Nekropolityka : Polityczny wymiar pogrzebów polskich pisarzy...na przykładzie sprowadzenia do Polski prochów Juliusza Słowackiego w 1927 roku oraz Stanisława Ignacego Witkiewicza w 1988 roku.

• Autorzy: Paweł Marek Mrowiński

Warianty tytułu

Necropolitics: Political Dimensions of the Burials of Polish Writers on the Example of Bringing to Poland the Ashes of Juliusz Słowacki in 1927 and Stanisław Ignacy Witkiewicz in 1988

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Spoglądając na uroczystości funeralne w przeszłości (ale również obecnie), ich polityczny wymiar można pokusić się o pewien ich podział i klasyfikację. W artykule na temat sprowadzenia szczątków Stanisława Ignacego Witkiewicza Jagna Rybaczek-Wójcik i Tomasz Wójcik wprowadzili umowne rozróżnienie na pogrzeby artystów (w szerokim znaczeniu) oraz pogrzeby polityków. Owe rozróżnienie wynikało z faktu, że powyższe rodzaje uroczystości uruchamiają odmienne konteksty. Zdaniem badaczy wymowa pogrzebów polityków ma zazwyczaj doraźny charakter, ponadto jest uwikłana we współczesną politykę oraz służy tymczasowym układom politycznym. Pogrzeby ludzi kultury mają bardziej charakter ponadczasowy, stając się składnikami tradycji narodowej osiągają transcendentny wymiar. Jeżeli nawet uwidocznia się w ich trakcie aspekt polityczny, to w "pamięci potomnych szybko się [on] dezaktualizuje" (Rybaczek-Wójcik, Wójcik 1989: 8)(fragment tekstu)

EN

The article is devoted to comparative analysis of two repatriations: bringing ashes of Juliusz Słowacki in 1927 and bringing remains of Stanisław Ignacy Witkiewicz in 1988. Both these events, being socio-political performances, fit into the broader concept of necropolitics, in which they are analyzed. The article compares the causes of the political nature of these ceremonies, their conduct, public reception and the effectiveness of counteracting the socio-political crisis, which was one of the main reasons for reaching for the funeral ritual by the rulers. The main purpose of the article, in addition to the comparative analysis of the above elements, is to emphasize the political dimension of mourning ceremonies, which can successfully be the subject of research in political science.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka; Pamiętniki; Polityka historyczna

EN

Politics; Memoirs; Historical policy

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2019
• Tom: 22
• Numer: nr 297
• Strony: 135--158

Twórcy

autor

Paweł Marek Mrowiński

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Archiwum Akt Nowych, Wydział Kultury KC PZPR.
• Wiśniowski Józef. 1927. Pochód na Wawel. Pamiątka pogrzebu Juliusza Słowackiego (14-28 czerwca 1927 r.). Kraków.
• Bo królom był równy... Przemówienie Józefa Piłsudskiego przy składaniu prochów Słowac-kiego do grobów wawelskich 28 czerwca 1927 roku, oprac. Jerzy Axer, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
• "Mowa p. Wojewody u trumny Wieszcza". 1927. Polska Zachodnia 194.
• "Powrót poety". 1927. Czas 142.
• "Przyjazd Marsz. Piłsudskiego wątpliwy". 1927. Ilustrowany Kurier Codzienny 176.
• "Stolica Tatr złożyła hołd Witkacemu". 1988. Dziennik Polski 88.
• "Święto dumy państwowej". 1927. Ilustrowany Kurier Codzienny 178.
• "Warszawa w hołdzie J. Słowackiemu. Prochy Słowackiego w stolicy Rzeczypospolitej". 1927. Robotnik 174.
• "Zwłoki Juliusz Słowackiego będą wreszcie wrócone Krajowi. Spoczną na Wawelu. Uchwała Rady Ministrów". 1927. Głos Prawdy 66.
• Malinowska Agnieszka. 1988. "Powrót Witkacego" Kierunki 18.Osuchowski Przemysław. 1988.
• "Powiało chłodem znad grobu", Kultura 14.
• Pałahicki Maciej. 1994. "Chichot Witkacego" Gazeta Wyborcza.
• Patyna Leon. 1927. "Na sprowadzenie zwłok Juliusza Słowackiego do Polski" Głos Nauczycielski 24-25.
• "Przedstawiciele Narodu złożyli hołd Słowackiemu". 1927. Głos Narodu 170.
• Rubis Jadwiga. 1988. "Znów wśród swoich" Echo Krakowa 76.
• Skocza Marek. 1988. "Witkacego powrót do domu" Dziennik Zachodni nr 3.
• Szniak Małgorzata. 1988. "Bo grób twój jeszcze odemkną powtórnie" Sztandar Młodych 80.
• Wilczak Jagienka. 1988. "Powrót Witkacego". Odrodzenie 18.Życie Warszawy 1994 313.
• "Awantura o grób Witkacego - koniec? Z Jackiem Milerem rozmawia Maryla Zielińska". 1996. Didaskalia 11.
• Axer Jerzy. 2002. Był całym dalszym ciągiem. W Bo królom był równy... Przemówienie Józefa Piłsudskiego przy składaniu prochów Słowackiego do grobów wawelskich 28 czerwca 1927 roku, oprac. Jerzy Axer, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
• Ben-Amos Avner. 2000. Funerals, Politics, and Memory in Modern France, 1789-1996. Oxford: Oxford University Press.
• Daszyk Krzysztof Karol. 2010. "Niech wróci mogiła..." Ideowo-polityczne spory o wawelski grób dla Juliusza Słowackiego, Kraków: Historia Iagellonica.
• De Léon Jason. The Land of Open Graves. Living and Dying on the Migrant Trail. Berkeley: University of California Press.
• Domańska Ewa. 2018. Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Garlicki Andrzej. 1978. Przewrót majowy, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik".
• Garlicki Andrzej. 1990. Józef Piłsudski 1867-1935, Warszawa: Małopolska Oficyna Wydawnicza.
• Garlicki Andrzej. 2003. Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole, Warszawa: "Czytelnik".
• Graczow Andriej. 2003. Gorbaczow, Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
• Grzęda Ewa. 2007. "Drugi pogrzeb Juliusza Słowackiego w wybranych utworach poetów polskich". Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace literackie (XLVII).
• Jabłońska Aneta. 2017. PRL-owski teatr absurdu, czyli jak Witkacy stał się kobietą. W 80s again! Monografia poświęcona latom 80. XX wieku, Aneta Jabłońska, Mariusz Koryciński (red.), Warszawa: Klub Filmowy im. Jolanty Słobodzian.
• Jabłoński Wojciech. 2015. Komunikowanie śmiercią. Medialne aspekty fizycznego odchodzenia ze świata polityki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kamiński Leszek. 1980. Romantyzm a ideologia. Główne ugrupowania polityczne Drugiej Rzeczypospolitej wobec tradycji romantycznej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
• Kosiński Dariusz. 2010. Teatra polskie. Historie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kowalczykowa Alina. 2003. Juliusz Słowacki. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Luba Iwona. 2012. Duch romantyzmu i modernizacja. Sztuka oficjalna Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
• Łuczak Aleksander. 2012. Dekada polskich przemian. Studium władzy i opozycji. Warszawa: Wydawnictwo ASPRA-JR.
• Malanowska Anna. 2002. Teatralizacja pogrzebu Stanisława Ignacego Witkiewicza, "Konteksty. Polska sztuka ludowa" (56).
• Mbembe Achille. 2003. Necropolitics, przeł. L. Meintjes, "Public Culture" (15).
• Mrowiński Paweł Marek. 2019. "Bo królom był równy...". Sprowadzenie szczątków Juliusza Słowackiego w 1927 roku jako dramat społeczny Victora Turnera. W Vade nobsiscum. Studia z historii gospodarczej, kulturowej i społecznej, t. XXI pod redakcją Piotra Budzyńskiego, Macieja Dawczyka, Krzysztofa Gryglewskiego, Michała Owczarka, Michała Ziółkowskiego Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Napiórkowski Marcin. 2013. "Uroczystości żałobne jako narzędzie legitymizacji i delegitymizacji władzy" Pamiętnik Literacki 4.
• Oknińska Czesława. 2018. Ostatnie 13 dni życia Stanisława Ignacego Witkiewicza. W Kronika życia i twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza, oprac. Janusz Degler, Anna Micińska, Stefan Okołowicz, Tomasz Pawlak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Płachecki Marek. 2016. Osiem lat, osiem dni. Drugi pogrzeb Henryka Sienkiewicza W Sienkiewicz polityczny. Sienkiewicz ideologiczny, pod red. Macieja Glogera i Ryszarda Koziołka. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
• Rybaczek-Wójcik Jagna, Wójcik Tomasz. 1989. Absurdy narodowej relikwii, czyli dlaczego niepokojono Witkacego?, "Kultura" (8).
• Sajewska Dorota. 2016. "Postmortal Life of Savages. Witkiewicz und Malinowski Desinterred". The Drama Review (229).
• Schechner Richard. 2006. Performatyka. Wstęp. Tłum. T. Kubikowski. Wrocław: Ośrodek Badań i Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych.
• Siedlecka Joanna. 2014. Tak zwana ludzkość w obłędzie. W Mahatma Witkac, Warszawa: Wydawnictwo MG.
• Suleja Włodzimierz. 1995. Józef Piłsudski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Świąder Barbara B. 2004. W metafizycznej dziurze. Teatr Witkacego w Zakopanem, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
• Tarka Krzysztof. 2010. "Rozgrywka nad trumną. Sprowadzenie prochów generała Władysława Sikorskiego do Polski". Dzieje Najnowsze (3).
• Urbankowski Bohdan. 1988. Filozofia czynu. Warszawa: Wydawnictwo Pelikan.
• Verdery Katherine. 1999. The Political Lives of Dead Bodies. Reburial and Post-Socialist Change. New York: Columbia University Press.
• Wilk Bernadeta. 2006. Uroczystości patriotyczno-religijne w Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej (1860-1914), Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
• Wnuk-Lipiński Edmund. 2002. Nastroje społeczne w latach 1986-1989. W Polska 1986-1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji. Miedzeszyn, A. Dudek, A. Friszke (red). t. 1. Warszawa: "Trio" Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
• Gondek Bartosz. 2018. "Adm. Józef Unrug z żoną Zofią pochowani z honorami". Polity-ka. Dostęp 10 września 2019 https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/ 1766168,1,adm-jozef-unrug-z-zona-zofia-pochowani-z-honorami.read.
• Urzykowski Tomasz. 2019. "Dziś pogrzeb dowódcy Batalionu "Zośka" Wybrocza.pl Dostęp 10 września 2019. http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,25044709,-dzis-pogrzeb-dowodcy-batalionu-zoska.html.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20813333.22.9