Polska Pomoc dla Afganistanu i Iraku jako wsparcie międzynarodowej próby rozwoju oraz stabilizacji Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu

• Autorzy: Katarzyna Zalas-Kamińska

Warianty tytułu

Polish Aid to Afghanistan and Iraq in the Support of International att Empts to Develop and Stabilise Central Asia and the Middle East

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Realizowane pod egidą Stanów Zjednoczonych misje stabilizacyjno-wojskowe w Afganistanie i Iraku uzasadniane były działaniami na rzecz globalnego bezpieczeństwa. Stabilizację w tych miejscach traktowano też jako jedno z największych wyzwań rozwojowych XXI w. Choć Polska Pomoc realizowana bilateralnie w dużym stopniu dotyczyła wspierania państw powstałych po rozpadzie ZSRR, to trafiała też do Iraku i Afganistanu, a dodatkowe wsparcie kierowano tam w ramach współpracy wielostronnej. Artykuł omawia wkład Polskiej Pomocy w międzynarodową próbę rozwoju tych dwóch państw przy jednocześnie trwających tam misjach stabilizacyjno-wojskowych. Przyjęto tezę, że Polska Pomoc dla Afganistanu i Iraku miała wesprzeć prowadzone misje, a jej celem było wdrażanie działań pomocowych przy jednoczesnej próbie wzmocnienia globalnego bezpieczeństwa. Dokonana analiza treści i dyskursów przedstawionych w dokumentach rządowych i publikacjach wykazała, że był to przykład dość wyjątkowej praktyki wsparcia zagranicznego Polski na rzecz rozwoju Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu, a dalsza niestabilność tych obszarów oraz poziom ich ubóstwa pokazały jej nieskuteczność, co warto mieć na uwadze przy formułowaniu polskiej polityki rozwojowej w ramach strategii polityki zagranicznej na kolejne lata. Tym bardziej, że choć pomoc rozwojowa nie trafiała zbyt często do debaty publicznej, to polskim działaniom w Afganistanie i Iraku towarzyszyła w szerokim zakresie. (abstrakt oryginalny)

EN

The stabilisation-military missions in Afghanistan and Iraq, carried out under the aegis of the United States, were justified by global security efforts. Stabilisation in these places was also treated as one of the greatest development challenges of the 21st century. Although bilateral Polish Aid was largely concerned with supporting post-Soviet states, it was also delivered to Afghanistan and Iraq; additionally, aid was transferred through multilateral channels. The paper discusses the contribution of Polish Aid to the interna-tional attempt to develop these two countries, with stabilisation and military missions underway there at the same time. The thesis is that Polish Aid to Afghanistan and Iraq was intended to support the ongoing missions; its purpose was to implement aid activities while trying to strengthen global security. An analysis of both the content and discourses presented in government documents and publications indicated that this was an example of a rather unique practice of Poland's foreign support for Central Asia and the Middle East development; both the continued instability of these areas and the level of poverty there demon strated the ineffectiveness of the assumed goals, which should be borne in mind while formulating Polish development aid policy as a part of foreign policy strategy for the coming years. It should also be noted that although development aid was not a subject of public debate in Poland too often, it accompanied Polish activities in Afghanistan and Iraq quite extensively. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Pomoc humanitarna; Pomoc międzynarodowa; Bezpieczeństwo międzynarodowe; Misje pokojowe

EN

Humanitarian aid; International aid; International security; Peace missions

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2022
• Tom: 75
• Numer: nr 2
• Strony: 229--258

Twórcy

autor

Katarzyna Zalas-Kamińska

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• Afghanistan Development National Strategy, Islamic Republic of Afghanistan, 2008: <https://www.wto.org/english/thewto_e/acc_e/afg_e/wtaccafg18_cd_1.pdf> [dostęp: 12 I 2022].
• Bardel M., Afganistan a sprawa polska, "Znak" 2007, marzec: <https://www.miesiecznik.znak.com.pl/6222007z-anna-krasnowolska-jadwiga-pietrusinska-i-piotrem-klodkowskim-rozmawia-michal-bardelafganistan-a-sprawa-polska/> [dostęp: 12 I 2022].
• Bilans polskiej misji w Afganistanie, "Euractiv" [online], 19 II 2015 [dostęp: 12 II 2022]: <https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/bilans-polskiej-misji-w-afganistanie/>.
• Cywiński P., Balcerowicz: To jeszcze nie koniec wojny, "Magazyn Kontakt" [online], 24 X 2014 [dostęp: 12 I 2022]: <https://magazynkontakt.pl/balcerowicz-to-jeszcze-nie-koniec-wojny/>.
• Czaputowicz J., Zaangażowanie w Iraku a polska polityka europejska, "Polska w Europie" 2004, nr 3.
• Debata "[...] Co jeszcze możemy zrobić dla Afganistanu", "Biuro Bezpieczeństwa Narodowego" [online]: 1 X 2021 [dostęp: 10 X 2022]: <https://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/2417,Debata-quot-Co-jeszcze-mozemy-zrobic-dla-Afganistanuquot.html>.
• Dobranowska-Wittels M., Polska Akcja Humanitarna. Chcą założyć misję w Iraku, "Portal Organizacji Pozarządowych" [online], 1 VII 2003 [dostęp: 2 IX 2021]: <https://publicystyka.ngo.pl/polska-akcja-humanitarna-chca-zalozyc-misje-w-iraku>.
• Donor financial review, Islamic Republic of Afghanistan Ministry of Finance, 2009 (Report, 1388): <https://reliefweb.int/report/afghanistan/afghanistan-donor-financial-review-report> [dostęp: 12 I 2022].
• Entous A., U.S. commander sees signs of progress in Afghanistan, "Reuters" [on-line], 4 II 2010 [dostęp: 12 I 2022]: <https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-usa-mcchrystal-idustre6135o220100204>.
• Fyderek Ł., Jarecka-Stępień K., Kurpiewska-Korbut R., Stępień J., Wprowadzenie do problematyki pomocy rozwojowej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.
• Hołdak K., Konarzewska A., Afganistan, Irak, Czad - co mamy z misji? Bilans zysków i strat. Perspektywy, "Bezpieczeństwo Narodowe" 2008, nr 1-2 (7-8).
• Human Development Report 2009: Overcoming barriers: Human mobility and development, United Nations Development Programme, New York 2009: <http://hdr.undp.org/en/content/human-development-report-2009> [dostęp: 12 I 2022].
• [Informacja bieżąca na temat zwiększenia o 1000 żołnierzy i oficerów oddziału Wojska Polskiego stacjonujących w Afganistanie], Minister Obrony Narodowej, 5 X 2006: <https://www.sejm.gov.pl/archiwum/prace/kadencja5/uzup/in25.pdf> [dostęp: 12 I 2022].
• Informacja rządu na temat polskiej polityki zagranicznej w 2003 roku, przedstawiona przez ministra spraw zagranicznych Włodzimierza Cimoszewicza, "Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej" 2004.
• Irak, "Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej" [online, dostęp: 10 X 2022]: <https://pcpm.org.pl/zespol-ratunkowy-pcpm/irak>.
• Janina Ochojska i Marek Ostrowski o sytuacji w Afganistanie, "tvn 24" [online], 17 VIII 2021 [dostęp: 2 IX 2021]: <https://tvn24.pl/swiat/afganistan-janina-ochojska-i-marek-ostrowski-o-sytuacji-w-afganistanie-5196421>.
• Kaliciak G., Afganistan. Odpowiedzieć ogniem. Prawdziwa historia działań 17 brygady, Czarne, Wołowiec 2016.
• Koniec misji w Afganistanie. Po prawie dwóch dekadach Polacy wracają do domu, "Wojsko Polskie" [online, dostęp: 9 IX 2021]: <https://www.wojsko-polskie.pl/articles/tym-zyjemy-v/2021-06-30b-koniec-misji-w-afganistanie-po-prawie-dwoch-dekadach-polacy-wracaja-do-domu/>.
• Kowalska-Sendek M., Ryba i wędka, "Polska Zbrojna" 2014, nr 12.
• Kraiński R., Ekonomiczne aspekty polskich misji wojskowych w Iraku i Afganistanie, "Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych" 2016,nr 4 (24).
• Krzyżanowski G., Czy polscy żołnierze powinni jechać do Afganistanu? - relacja z debaty, "Portal Spraw Zagranicznych" [online], 18 XII 2006 [dostęp: 10 X 2022]: <https://psz.pl/92-polska/grzegorz-krzyzanowski-czy-polscy-zolnierze-powinni-jechac-do-afganistanu-relacja-z-debaty>.
• Kugiel P., Polska pomaga - zmiana i kontynuacja w polskiej współpracy rozwojowej od odzyskania niepodległości do współczesności, "Sprawy Międzynarodowe" 2018, nr 3.
• Kuźniar R., Liberalny interwencjonizm Zachodu po zimnej wojnie - przesłanki i konsekwencje, "Stosunki Międzynarodowe - International Relations" 2015, t. 51, nr 3.
• Lech Kaczyński: misja w Afganistanie naszym obowiązkiem, "Newsweek" [online], 15 VIII 2009 [dostęp: 10 X 2022]: <https://www.newsweek.pl/polska/lech-kaczynski-misja-w-afganistanie-naszym-obowiazkiem/kb6wf1e>.
• Lewandowski R., Lewandowski W., Konsekwencje zaangażowania Polski w Iraku, "Bezpieczeństwo Narodowe" 2009, nr 1-2 (9-10).
• Lorenc M., Polska opinia publiczna wobec działań PKW w Afganistanie i Iraku, "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" 2008, nr 2.
• Matuszak J. Z., Wojsko Polskie w Afganistanie 2002-2014, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2014.
• Nowa strategia dla Afganistanu. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 16 grudnia 2010 r. w sprawie nowej strategii dla Afganistanu (2009/2217(INI)), "Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej", 16 XII 2010, c 169 E/108: <https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=oj:c:2012:169E:0108:0122:pl:pdf> [dostęp: 12 I 2022].
• Ofensywa talibów. Premier: w związku z sytuacją w Afganistanie będą wizy humanitarne dla 45 osób, "tvn 24" [online], 15 VIII 2021 [dostęp: 12 XII 2021]: <https://tvn24.pl/swiat/afganistan-ofensywa-talibow-w-kabulu-premier-mateusz-morawiecki-o-wizach-humanitarnych-dla-45-osobwiceminister-spraw-zagranicznych-pawel-jablonski-o-sytuacji-polakow-w-kabulu-5192292>.
• Plan współpracy rozwojowej w 2021 roku, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2021.
• Polacy o pomocy rozwojowej, TNS OBOP, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2006.
• Polska pomoc. Ewaluacja, "Serwis Rzeczypospolitej Polskiej" [online, dostęp: 13 I 2022]: <https://www.gov.pl/web/polskapomoc/ewaluacja>.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2004, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2005.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2006, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2007.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2007, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2008.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2008, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2009.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2009, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2010.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2010, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2011.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2013, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2014.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2014, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2015.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2015, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2016.
• Polska współpraca na rzecz rozwoju. Raport 2016, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2017.
• Polska współpraca rozwojowa z Afganistanem, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2010.
• Rosłoń P., Rozwój współpracy cywilno-wojskowej w siłach zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej.Cz. 2, "Obronność. Zeszyty naukowe" 2016, nr 3 (19).
• Sanak T., Irak i Afganistan. Wykorzystać doświadczenia!, "Wojskowy Instytut Medyczny" [online], 3 IV 2013 [dostęp: 12 I 2022]: <https://wim.mil.pl/szpital/medycyna-w-mundurze/1344-trzeba-wykorzysta-dowiadczenia>.
• Solidarność dla rozwoju. Wieloletni program współpracy międzynarodowej na lata 2021-2030, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2021.
• Stępień J., Problematyka terminologiczno-definicyjna, [w:] Ł. Fyderek, K. Jarecka--Stępień, R. Kurpiewska-Korbut, J. Stępień, Wprowadzenie do problematyki pomocy rozwojowej, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.
• Strategia polskiej współpracy na rzecz rozwoju 2003, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2003.
• Swithern S., Global Humanitarian Assistance. Report 2014, Global Humanitarian Assistance, London 2015.
• Świat według Janki. Rozmawiała Marzena Zdanowska, Wydawnictwo "Znak", Kraków 2015.
• Wieloletni program współpracy rozwojowej na lata 2012-2015. Solidarność, Demokracja, Rozwój, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2012.
• Wieloletni Program Współpracy Rozwojowej na lata 2016-2020, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2016.
• Winid B., Udział Polski w działaniach stabilizacyjnych w Afganistanie, "Polski Przegląd Dyplomatyczny" 2007 nr 1 (35): <https://docplayer.pl/7723067-Udzial-polski-w-dzialaniach-stabilizacyjnych-w-afganistanie.html> [dostęp: 8 X 2022].
• Wnuk M., Kawecka P., Bazyl J., Współpraca rozwojowa w debacie parlamentarnej siódmej kadencji Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej (2011-2015), Mam Prawo Wiedzieć, Grupa "Zagranica", Warszawa 2015.
• Wsparcie dla Afganistanu, "Komisja Europejska. Przedstawicielstwo w Polsce" [online], 20 XI 2020 [dostęp: 8 X 2022]: <https://poland.representation.ec.europa.eu/news/wsparcie-dla-afganistanu-2020-11-24_pl>.
• Wystąpienie ministra spraw zagranicznych Włodzimierza Cimoszewicza na konferencji "Wzmacnianie stabilności w Europie Środkowej. Praktyczne podejście do regionalnego i subregionalnego wspólnego bezpieczeństwa" - Warszawa, 11 marca 2002, "Zbiór Dokumentów" 2002, vol. 58, No. 1: <https://fbc.pionier.net.pl/details/oai:digit.pism.pl:610> [dostęp: 10 x 2022].
• Zalas-Kamińska K., Polska współpraca rozwojowa post-2020. Plany i wyzwania, Grupa "Zagranica", Warszawa 2022.
• Zięba R., Współczesne wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego, "Stosunki Międzynarodowe - International Relations" 2016, t. 52, nr 3.