skaźnik ekspozycji widokowej jako narzędzie optymalizacji punktów widokowych - studium przypadku Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego

• Autorzy: Szymon Chmielewski , Tadeusz Grabowski

Warianty tytułu

Visual Exposure Index as Landscape Vantage Points Location Decision Support tool: the Szczebrzeszyński Landscape Park Case Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Punkty widokowe stanowią podstawowy zasób fizjonomiczny krajobrazu, umożliwiają obserwację panoram, a tym samym warunkują przepływ kulturowych usług ekosystemowych. Widok panoramiczny sam w sobie bywa celem podejmowanej aktywności turystycznej, stąd też funkcjonowanie punktów widokowych związane jest z siecią tras turystycznych. Optymalizacja sieci punktów widokowych jest więc kluczowa dla prawidłowego kształtowania funkcji turystycznej regionu oraz ochrony jego zasobów fizjonomicznych. Celem pracy jest metodyczna propozycja wskaźnika ekspozycji widokowej, będącego geoinformacyjnym narzędziem wspierającym proces wyznaczania i optymalizacji sieci punktów widokowych. Badanie przeprowadzono na przykładzie Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego, w efekcie zaproponowano rozbudowę istniejącej sieci do 45 punktów. Wnioski wypływające z metody i jej ograniczenia omówiono w kontekście praktyki przygotowania operatów ochrony walorów krajobrazowych.(abstrakt oryginalny)

EN

Landscape vantage points constitute the basic visual resource of the landscape, enable observation of panoramic panoramas, and thus cultural ecosystem services flows. The panoramic view is the tourist destination itself, therefore the functioning of the vantage points is related to the network of tourist routes. The optimization of the network of vantage points is a key issue of tourist function management as well as landscape physiognomic resources protection. The GIS-based visibility analysis is the most appreciated regarding landscape visual resources; it has theoretical and practical explanations. Theoretically, despite its multi-sensory character, the landscape can be regarded as "areas, as perceived by people". In consequence, this puts a privilege to GIS software be****cause, since the very beginning of its development, the viewshed algorithm computes the visible area and its reverse version (reverse viewshed) computes the area of visibility. This study applies reverse viewshed in search of landscape vantage points. The study aims to propose the methodology of visual exposure indicator (VEI) calculation, which is a geo-information supporting tool of the vantage point optimization process. The VEI values describe the given place's suitability for vantage point location in terms of view panorama exposition conditions, which, combined with information about tourist routes, enables the vantage point location optimization. The VEI spatial variability analysis also al****lows for locating the vantage points so far not pointed on the tourist maps. The study was carried out on the example of the Szczebrzeszyński Landscape Park, as a result, it was proposed to expand the existing network up to 45 viewpoints. The resulting visual landscape resources quantification cannot be equated with visual landscape character and quality assessment; however, the proposed GIS framework provides objective results that precisely localize and measure them. The conclusions and limitations of the method were discussed in the context of geocomputation as well as the landscape conservation plans practises.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekosystem; Parki krajobrazowe

EN

Ecosystem; Landscape parks

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 63
• Strony: 191--206

Twórcy

autor

Szymon Chmielewski

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

autor

Tadeusz Grabowski

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Bibliografia

• Bartkowski T. 1985. Nowy etap dyskusji nad pojęciem krajobrazu. Czasopismo Geograficzne, 51(1): 73-79
• Batty M. 2001. Exploring isovist fields: Space and shape in architectural and urban morphology. Environment and Planning, B, 28(1): 123-150. DOI: https://doi.org/10.1068/b2725
• Benedikt M.L. 1979. To Take Hold of Space: Isovists and Isovist Fields. Environ. Plan., B, 6: 47-65. DOI: https://doi.org/10.1068/b060047
• Chmielewski S. 2021. Operat ochrony walorów krajobrazowych Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska oraz Uniwersytet Marii-Curie Skłodowskiej, Warszawa (mat. niepublikowane).
• Chmielewski S., Bochaniak A., Natapow A., Węzyk P. 2020. Intoducing geobia landscape imageability - A Multi-Temporal Case Study of the Nature Reserve "Kózki", Poland. Remote Sens., 12, 2792. DOI: https://doi.org/10.3390/rs12172792
• Chvátal V. 1975. A combinatorial theorem in plane geometry. J. Combin. Theory, B, 18: 39-41. DOI: https://doi.org/10.1016/0095-8956(75)90061-1
• CICE v 5.1. Common International Classification of Ecosystem (https://cices.eu; dostęp: 20.10.2022).
• Costanza R., d'Arge R., de Groot R. 1997. The value of the world's ecosystem services and natural capital. Nature, 387: 253-260. DOI: https://doi.org/10.1038/387253a0
• Dean D.J. 1997. Improving the accuracy of forest viewsheds using triangulated networks and the visual permeability method. Canadian Journal of Forest Research, 27: 969-977. DOI: https://doi.org/10.1139/x97-062
• Doherty M.F. 1984. Computation of Minimal Isovist Sets. Technical Rapport. Maryland University College Park Centre for Automation Research (ADA157624), 89 (https://apps.dtic.mil/sti/citations/ADA157624; dostęp: 2.10.2022).
• Fang X., Zhao W., Fu B., Ding J. 2015. Landscape service capability, landscape service flow and landscape service demand: A new framework for landscape services and its use for landscape sustainability assessment. Progress in Physical Geography, 39: 817-836. DOI: https://doi.org/10.1177/0309133315613019
• Felleman J. 1979. Landscape visibility mapping, theory and practice. School of Landscape Architecture, SUNY, College of Environmental Science and Forestry, New York.
• Fisher P. 1996. Extending the applicability of viewsheds in landscape planning. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 62: 1297-1302.
• Fry G., Tveit M., Ode Å., Velarde M. 2009. The ecology of visual landscapes: Exploring the conceptual common ground of visual and ecological landscape indicators. Ecological Indicators, 9(5): 933-947. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2008.11.008
• Gallagher G.L. 1972. A computer topographic model for determining intervisibility. [W:] P. Brock (red.), The Mathematics of Large Scale Simulation. Simulation Councils, La Jolla, CA, s. 3-16.
• Heidemann K. 2014. Lidar base specification (ver. 1.2, November 2014): U.S. Geological Survey Techniques and Methods, book 11, chap. B4.
• Honsberger R. 1976. Mathematical Gems II. MAA, Toronto, Canada. DOI: https://doi.org/10.1090/dol/002
• ISOK 2012. Informatyczny System Osłony Kraju. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa (dane pomiarowe udostępniane za pośrednictwem strony geoportal.gov.pl; dostęp: 2.09.2020).
• Kartpol. 2005. Szczebrzeszyński Park Krjobrazowy, mapa turystyczno-przyrodnicza 1:50 000. Wydawnictwo Kartpol, Lublin.
• Llobera M. 2003. Extending GIS-based visual analysis: the concept of visualscapes. International Journal of Geographical Information Science, 17(1): 25-48. DOI: https://doi.org/10.1080/713811741
• Longley P., Godchild M., Maguire D., Rhind D. 2006. GIS. Teoria i praktyka. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Natapov A., Czamanski D., Fisher-Gewirtzman D. 2013. Can visibility predict location? Visibility graph of food and drink facilities in the city. Survey Review, 45(333): 462-471. DOI: https://doi.org/10.1179/1752270613Y.0000000057
• Ozimek P. 2002. Zastosowanie algorytmów światła lokalnego w wyznaczaniu wykresów widoczności. Politechnika Krakowska (rozprawa doktorska, promotor: A. Bohm).
• Ozimek P., Ozimek A. 2009. Badanie chłonności krajobrazowej przy użyciu przestrzennego modelu cyfrowego. Nauka Przyroda Technologie, 3(1): 1-13.
• Rana S. 2006. Isovist Analyst - An Arcview extension for planning visual surveillance. ESRI International User Conference. ESRI (on CD-ROM): 380 New York Street, Redlands, CA 92373-8100, USA.
• Raszeja E., Szczepańska M., Gałecka-Drozda A., de Mezer E., Wikaniec A. 2022. Ochrona i kształtowanie krajobrazu kulturowego w zintegrowanym planowaniu rozwoju. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Senaratne H., Bröring A., Schreck T. 2013. Using reverse viewshed analysis to assess the location correctness of visually generated VGI. Transactions in GIS, 17(3): 369-386. DOI: https://doi.org/10.1111/tgis.12039
• Shi X., Xue B. 2016. Deriving a minimum set of viewpoints for maximum coverage over any given digital elevation model data. International Journal of Digital Earth, 9(12): 1153-1167. DOI: https://doi.org/10.1080/17538947.2016.1207718
• Turner A., Doxa M., O'Sullivan D., Penn A. 2001. From isovists to visibility graphs: A methodology for the analysis of architectural space. Environment and Planning, B, 28(1): 103-121. DOI: https://doi.org/10.1068/b2684
• Tveit M., Ode Å., Fry G. 2006. Key concepts in a framework for analysing visual landscape character. Landscape Research, 31(3): 229-255. DOI: https://doi.org/10.1080/01426390600783269
• Wang Y., Dou W. 2020. A fast candidate viewpoints filtering algorithm for multiple viewshed site planning. Int. J. Geogr. Inf. Sci., 34: 448-463. DOI: https://doi.org/10.1080/13658816.2019.1664743
• Yaagoubi R., Yarmani M., Kame A., Khemiri W. 2015. HybVOR: A voronoi-based 3D GIS approach for camera surveillance network placement. ISPRS International Journal of Geo-Information, 4(2): 754-782. DOI: https://doi.org/10.3390/ijgi4020754
• Yu T. i in. 2016. A new algorithm based on region partitioning for filtering candidate viewpoints of a multiple viewshed. International Journal of Geographical Information Science, 30(11): 2171-2187. DOI: https://doi.org/10.1080/13658816.2016.1163571

Identyfikatory

DOI

10.14746/rrpr.2023.63.11