe Polski w XXI wieku, Bellona, Warszawa.
• Jankowska I.M., 2015, Bezpieczeństwo energetyczne w polityce bezpieczeństwa państwa, "PWSZ IPiA Studia Lubuskie", t. XI, s. 147-166.
• Johansson B., 2013, A broadened typology on energy and security, "Energy", vol. 53, s. 199-205, DOI: 10.1016/j.energy.2013.03.012.
• Kaczmarski M., 2010, Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej, ŁośGraf, Warszawa.
• Kaliski M., Staśko D., 2003, Analiza wybranych czynników warunkujących bezpieczeństwo energetyczne Polski, "Zeszyty Naukowe. Górnictwo, Politechnika Śląska", z. 257, s. 207-223.
• Kiedrowska-Pryka M., 2014, Zależność Unii Europejskiej od zewnętrznych dostaw surowców energetycznych - struktura zużycia nośników energii i ich dywersyfikacja w krajach członkowskich UE, [w:] Bezpieczeństwo energetyczne. Rynki surowców i energii - teraźniejszość i przyszłość, t. I, Polityka - Gospodarka - Zasoby naturalne i logistyka, Kwiatkiewicz P. (red.), Poznań.
• Kruyt B., Vuuren D.P. van, Vries H.J.M. de, Groenenberg H., 2009, Indicators for energy security, "Energy Policy", vol. 37(6), s. 2166-2181, DOI: 10.1016/j.enpol. 2009.02.006.
• Kunikowski G., 2019, Przegląd ilościowych metod ocen stanu bezpieczeństwa energetycznego, "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych", z. 54, s. 171-182.
• Lorek M., 2017, Bezpieczeństwo energetyczne a bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, "Modern Management Review", vol. XXII, nr 24(3), s. 95-104, DOI: 10.7862/rz.2017. mmr.29.
• Misiągiewicz J., 2019, Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej. Implikacje nowych projektów infrastruktury gazociągowej w Europie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Młynarski T., 2011, Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów igeostrategii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Monitorowanie bezpieczeństwa zaopatrzenia rynku w paliwa, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Warszawa, styczeń 2021, https://bip.mos.gov.pl/fileadmin/user_up-load/bip/Energetyka/Sprawozdania_z_wynikow_monitorowania_bezpieczenstwa _dostaw_paliw_gazowych/1._Sprawozdanie_MKIS_z_monitorowania_bezpieczen-stwa_dostaw_paliw_gazowych_za_2020.pdf [data dostępu: 24.02.2022].
• Sokołowski W., Zięcina M., 2013, Konfigurowanie łańcuchów dostaw w aspekcie bezpieczeństwa energetycznego, [w:] Bezpieczeństwo w administracji, gospodarce i biznesie. Aksjologia zjawisk kryzysowych w gospodarcze, biznesie i logistyce, Chrabkowski M., Tatarczuk C., Tomaszewski J. (red.), Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego, Gdynia.
• Soroka P., 2015, Bezpieczeństwo energetyczne: między teorią a praktyką, Elipsa, Warszawa.
• Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych za okres od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r, Minister Klimatu i Środowiska, czerwiec 2021, Warszawa.
• Stańczyk J., 1996, Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Stańczyk J., 2017, Formułowanie kategorii pojęciowej bezpieczeństwa, Fundacja na Rzecz Czystej Energii, Warszawa.
• Stańczyk J., 2019, Istota współczesnego pojmowania bezpieczeństwa - zasadnicze tendencje, "Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego", nr 5, s. 15-33, DOI: 10.34862/ rbm.2011.2.
• Stavytskyy A., Kharlamova G., Giedraitis V., Sumskis V., 2018, Estimating the interrelation between energy security and macroeconomicfactors in European countries, "Journal of International Studies", vol. 11(3), s. 217-238, DOI: 10.14254/2071-8330.2018/ 11-3/18.
• Stegen K.S., 2011, Deconstructing the "energy weapon": Russia's threat to Europe as case study, "Energy Policy", no. 39, s. 6505-6513, DOI: 10.1016/j.enpol.2011.07.051.
• Świniarski J., 2017, O znaczeniach nazwy zfożpnej bezpieczeństwo, "Studia Bezpieczeństwa Narodowego", R. 7, nr 12, s. 17-45, DOI: 10.37055/sbn/129856.
• Tyszecki A., 2008, Definicja bezpieczeństwa energetycznego, "Bezpieczeństwo Energetyczne Kraju", nr 1.
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, Dz.U. z 1997 r. nr 54, poz. 348 z późn. zm., art. 3 podp. 16, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download. xsp/WDU19970540348/U/D19970348Lj.pdf [data dostępu: 24.02.2022].
• www 1, https://www.energy.gov/ne/articles/3-reasons-why-nuclear-clean-and-su-stainable [data dostępu: 24.02.2022].
• www 2, https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/czy-transforma-cja-energetyczna-to-kluczowe-wyzwanie-cywilizacyjne-dla-polski [data dostępu: 24.02.2022].
• www 3, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-statistical-books/-/ks-hb-20-001 [data dostępu: 24.02.2022].
• www 4, https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/en/t2020_rd320_esmsip2.htm[data dostępu: 24.02.2022].
• www 5, https://ec.europa.eu/eurostat/cache/metadata/en/sdg_07_50_esmsip2.htm[data dostępu: 24.02.2022].
• www 6, https://ec.europa.eu/eurostat/cache/infographs/energy/bloc-2c.html [data dostępu: 24.02.2022].
• www 7, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/economy/20120913STO51335/gaz-lupkowy-jak-to-dziala [data dostępu: 24.02.2022].
• www 8, https://www.cire.pl/artykuly/opinie/121214-glowne-zagrozenia-bezpieczenstwa-energetycznego-polski [data dostępu: 24.02.2022].
• www 9, https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/geoekonomia-wypiera-geopolityke/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 10, https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendygospodarcze/w-szponach-geoekonomii/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 11, https://www.oecd.org/greengrowth/green-growth-indicators/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 12, https://www.econlib.org/archives/2008/10/energy_independ.html [data dostępu: 24.02.2022].
• www 13, https://www.worldenergy.org/transition-toolkit/world-energy-trilemmaindex [data dostępu: 24.02.2022].
• www 14, https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/jak-uniknac-kolejnego-szantazu-energetycznego-ze-strony-gazpromu [data dostępu: 24.02. 2022].
• www 15, https://businessinsider.com.pl/polityka/polska-musi-byc-niezalezna-energetycznie/nqfttyb [data dostępu: 24.02.2022].
• www 16, https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/187023-ke-pro-ponuje,-by-40-energii-wytwarzanej-w-ue-pochodzilo-z-oze-do-2030-r [data dostępu: 24.02.2022].
• www 17, https://www.euractiv.pl/section/energia-i-srodowisko/news/prad-gaz-energetyka-podwyzki-rzad-inflacja-eurostat-drozyzna-rzad-europa-nowy-rok/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 18, https://300gospodarka.pl/wywiady/gaz-z-norwegii-baltic-pipe-nie-bedzietanszy-niz-rosyjski [data dostępu: 24.02.2022].
• www 19, https://bezpieczenstwoistrategia.com/na-czym-polega-geoekonomia-i-czemu-polska-polityka-zagraniczna-jej-potrzebuje/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 20, https://www.polskieradio24.pl/42/273/Artykul/2868276,Na-drodze-do-energetycznej-niezaleznosci-Polska-dywersyfikuje-dostawy-gazu-i-stawia-na-atom [data dostępu: 24.02.2022].
• www 21, https://www.enerdata.net/estore/energy-market/poland/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 22, https://www.gov.pl/web/klimat/polityka-energetyczna-polski [data dostępu: 24.02.2022].
• www 23, https://forum-energii.eu/pl/analizy/polska-energetyka-2050-4-scenariusze [data dostępu: 24.02.2022].
• www 24, https://300gospodarka.pl/analizy/nie-tylko-rosja-gdzie-w-europie-sa-zloza-gazu-ziemnego [data dostępu: 24.02.2022].
• www 25, https://www.enerdata.net/estore/energy-market/russia/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 26, https://www.gov.pl/web/polski-atom/uchwala-w-sprawie-polityki-energetycznej-polski-do-2040-r [data dostępu: 24.02.2022].
• www 27, https://www.euractiv.pl/section/energia-i-srodowisko/news/atom-gazfinansowanie-ue-ke-taksonomia-zielona-energia/ [data dostępu: 24.02.2022].
• www 28, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Energy _production_and_imports [data dostępu: 24.02.2022].

Identyfikatory

DOI

10.15290/oes.2022.03.109.07