Interpretacje niedozwolonych postanowień umownych na rynku kredytów hipotecznych obciążonych ryzykiem walutowym

• Autorzy: Dominik Kubacki

Warianty tytułu

Interpretations of Prohibited Contractual Provisions in the Mortgage Market with Foreign Exchange Risk

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiot badań: Konsumenci, którzy zawarli z bankami umowę o kredyt indeksowany lub denominowany do walut obcych, podnoszą kwestię występowania niedozwolonych postanowień. Sprawom tym towarzyszą "wojny na interpretacje" prawników i naukowców, co możemy zaobserwować w sądach powszechnych, w których toczy się szereg spraw. Cel badawczy: Celem badawczym tej pracy jest ustalenie stanu rozwojowego interpretacji w polskim oraz unijnym orzecznictwie w zakresie legalności zawierania umów kredytu hipotecznego związanego z walutą obcą, a także identyfikacji niedozwolonych postanowień zawieranych w takich umowach. Metoda badawcza: Realizacja przyjętego celu wymagała zastosowania analizy klauzul walutowych zawartych w umowach kredytu hipotecznego związanego z walutą obcą. Analiza ta polegała na przedstawieniu (inwentaryzacji i omówieniu) orzecznictwa sądowego i wydanych decyzji Prezesa UOKiK.1 Wyniki: Analiza stanu prawnego oraz wydarzeń w przestrzeni prawnej pozwala zauważyć pogłębienie się procesów ujednolicania i poszerzania prokonsumenckiej interpretacji w polskim oraz unijnym orzecznictwie Duża w tym zasługa orzecznictwa TSUE, które wyjaśnia wiele kwestii i ugruntowuje sposób rozstrzygania zagadnień z zakresu kredytów hipotecznych.(abstrakt oryginalny)

EN

Background: Consumers who entered into a contract with banks for credit indexed or denominated to foreign currencies raise the issue of the presence of prohibited provisions. These cases are accompanied by 'interpretation wars' between lawyers and academics, as we can see in the courts of general jurisdiction in which a number of cases are pending. Research purpose: The research goal of this work is to determine the state of development of interpretation in Polish and EU jurisprudence on the legality of concluding mortgage loan agreements linked to foreign currency, as well as to identify prohibited provisions contained in such agreements. Methods: The adopted goal required the use of an analysis of foreign currency clauses contained in foreign currency-related mortgage contracts. This analysis consisted of the presentation (inventory and discussion) of court decisions as well as selected decisions of the President of the OCCP. Conclusions: The analysis of the legal situation and events in the legal space allows us to note the deepening of the processes of unification and expansion of pro-consumer interpretation in Polish and EU jurisprudence Much of this stems from the jurisprudence of the CJEU, which clarifies many issues and consolidates the way mortgage issues are resolved.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kredyt walutowy; Rynek kredytów; Kredyt hipoteczny

EN

Currency credit; Credit market; Mortgage credit

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2023
• Tom: 126
• Strony: 27--47

Twórcy

autor

Dominik Kubacki

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Czabański J., Walutowe klauzule waloryzacyjne w umowach kredytów hipotecznych. Analiza problemu, Palestra 2016/6, s. 63-83.
• European Financial Congress, Raport. Konsekwencje prawne, ekonomiczne i społeczne wyroku TSUE w sprawie kredytów "frankowych", Sopot 2020.
• Jurkowska-Zeidler A., Asymetria ryzyka a zasada sprawiedliwości społecznej na tle problemu kredytów we frankach szwajcarskich, Gdańskie Studia Prawnicze 2016/XXXV, Gdańsk, s. 131-153.
• Kata R., Kredyty hipoteczne w Polsce w kontekście stabilności finansowej i makroekonomicznej, w: J. Grzywacz, S. Kowalski (red.), Przedsiębiorstwa, banki i polityka regionalna w nowej perspektywie finansowej UE, Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne 2015/XXII, Płock, s. 183-196.
• Miklaszewska E. (red.), Bank na rynku finansowym. Problemy skali, efektywności i nadzoru, Wolter Kluwer Polska, Warszawa 2010.
• NIK, Ochrona praw konsumentów korzystających z kredytów objętych ryzykiem walutowym, Warszawa 2018.
• Popiołek W., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. I (pod red. K. Pietrzykowskiego), Warszawa 2002.
• Raport Rzecznika Finansowego, Analiza aktualnych zagadnień dotyczących kredytów frankowych 2021, Warszawa 2022.
• Raport Rzecznika Finansowego, Analiza prawna wybranych postanowień umownych stosowanych przez banki w umowach kredytów indeksowanych do waluty obcej lub denominowanych w walucie obcej zawieranych z konsumentami, Warszawa 2016.
• Skory M., Klauzule abuzywne - zastosowanie przepisów dyrektywy 93/13 w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej (Niemcy, Anglia, Francja, Czechy, Słowacja, Węgry), UOKiK, Warszawa 2007.
• Sokal P., Czyn nieuczciwej konkurencji a dobre obyczaje, Monitor Prawniczy 2011/24, s. 134-150.
• Wiśniewski T., Art. 358(1) Zasada nominalizmu, w: J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, tom III. Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2018.
• Wyżykowski B., Skutki uznania abuzywności postanowienia umowy w kontroli incydentalnej, Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2017/8 (6).
• ZBP, 24 prawdy o kredytach walutowych, cyt. za: Raport Rzecznika Finansowego, Analiza praw na wybranych postanowień umownych stosowanych przez banki w umowach kredytów in- deksowanych do waluty obcej lub denominowanych w walucie obcej zawieranych z konsu- mentami, Warszawa 2016.
• ZBP, Biała księga kredytów frankowych w Polsce, Warszawa 2015.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 23.10.2019 r., V ACa 567/18.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30.12.2019 r., VI ACa 361/18.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24.01.2020 r., V ACa 425/19.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12.02.2020 r., V ACa 297/19.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 19.08.2020 r., VI ACa 345/19.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 25.09.2020 r., VI ACa 332/19.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.12.2021 r., V ACa 303/19.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 27.01.2022 r., I ACa 256/21.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 17.01.2022 r., I ACa 136/21.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 25.03.2011 r., IV CSK 377/10.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 29.04.2015 r., V CSK 445/14.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 28.04.2022 r., III CZP 40/22.
• Wyrok SOKiK z 14.12.2010 r., XVII AmC 426/09.
• Wyrok SOKiK z 22.03.2021 r., XVII AmA 12/19.
• Wyrok TSUE z 14.06.2012 r., C-618/10.
• Wyrok TSUE z 14.03.2013 r., C-415/11.
• Wyrok TSUE z 30.04.2014 r., C-26/13.
• Wyrok TSUE z 21.12.2016 r. w sprawach połączonych C-154/15, C-307/15 i C-308/15.
• Wyrok TSUE z 26.01.2017 r., C-421/14.
• Wyrok TSUE z 20.09.2017 r., C-186/16.
• Wyroki TSUE z 26.03.2019 r., C-70/17 i C-179/17.
• Wyrok TSUE z 3.10.2019 r., C-260/18.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 2.10.2018 r., DOZIK 9/2018.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 31.12.2019 r., DOZIK 15/2019.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 22.09.2020 r., DOZIK 12/2020.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 22.09.2020 r., DOZIK 13/2020.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 22.09.2020 r., DOZIK 14/2020.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 16.10.2020 r., DOZIK 16/2020.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 16.10.2020 r., DOZIK 17/2020.
• Decyzja Prezesa UOKiK z 16.12.2021 r., DOZIK-12/2021.
• https://ostaszewskikredytyfrankowe.pl/frankowicze-kontra-bank-millennium-przegladnajnowszego-orzecznictwa-sadow-ii-instancji/; stan na 30.09.2022 r.
• https://pl.media.mbank.pl/176668-wazny-wyrok-sadu-w-sprawie-17-tys-kredytobiorcow-umowyfrankowe-obowiazuja; stan na 10.05.2022 r.
• https://uokik.gov.pl/niedozwolone_klauzule.php; stan na 20.03.2022 r.
• https://www.franknews.pl/ugody-nie-dla-frankowiczow-z-deutsche-bank-wyroki-w-sadachkorzystne-dla-kredytobiorcow/; stan na 30.09.2022 r.
• https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/knf_130218_przypomnienie_publicznej_ dyskusji_CHF_40728.pdf; stan na 11.03.2022 r.
• https://www.money.pl/banki/tysiace-przegranych-spraw-frankowych-lawina-sie-rozpedza6797142934809568a.html; stan na 30.09.2022 r.
• KNB, Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2006, https://www. knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/rekomendacja_s_8566.pdf; stan na 6.05.2021 r.
• KNF, Potencjalny wpływ zmian otoczenia prawnego na portfel mieszkaniowych kredytów walutowych związanych z kursem CHF, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Wplyw_zmian_otoczenia_prawnego_na_portfel_mieszkaniowych_kredytow_CHF_72739.pdf; stan na 18.04.2022 r.
• Opinia C. Stypułkowskiego, Jeszcze raz o frankach, Rzeczpospolita, 18.04.2021, https:// www.rp.pl/Opinie/304189944-Cezary-Stypulkowski-Jeszcze-raz-o-frankach.html; stan na 11.03.2022 r.
• Opinia E. Łętowskiej, Kto pyta, nie błądzi. Polemika z prof. Balcerowiczem, Rzeczpospolita, 7.04.2021, https://www.rp.pl/Opinie/304069897-Ewa-Letowska-Kto-pyta-nie-bladziPolemika-z-prof-Balcerowiczem.html; stan na 11.03.2022 r.
• Opinia M. Zielińskiego, Prawdy i nieprawdy w debacie o frankach, Rzeczpospolita, 19.04.2021, https://www.rp.pl/Opinie/304199897-Prawdy-i-nieprawdy-w-debacie-o-frankach.html; stan na 11.03.2022 r.
• Opinia Rzecznika Generalnego z dnia 17 września 2015 r. (C-312/14): http://curia.europa.eu/ juris/document/document.jsf;jsessionid=9ea7d2dc30d5fd53854487f744619589c468ca8ce114. e34KaxiLc3qMb40Rch0SaxuSchj0?text=&docid=167901&pageIndex=0&doclang=PL&mode =lst&dir=&occ=first&part=1&cid=586521

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2023/126/2