Bedingte Strafaussetzung im polnischen Strafrecht

• Autorzy: Stefan Lelental

Warianty tytułu

Warunkowe zawieszenie wykonania kary w polskim prawie karnym

• Języki publikacji: DE

Abstrakty

Warunkowe zawieszenie wykonania kary w polskim prawie karnym, zarówno w kształcie nadanym tej instytucji przez k.k. z 1932 Ir., jak i w k.k. z 1969 r., oparte jest na założeniach systemu belgijsko-francuskiego. Polega więc na tym, że w wyroku orzeka się zarówno o winie, jak też i o karze, natomiast zawiesza się wykonanie orzeczonej kary na okres próby. Zakres stosowania tej instytucji ograniczony jest tym, że może być ona stosowana wyłącznie do kary pozbawienia wolności, o ile została ona orzeczona w rozmiarze do lat 2, gdy wymierzono ją za przestępstwo umyślne lub do lat 3, gdy kara została orzeczona za popełnienie przestępstwa nieumyślnego (art. 73 § 1 k.k.). Szczegółowe dane na temat zakresu stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary w latach 1955-1969 i 1970-1984 podane zostały w tabeli nr 1. Za stosowaniem tej instytucji, poza wymienionymi wyżej przesłankami formalnymi, przemawiać ma dodatnia prognoza społeczna, która według art. 73 § 2 k.k. ma polegać na uzasadnionym przypuszczeniu, że pomimo niewykonania kary sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa. Ustawodawca dopuszcza możliwość odmowy zawieszenia wykonania kary z uwagi na zadania w zakresie jej społecznego oddziaływania. Oznacza to, że do głosu dochodzą również względy ogólnoprewencyjne. Unormowanie to uznane jest przez naukę prawa karnego jako dyskusyjne i ma ono wielu przeciwników. Orzeczonej kary nie można zawiesić sprawcom skazanym w warunkach recydywy specjalnej, określonej w przepisach art. 60 § 1 i § 2 k.k., a w ograniczonym zakresie instytucja ta stosowana Jest do sprawców przestępstw chuligańskich (art. 59 § 2 k.k.) oraz do sprawców, którym wymierzono karę zastępczą pozbawienia wolności za grzywnę lub karę ograniczenia wolności (art. 86 k.k.). W obu tych wypadkach ustawa wymaga, aby w sprawie wystąpiły "szczególne okoliczności". Warunkowe zawieszenie wykonania kary następuje zawsze na okres próby, który trwa od 2 do 5 lat. W okresie próby sąd może stosować do skazanego szereg środków o charakterze profilaktyczno-wychowawczym. Do środków tych należą: poręczenie, dozór oraz obowiązki. Zakres stosowania tych środków podano w tabelach nr 2 i 3. W tabeli nr 4 zawarte są dane o dozorach wykonywanych i zakończonych. Dozór wykonywany jest przez kuratorów zawodowych i społecznych, których liczbę w skali całego kraju podano w tabeli nr 5. Zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności sąd może orzec karę grzywny, chociażby jej wymierzenie na innej podstawce nie było przewidziane (art. 75 § 1 k.k.). Przedstawione zasady stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności: możliwość orzekania dozoru, poręczenia, obowiązków profilaktyczno-wychowawczych oraz grzywny, stwarzają szerokie możliwości dla idywidualizacji tej instytucji zarówno w fazie orzekania, jak i wykonywania orzeczenia. W artykule podano 13 różnych postaci warunkowego skazania, jakie instytucja ta może przybrać w zależności od zastosowanych w jednostkowym wypadku wariantów, z których każdy jest wynikiem zastosowania w różnych konfiguracjach wspomnianych środków profilaktyczno-wychowawczych oraz grzywny. Ustawa przewiduje możliwość odwołania warunkowego zawieszenia wykonania kary lub nakazuje je odwołać, jeżeli skazany nie dopełnia warunków okresu próby. Sądy dość często korzystają z tych możliwości, o czym informują dane przedstawione w tabeli nr 4. Jeżeli skazany pomyślnie przeszedł okres próby, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od daty zakończenia okresu próby (art. 79 § 2 k.k.). Następuje więc pełna rehabilitacja skazanego i od tej pory należy go traktować jako osobę, która nie była karana. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Criminal Code; Criminal Law; Crime

PL

Kodeks karny; Prawo karne; Przestępczość

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 39
• Strony: 201--218

Twórcy

autor

Stefan Lelental

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. K. Buchała, Bezprawność przestępstw nieumyślnych oraz wyłączające ją dozwolone ryzyko (Rechtswidrigkeit der fahrlässigen Straftaten und das sie ausschließende edaubte Risiko), Warszawa 1971.
• 2. K. Buchała, Prawo karne materialne (Das materielle Strafrecht), Warszawa 1980, S. 614.
• 3. M. Cieślak, J. Waszczyński, Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w zakresie części ogólnej prawa karnego za rok 1979 (Übersicht der Rechtssprechung des Obersten Gerichts im Bereich des allgemeinen Teiles des Strafrechtes für das Jahr 1979), "Palestra" 1981, Nr. 5 (Beilage), S. 22.
• 4. L. Domeracki, Resort Sprawiedliwości a program X Zjazdu PZPR (Das Justizministeriuin und das Programm des 10. Parteitags der PVAP), NP 1986, Nr. 9, S. 8.
• 5. G. E. Glos, Bail, Probation and Parole in Belgian Law, "International of Legal Information" 1986, Vol. 14, S. 104 ff.
• 6. T. Kaczmarek, Sędziowski wymiar kary w PRL (Die richterliche Strafbemessung in der VR Polen), Wrocław 1972.
• 7. S. Lelental, Prawo karne wykonawcze. Zarys wykładu (Das Strafvollstreckungsrecht. Abriß eines Vortrags), Łódź 1983, S. 201.
• 8. S. Lelental, Z problematyki wymiaru i wykonania kary pozbawienia wolności za przestępstwa nieumyślne (Zur Problematik der Bemessung und des Vollzugs der Strafe der Freiheitsentziehung für fahrlässige Straftaten), "Przegląd Penitencjarny i Kryminologiczny" 1972, Nr. 2.
• 9. M. Leonieni, Warunkowe zawieszenie wykonania kary w polskim prawie karnym. Analiza ustawy i praktyki sądowej (Bedingte Aussetzung des Strafvolizugs im polnischen Strafrecht. Analyse des Gesetzes und der Gerichtspraxis), Warszawa 1974, S. 353.
• 10. J. Śliwowski, Prawo karne (Das Strafrecht), Warszawa 1975, S. 307.
• 11. J. Waszczyński, Ewolucja środków penalnych w prawie karnym PRL (Evolution der Strafmittel im Strafrecht der VR Polen) "Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne" 1974, Band 1, S. 85.