Komunikowanie polityczne Konferencji Episkopatu Polski w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r.

• Autorzy: Rafał Leśniczak

Warianty tytułu

Political Communication of the Polish Bishops' Conference in the Context of Russia's Invasion of Ukraine in 2022

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest przedstawienie stanowiska Konferencji Episkopatu Polski po rozpoczętej 24 lutego 2022 r. inwazji Rosji na Ukrainę w sprawach dotyczących: ogólnej sytuacji geopolitycznej w kontekście wojny na Ukrainie w 2022 r., w tym wywołanego nią kryzysu migracyjnego i uchodźczego na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, ochrony tychże granic, oceny działań rządu premiera Morawieckiego w zakresie polityki zagranicznej oraz oceny stanowiska Stolicy Apostolskiej i papieża Franciszka wobec inwazji Rosji na Ukrainę. Publikacja zwiększa wartość poznawczą w zakresie badań nad komunikowaniem politycznym Konferencji Episkopatu Polski.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy ogniskuje się wokół zagadnienia zaangażowania polskich biskupów w procesy komunikowania politycznego w kontekście wojny rosyjsko-ukraińskiej. KEP potraktowano jako aktora politycznego (w znaczeniu szerokim), tj. uczestnika procesu politycznego niepodejmującego decyzji politycznych, ale wpływającego na bieg spraw politycznych i społecznych. Zastosowano metody jakościowe: metodę krytycznej analizy dyskursu retoryki politycznej w ujęciu Martina Reisigla i, pomocniczo, metodę analizy decyzyjnej.
PROCES WYWODU: W pierwszej części artykułu wyjaśniono zastosowaną siatkę pojęciową. Część druga publikacji prezentuje kwestie metodologiczne. W trzeciej części artykułu przedstawiono stanowisko Konferencji Episkopatu Polski w poddanych analizie kwestiach. Część czwartą artykułu stanowią wnioski i zakończenie.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Konferencja Episkopatu Polski pozostaje aktywnym uczestnikiem procesów komunikowania politycznego podczas inwazji Rosji na Ukrainę.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przeprowadzona analiza dowiodła politycznego zaangażowania KEP w sprawach związanych z wojną na Ukrainie w 2022 roku. Biskupi zajęli jasne stanowisko w kontekście agresji Rosji na Ukrainie: wskazali agresora, postulowali konieczność niesienia pomocy uchodźcom, docenili postawę i przekaz papieża Franciszka w kontekście kryzysu militarnego. Bardzo lakonicznie natomiast wypowiadali się w kwestii ochrony zewnętrznych granic Unii Europejskiej oraz oceny działań premiera Morawieckiego w zakresie polityki zagranicznej. (abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE : The scientific aim of the article is to present the position of the Polish Bishops' Conference after the Russian invasion of Ukraine, which began on February 24, 2022, on matters relating to: the general geopolitical situation in the context of the war in Ukraine in 2022, including the resulting migration and refugee crisis on the external border European Union; the protection of these borders; the assessment of the activities of the Prime Minister Morawiecki's government in the field of foreign policy and the assessment of the position of the Holy See and Pope Francis on Russia's invasion of Ukraine.
THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS : The research problem focuses on the issue of the involvement of Polish bishops in the processes of political communication in the context of the Russian Ukrainian war. The research uses the media studies perspective by Ralph Negrine and the concept of Brian McNair. The study uses the qualitative methods: discourse analysis method, and, in addition, the method of decision analysis.
THE PROCESS OF ARGUMENTATION : In the first part of the article, the conceptual framework used was explained. The second part of the publication presents methodological issues. The third part of the article presents the position of the Polish Bishops' Conference on the analyzed issues. The fourth part of the article consists of conclusions.
RESEARCH RESULTS: The Polish Bishops' Conference remains an active participant in political communication processes during Russia's invasion of Ukraine.
CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The conducted analysis proved the political involvement of the Polish Episcopate Conference matters related to the war in Ukraine in 2022. The bishops took a clear position in the context of Russia's aggression in Ukraine: they identified the aggressor, postulated the need to help refugees, and appreciated the attitude and message of Pope Francis in the context of the military crisis. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kościół a polityka; Kościół katolicki; Kościół w polityce; Katolicyzm polityczny

EN

Church and politics; Roman Catholic Church; Church in Politics; Political catholicism

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2023
• Tom: 14
• Numer: nr 46 Czwarta władza - aspekty teoretyczne i praktyczne
• Strony: 207--227

Twórcy

autor

Rafał Leśniczak

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa

Bibliografia

• Austin, J. (1975). How to do things with words. Oxford: Oxford University Press.
• Bäcker, R., & Rak, J. (2022). Why did Putin go too far? The rationality of Vladimir Putin's decision to begin a war with Ukraine. Society Register, 6(3): 57-71.
• Balicki, J. (2019). Zjednoczona Prawica w Polsce wobec wyzwań kryzysu migracyjnego w Europie. Perspektywa politologiczno-etyczna. Wschodni Rocznik Humanistyczny, 4(16): 63-83.
• Bill, S., & Stanley, B. (2020). Whose Poland is it to be? PiS and the struggle between monism and pluralism. East European Politics, 36(3): 378-394.
• Biskup, M. (2022). Kto jest moim bliźnim?. Znak, 801: 14-19.
• Böckenförde, W.-E. (1994). Wolność - państwo - Kościół. Kraków: Znak.
• BP KEP (2022, 24 lutego). Apel Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski w związku z inwazją rosyjską na Ukrainę. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-apeluje-o-modlitwe-i-gotowosc-do-pomocy-ukraincom/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 24 lutego). Przewodniczący Episkopatu o ataku na Ukrainę: Kolejna odsłona niegodziwego, antychrześcijańskiego działania. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-o-ataku-na-ukraine-kolejna-odslona-niegodziwego-antychrzescijanskiego-dzialania/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 25 lutego). Komunikat biskupa polowego bp. Wiesława Lechowicza do kapelanów Ordynariatu Polowego. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/bp-lechowicz-zaapelowal-o-to-by-miec-serca-wrazliwe-na-drugiego-czlowieka/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 25 lutego). Komunikat Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski po spotkaniu online w dniu 25 lutego 2022 roku. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/rada-stala-kep-apeluje-o-modlitwe-i-pomoc-dla-siostr-i-braci-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 1 marca). Orędzie Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski na środę popielcową 2022 roku w czasie wojny na Ukrainie. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-w-oredziu-nasi-sio-stry-i-bracia-ukraincy-potrzebuja-dalszych-gestow-ludzkiej-solidarnosci-i-dobroci/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 15 marca). Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Pol-ski ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek ws. pomocy uchodźcom z Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/rada-kep-ds-migracji-pomoc-uchodzcom-jest-autentycznym-swiadectwem-chrzescijanskiej-postawy/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 15 marca). Komunikat z 391. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/biskupi-o-wojnie-w-ukrainie-i-kryzysie-humanitarnym-komunikat-po-obradach/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 15 marca). Oświadczenie Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wojny w Ukrainie. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/episkopat-polski-ws-wojny-w-ukrainie-zdecydowa-nie-potepiamy-ataki-skierowane-przeciwko-ludnosci-cywilnej/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 15 marca). Słowo Przewodniczącego Komisji Duszpasterstwa KEP. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-komisji-duszpasterstwa-kep-o-posludze-milosci-wobec-przybyszow/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 28 marca). Komunikat Biura Prasowego Konferencji Episkopatu Polski po audiencji u Papieża Franciszka abp. Stanisława Gądeckiego, przewodniczącego KEP. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/odbyla-sie-audiencja-przewodniczacego-kep-u-ojca-swietego-franciszka/ (dostęp: 26.01.2023).
• BP KEP (2022, 29 marca). Oświadczenie Przewodniczącego KEP podczas spotkania z Patriarchą Bartłomiejem I. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-badzmy-solidarni-w-zarliwej-modlitwie-o-zaprzestanie-tej-wojny-i-kazdej-innej-wojny/ (dostęp: 26.01.2023).
• Caritas Polska (2022, 21 marca). Caritas zebrała 83 mln zł na pomoc dla Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/caritas-zebrala-83-mln-zl-na-pomoc-dla-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).
• Czyżewski, M., Kowalski, S. & Piotrowski, A. (2010). Wprowadzenie. W M. Czyżewski, S. Kowalski, & A. Piotrowski (Red.). Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego (s. 15-48). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Dobek-Ostrowska, B. (2012). Komunikowanie polityczne i publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Giangravé, C. (2022, 3 maja). Pope Francis says NATO, 'barking at Russia's door', shares blame for Ukraine. Religion News. https://religionnews.com/2022/05/03/pope-francis-says-nato-barking-at-russias-door-faciliated-ukraine-conflict/ (dostęp: 26.01.2023).
• Giemza, G. (2022, 16 marca). Komunikat z posiedzenia Komisji ds. Dialogu między Konferencją Episkopatu Polski a Polską Radą Ekumeniczną. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/obradowala-komisja-ds-dialogu-miedzy-polska-rada-ekumeniczna-a-konferencja-episkopatu-polski-2/ (do-stęp: 26.01.2023).
• Guzik, P. (2020). An unfinished story of conversion: clerical sexual abuse in Poland: A communications case study on betrayal, heal-ing and trust recovery. Church, Communication and Culture, 5(3): 417-455.
• Gwiazda, A. (2021). Right-wing populism and feminist politics: The case of Law and Justice in Poland. International Political Science Review, 42(5): 580-595.
• Kenworthy, S.M. (2022). Christianity and the Orthodox Church in Russia, Ukraine, and Eastern Europe: Historical Insights for Current Religious Realities. Church History, 3(91): 726-728.
• Kita, M. (2022). Pogorzelcy spod znaku nadziei. Więź, 689: 102-111.
• Komunikat biskupów z południowo-wschodniej Polski w sprawie pomocy uchodźcom z Ukrainy (2022, 24 lutego). Episkopat.pl. https://episkopat.pl/biskupi-z-poludniowo-wschodniej-polski-apeluja-o-pomoc-uchodzcom-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).
• Kowalczyk, K. (2014). Kościół katolicki jako podmiot oddziałujący na system polityczny. Wrocławskie Studia Politologiczne, 17, 126-141.
• Kowalczyk, K. (2015). Kościół rzymskokatolicki w Polsce jako podmiot oddziałujący na system polityczny. Casus ustawy o związkach partnerskich. Colloquium, 7(4): 61-82.
• Kozub-Karkut, M. (2016). Patriotyzm, polskość w dyskursie politycznym kampanii prezydenckiej 2015 roku. W M. Kułakowska, P. Borowiec, & P. Ścigaj (Red.). Oblicza kampanii wyborczych 2015, (s. 73-92). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kozub-Karkut, M. (2017). Religia w dyskursie polityki: polski spór o aborcję. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia, 24(2): 237-255.
• ks. kz / diecezjaelk.pl (2022, 28 lutego). Diecezja ełcka pomaga uchodź-com z Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/diecezja-elcka-pomaga-uchodzcom-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).
• Leśniczak, R. (2017). Komunikowanie polityczne Konferencji Episkopatu Polski po zakończonych wyborach prezydenckich 2015 r. Priming i framing - analiza tygodników opinii "Newsweek Pol-ska" i "Polityka". Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio K-Politologia, 24(2): 257-277.
• Lisowska-Magdziarz, M. (2006). Analiza tekstu w dyskursie medialnym. Przewodnik dla studentów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• List pasterski Arcybiskupa Poznańskiego na Wielki Post 2022 (2022, 5 marca). Episkopat.pl. https://episkopat.pl/list-pasterski-arcybiskupa-poznanskiego-na-wielki-post-2022/ (dostęp: 26.01.2023).
• List Przewodniczącego KEP, abp. Stanisława Gądeckiego do Patriarchy Moskiewskiego i całej Rusi Cyryla (2022, 2 marca). Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-w-liscie-do-cyryla-wojna-jest-zawsze-kleska-ludzkosci/ (dostęp: 26.01.2023).
• Mackiewicz J./Caritas Archidiecezji Warmińskiej (2022, 28 lutego). Hospicjum dla Dzieci Caritas Archidiecezji Warmińskiej gotowe na pomoc dzieciom z Ukrainy. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/hospicjum-dla-dzieci-caritas-archidiecezji-warminskiej-gotowe-na-pomoc-dzieciom-z-ukrainy/ (dostęp: 26.01.2023).
• Merdjanova, I. (2022). Russia's War in Ukraine and the Limits of Religious Diplomacy. Occasional Papers on Religion in Eastern Europe, 4(42): 3.
• Molenda, K., & Nowiak, W. (2021). Unia Europejska wspólnotą wartości. Spojrzenie z perspektywy języka protestu oraz nowych środków wyrazu w Polsce. Rocznik Integracji Europejskiej, 15: 281-292.
• ms / KAI (2022, 16 kwietnia). Abp Gądecki: potrzebujemy pokoju, który możemy dzielić z innymi. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/abp-gadecki-potrzebujemy-pokoju-ktory-mozemy-dzielic-z-innymi/ (dostęp: 26.01.2023).
• msz/ archpoznan.pl (2022, 25 marca). Przewodniczący Episkopatu: modlimy się, by pokój na nowo kształtował nasze dni. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-modlimy-sie-by-pokoj-na-nowo-ksztaltowal-nasze-dni/ (dostęp: 26.01.2023).
• Olbrycht, P. (2022). Bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej w kontekście sytuacji na granicy polsko-białoruskiej w okresie sierpień-grudzień 2021 roku - możliwe prawne i podjęte działania. Polityka i Społeczeństwo, 2(20): 142-154.
• Ołdakowski, K./ BP KEP. (2022, 28 marca). Przewodniczący Episkopatu o spotkaniu z Papieżem Franciszkiem. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/przewodniczacy-episkopatu-o-spotkaniu-z-papiezem-franciszkiem/ (dostęp: 26.01.2023).
• ordynariat.wp.mil.pl (2022, 28 lutego). Zbiórka lekarstw, środków opatrunkowych i higienicznych dla Ukraińców przy katedrze polowej Wojska Polskiego. Episkopat.pl. https://episkopat.pl/zbiorka-lekarstw-srodkow-opatrunkowych-i-higienicz-nych-dla-ukraincow-przy-katedrze-polowej-wojska-polskiego/ (dostęp: 26.01.2023).
• Orzechowski, M. (2009). Analiza aktualnych stosunków rosyjsko-ukraińskich jako przykład zastosowania politologicznej ana-lizy decyzyjnej. Acta Politica Polonica, 22, 49-65.
• Pietraś, Z. (1998). Decydowanie polityczne. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pokorna-Ignatowicz, K. (2007). Media katolickie w III RP i ich wkład w budowę polskiej demokracji. W L. Pokrzycka, & W. Mich (Red.). Media a demokracja (s. 119-130). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Reisigl, M. & Wodak, R. (2017). The Discourse-Historical Approach. W The Routledge handbook of critical discourse studies (s. 44-59). Routledge.
• Reisigl, M. (2008). Analyzing political rhetoric. W R. Wodak, & M. Krzyżanowski (Red.). Qualitative discourse analysis in the social sciences (s. 96-120). Basingstoke: Palgrave.
• Reisigl, M. (2010). Dyskryminacja w dyskursach. Tekst i Dyskurs - Text und Diskurs, 3, 27-61.
• Reisigl, M. (2013). Critical discourse analysis. The Oxford handbook of sociolinguistics, 67-90.
• Roberts, H. (2022, 3 maja). Pope says NATO may have caused Russia's invasion of Ukraine. Politico. https://www.politico.eu/article/pope-francis-nato-cause-ukraine-invasion-russia/ (dostęp: 26.01.2023).
• Sikorski, A. (2022). Dyskurs medialny o sytuacjach kryzysogennych w polskim Kościele katolickim. Analiza wybranych tytułów prasowych i źródeł internetowych w latach 2005-2019. Rozprawa doktorska. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego.
• Sowiński, S. (2013/2014). Kościół w sferze publicznej. Pewna strategia i jej ograniczenia. Chrześcijaństwo-Świat-Polityka. Zeszyty Społecznej Nauki Kościoła, 1/2, 38-53.
• Stępniak, K. (2022). Reklama religijna w działaniach Kościoła katolickiego w Polsce na rzecz uchodźców ukraińskich. Studia Medioznawcze, 2(89): 1181-1201.
• Wójcik, S. (2015). Analiza dyskursu polityki wokół obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej na wybranych przykładach debat parlamentarnych. Polityka i Społeczeństwo, 1(13): 5-22.
• Wróbel, J. (2017). Stanowisko episkopatów Niemiec i Polski wobec masowego napływu migrantów. Teologia i Moralność, 1(21): 73-94.
• ---

Identyfikatory

DOI

10.35765/HP.2420