Teoretyczne podstawy modeli emerytalnych i ich współczesne odmiany.

• Autorzy: Krzysztof Czopik , Anna Szczepańska-Przekota

Warianty tytułu

Theoretical Foundations of Pension Modelsand their Modern Varieties.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Formą materialnego zabezpieczenia ludzi po okresie aktywności zawodowej są tworzone przez rządy państw systemy emerytalne. W krajach Europy istnieją różne modele systemów emerytalnych. Ich podstawą jest system repartycyjny i kapitałowy. Problemy dotyczące ich funkcjonowania są przedmiotem wielu debat i analiz ekonomistów. Nabierają istotnego znaczenia w obliczu istniejących przemian społeczno-gospodarczych. Demografia, pandemia Covid-19 i konflikt zbrojny w Ukrainie wymuszają weryfikację skuteczności obecnie stosowanych rozwiązań w obrębie systemów emerytalnych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie podstawowych kryteriów podziału modeli systemów emerytalnych oraz poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: czy istnieje wzorcowy system emerytalny? Analizie poddano czynniki i kryteria, które je charakteryzują. Analiza przedmiotu badań wskazuje, że nie istnieje jeden wzorcowy model systemu emerytalnego. Większość krajów europejskich przystosowuje rozwiązania emerytalne do wewnętrznych uwarunkowań ekonomiczno-społecznych. Kraje dążą do wypracowania optymalnego systemu emerytalnego, stabilnego ekonomiczne, pozwalającego na godne życie.W oparciu o przeprowadzoną dyskusję w podsumowaniu pracy zawarto rekomendacje wskazujące kierunek rozwoju modeli systemów emerytalnych. (abstrakt oryginalny)

EN

Retirement models created by state governments are a form of material security for people after a period of professional activity. There are different models of pension systems in European countries. They are based on the pay-as-you-go and capital system. Problems related to their functioning are the subject of many debates and analyzes by economists. They are gaining importance in the face of ongoing socio-economic changes. Demographics, the Covid-19 pandemic and the armed conflict in Ukraineforce verification of the effectiveness of the currently used solutions in the field of pension systems. The aim of the article is to present the basic criteria for the division of models of pension systems and to seek an answer to the question: is there a model retirement system? There were analyzed factors and criteria characterizing them. The analysis of the subject of research shows that there is no single retirement model. Most European countries adapt their retirement solutions to their internal economic and social conditions. States strive to develop an optimal retirement system that is economically stable and allows for a dignified life. Based on the discussion, the summary of the work contains recommendations indicating the direction of developmentof retirement system models. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Emerytury; Demografia; System emerytalny

EN

Pensions; Demography; Pension schemes

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych Politechniki Koszalińskiej
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 26
• Strony: 87--98

Twórcy

autor

Krzysztof Czopik

autor

Anna Szczepańska-Przekota

• Wydział Nauk Ekonomicznych, Politechnika Koszalińska

Bibliografia

• Barr N., Ekonomika polityki społecznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1993.
• Biała Księga. Planna rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur. Dokument COM (2012) 55 wersja ostateczna, Bruksela 2012.
• Chybalski F., Adekwatność dochodowa, efektywność i redystrybucja wsystemach emerytalnych. Ujęcie teoretyczne, metodyczne i empiryczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2016.
• Diamond P., Economic suport in the old age, Annual Bank Conference on Development Economics, The World Bank, Washington 1995.
• Dybał M., Istota i rodzaje systemów emerytalnych, Ekonomia 18, Wrocław 2010.
• Friedman M., Friedman R., Free to choose, Harvest Books, London 1980.
• Gadomski W., Koniec bismarckowskiego modelu emerytur, www.obserwatorfinansowy.pl.
• Golinowska S., Polityka społeczna państwa w gospodarce rynkowej. Studium ekonomiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• Góra M., System emerytalny, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.
• Jurek Ł.,Zmienność systemów zabezpieczenia społecznego: porównanie międzynarodowe, Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa 2021.
• Lundholm M., Compulsory Social Insurance -A Critical Review, Uppsala -Economic Studies 1991.
• Mulligan C.B., Sala-i-Martin X., Social security in Theory and Practice (II): Efficiency Theories, Narrative Theories and Implications for Reform, Economics Working Papers, Cambridge 1999.
• Nepp A., Larionova V., Okhrin O., Sesekin A., Optimal Pension System: Case study, Economics and Sociology, 2018.
• Petelczyc J., Systemy emerytalne na świecie. Z którego kraju brać przykład?, www.gazeta.sgh.waw.pl, 2020.
• Plaskacz S.,Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa 2020, nr 4.
• Potucek M., Pension Systems' Privatisationin Central and Eastern Europe, Problemy Polityki Społecznej 2020, vol. 48.
• Strzelecka M., Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa 2014.
• Szumlicz T., System zabezpieczenia emerytalnego, Polityka społeczna, Warszawa 2006.
• Żukowski M., Wielostopniowe systemy zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej i w Polsce. Między państwem a rynkiem, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997