Państwo w przebudowie. Naprawa ustroju politycznego państwa w programie polskiego "neokonserwatyzmu" w pierwszych latach transformacji ustrojowej. Casus Partii Konserwatywnej (1992-1997)

• Autorzy: Tomasz Sikorski

Warianty tytułu

Reconstruction of the State. Fixing the Political System as Part of the Polish "Neoconservatism" Program during the First years of system transformations. Conservative Party (1992-1997)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono historię powstania Partii Konserwatywnej w 1992 roku oraz postulaty jej programu politycznego. Poruszono między innymi podejście polityków do zagadnienia miejsca religii i etyki w przestrzeni publicznej, samorządu terytorialnego, struktury gospodarki, reformy administracji.

EN

The following article presents the political structure postulates of the Conservative Party (1992-1997) aiming at the "reconstruction of the state" during the first years of system transformations (up to 1997). Conservative Party is the main representative of the so-called neoconservatism (democonservatism) in Poland. In its program, it combines the basis of conservative axiology, cognitive optimism, acceptance of democracy and the notion of modern rule of law in the state (decentralized with strong public institutions) that is build on Christian values. The article analyzes the following notions: 1) relationships between an individual and the community; 2) the position of religion and ethics in public space (including the model for the state-Church relations); 3) organization of the political structure of the state (the model, system of government, relations between authorities, judicial system and bodies of government control); 4) local government model (decentralization versus regional state); 5) economy structure model (liberalism versus restricted interventionism); 6) the idea of a civil society and state. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ustrój polityczny; Konserwatyzm; Państwo

EN

Political organization; Conservatism; State

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2016
• Tom: 16
• Numer: nr 213
• Strony: 47--64

Twórcy

autor

Tomasz Sikorski

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• "Deklaracja programowa PChD, PK, SL-Ch, UPR". 1993. Merkuriusz Partii i Ugrupowań Politycznych. 1-31 XII : 23-24.
• "Dlaczego państwo ma być mądrzejsze niż rodzice?". 1996. Przegląd Konserwatywny marzec/kwiecień : 8-12.
• "Dokumenty Partii Konserwatywnej uchwalone na Zjeździe Założycielskim 6 XII 1992 oraz na Konferencji Programowej - 27 VI 1993". Warszawa.
• "II Zjazd Partii Konserwatywnej. Uchwała w sprawie praw jednostki, rodziny i społeczności lokalnych". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285.
• "II Zjazd Partii Konserwatywnej. Uchwała w sprawie praw jednostki, rodziny i społeczności lokalnych". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285.
• "Jaka konstytucja?". 1994. Przegląd Konserwatywny. Pismo Partii Konserwatywnej. listopad : 2.
• "Katolicki Komitet Wyborczy "Ojczyzna" [ulotka wyborcza z 1993 r.], (w zbiorach prywatnych autora).
• "Konserwatywna Karta Samorządu Terytorialnego". 1994. Merkuriusz Partii i Ugrupowań Politycznych 8 (32).
• "Opinie do projektu ustawy konstytucyjnej" Biuro Studiów i Analiz Kancelarii Sejmu. Zeszyt 1. Warszawa 1991 : 3-5.
• "Oświadczenie Koła Parlamentarnego Partii Konserwatywnej z 25 maja 1993 r.". W Instytut Studiów Politycznych PAN w Warszawie. Archiwum Partii Politycznych, teczka: Partia Konserwatywna, brak sygnatury.
• "Oświadczenie Parlamentarnego Koła Partii Konserwatywnej z 16 kwietnia 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285 [także: "Merkuriusz Partii i Ugrupowań Politycznych" 1-17 IV 1993 : 7].
• "Oświadczenie Parlamentarnego Koła Partii Konserwatywnej z 19 marca 1993 r., b.m.w.: b.d.w;"
• "Oświadczenie Partii Konserwatywnej w sprawie lustracji z 28 stycznia 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285.
• "Oświadczenie Partii Konserwatywnej z 27 maja 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Oświadczenie Rady Politycznej Partii Konserwatywnej z 27 lutego 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Oświadczenie Zarządu Głównego Partii Konserwatywnej z 20 października 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285.
• "Oświadczenie Zarządu Głównego Partii Konserwatywnej z 9 listopada 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Oświadczenie Zarządu Partii Konserwatywnej po wyborach do Sejmu i Senatu z 24 września 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285.
• "Partia Konserwatywna [ulotka wyborcza z 1993 r.]" (w zbiorach prywatnych autora).
• "Partia Konserwatywna. Skuteczne państwo dla wszystkich". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Partia Konserwatywna. Skuteczne państwo dla wszystkich". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Partia Konserwatywna. Tezy programowe" [ulotka], W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Partia Konserwatywna. Ustrój polityczny". 1994. Biuletyn Informacyjny Partii Konserwatywnej. 30 XII : 2-3.
• "Stanowisko Zarządu Głównego Partii Konserwatywnej z 9 listopada 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Tezy do programu Partii Konserwatywnej. Polityka społeczna" [b.m.w: b.d.w.].
• "Katolicki Komitet Wyborczy "Ojczyzna" [ulotka wyborcza z 1993 r.].
• "Tezy do programu polityki gospodarczej Partii Konserwatywnej" [Warszawa 1992].
• "Tezy Konstytucyjne Partii Konserwatywnej". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Uchwała I Zjazdu Partii Konserwatywnej w sprawie stosunków państwo - Kościół". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285.
• "Uchwała Rady Politycznej Partii Konserwatywnej w sprawie podatku od dochodów osobistych z 27 II 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "Uchwała Rady Politycznej Partii Konserwatywnej z 27 II 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285.
• "Uchwała w sprawie polityki gospodarczej rządu z 5 grudnia 1993 r.". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. sygn. 12196/93/1285.
• "W sprawie akcji politycznych podejmowanych przez Partię Konserwatywnej (Propozycje)". b.d.w.; b.d.w.
• "Własność i odpowiedzialność". [ulotka Koła Warszawskiego Partii Konserwatywnej], (w zbiorach prywatnych autora).
• "Zespół Konstytucyjno-Samorządowy. Rozwinięcie tez". W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 12196/93/1285. (w zbiorach prywatnych autora)
• [R. Gr.]. 1992. "Hall tworzy nową prawicę. W zgodzie z rynkiem i wartościami". Rzeczpospolita 5-6 XII. 286 : 2.
• [wz]. 1992. "Konserwatyści znowu razem". Gazeta Wyborcza 7 XII. 287 : 2.
• Bartyzel Jacek. 2001. Konserwatyzm bez kompromisu. Studium z dziejów zachowawczej myśli politycznej XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Borowik Bogdan. 2011. Partie konserwatywne w Polsce 1989-2001. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Borowik Bogdan. 2002. "Geneza Partii Konserwatywnej". Annales Univeristatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio K. 9 : 125-143.
• Borowik Bogdan. 2007. "Ustrój państwa w polskiej publicystyce konserwatywnej lat dziewięćdziesiątych XX w.". W Między Europą naszych pragnień a Europą naszych możliwości. t. II, Janusz Faryś, Tomasz Sikorski, Przemysław Słowiński (red.). 67-79. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim.
• Czaczkowska Ewa K. 1992. "Powstała Partia Konserwatywna. Przegrupowania na prawicy". Rzeczpospolita 8 XII 1992. 288 : 1.
• Dehnel-Szyc Małgorzata, Jadwiga Stachura. 1991. Gry polityczne. Orientacje na dziś. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Dudek Antoni. 1996. Konserwatyzm. W Główne nurty współczesnej polskiej myśli politycznej. t. 1, Bożena Bankowicz, Antoni Dudek, Jacek Majchrowski (red.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Hall Aleksander. 1994. Wokół konstytucji. Z perspektywy konserwatywnej. Warszawa: Grupa Windsor.
• Hall Aleksander. 2003. Uwagi o stanie państwa. W Czas na sanację. Bernadeta Welc (red.). 31-37. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania.
• Hrebenda Szymon. 2003. Konserwatyzm - postawa czy ideologia. W Konserwatyzm. Historia i współczesność, Stefan Stępień (red.). 47-53. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Klejdysz-Michałek Natalia. 2003. Konserwatyzm jako ideologia, doktryna, postawa. W Konserwatyzm. Historia i współczesność, Stefan Stępień (red.). 27-37. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Konserwatyści o własności prywatnej i reprywatyzacji. 1993. Warszawa.
• Kosterski Rafał, Kazimierz M. Ujazdowski. 1990. Samorząd terytorialny. O państwo zdecentralizowane. Gdańsk: Oficyna Wydawnicza MP Gdańskiego Towarzystwa Politycznego "Młoda Polska".
• Kostro Ireneusz. 1994. Odrodzenie kapitalizmu w Polsce. Warszawa [nakł. autora].
• Kotlarski Marek. 1993. "Jaka konstytucja?". Konserwatysta. Pismo Partii Konserwatywnej w Warszawie 4 : 4-5.
• Lewandowski Arkadiusz. 2009. "Ruch Młodej Polski. Historia i współczesne reminiscencje". Historia i Polityka 1: 57-62.
• Ludwikowski Rett R., 1980. "Kilka uwag o typie integralnym doktryny i jego zastosowaniu w badaniach nad konserwatyzmem XIX wieku". Historyka, t. 10.
• Matyja Rafał. 1993. Przywództwo państwowe czy administrowanie. W Dobry i sprawny rząd. Warszawa: Grupa Windsor.
• Matyja Rafał. Kazimierz M. Ujazdowski. 1994. Ustrojowa pozycja związków zawodowych w Polsce. Szansa czy zagrożenie. Warszawa: Grupa Windsor.
• Matyja Rafał. 2009. Konserwatyzm po komunizmie, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Mażewski Lech. 1990. "Prezydent i parlament". Konfrontacje 12.
• Mażewski Lech. 1991. "Silna władza". Rzeczpospolita 164.
• Mażewski Lech. 1991a. "Między federalizmem a państwem regionalnym". Biuletyn Zespołu ds. Opracowania Zmian w Organizacji Terytorialnej Państwa 3.
• Mażewski Lech. 1992. "Przyszłość województwa". Samorząd Terytorialny 11.
• Mażewski Lech. 1992a. "Realistyczna teoria demokracji". Rzeczpospolita 219.
• Mażewski Lech. 1992b. "Wielkopolska czy Górny Śląsk?". Rzeczpospolita 126.
• Mażewski Lech. 1992c. "Wychodzenie z zapaści władzy". Rzeczpospolita 132.
• Mażewski Lech. 1992d. "Wzmocnienie państwa", Rzeczpospolita 219.
• Mażewski Lech. 1992e. Polska da sobie radę. Poznań: Wydawnictwo "Cdn".
• Mażewski Lech. 1993. "Integracja Polski". Rzeczpospolita 68.
• Mażewski Lech. 1993a. "Prowizorium konstytucyjne", Rzeczpospolita 34.
• Mażewski Lech. 1993b. Struktura państwa. Rozważania o ustroju Polski. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Gospodarcze.
• Mażewski Lech. 1995. Dlaczego RMP nie utworzył prokapitalistycznej partii o obliczu narodowo-katolickim. W Solidarność i opozycja antykomunistyczna w Gdańsku (1980-1989). Lech Mażewski, Wojciech Turek (red.). 129-137. Gdańsk: Instytut Konserwatywny im. E. Burke'a.
• Mażewski Longin. 1993. Masowa i powszechna prywatyzacja. Gdańsk: Instytut Konserwatywny im. E. Burke'a.
• Mich Włodzimierz. 1991/1992. "Adaptacja państwa w myśli politycznej polskiego ruchu konserwatywnego". Annales UMCS, sec. F, Historia 46-47 : 387-408.
• Mich Włodzimierz. 1994. Myśl polityczna polskiego ruchu konserwatywnego. Lublin UMCS: AWH [Agencja Wydawniczo-Handlowa] Antoni Dudek.
• Olszewski Edward. 2003. "Ideologia i ruch konserwatywny". W Konserwatyzm. Historia i współczesność, Stefan Stępień (red.). 11-23. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Partia Konserwatywna. Strategia rozwoju Polski. [Warszawa 1993].
• Polska Prowincja. Zarys programu. 1993. Lech Mażewski, Wojciech Turek (red.). Gdańsk: Instytut Konserwatywny im. E. Burke'a.
• Sikorski Tomasz. 2012. O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo - polityczne i działalność Ruch Młodej Polski (1979-1989). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Sikorski Tomasz. 2013. "Edukacja Jutra". Problematyka oświaty w myśli politycznej rodzimego nurtu demokratycznego konserwatyzmu po 1989 roku. W Nauka, edukacja, kultura w polskiej myśli politycznej. Marcin Wichmanowski (red.). 279-302. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Skarżyński Ryszard. 1995. Czy filozofia polityczna jest jeszcze dzisiaj możliwa. W Historia. Idee. Polityka. Księga dedykowana Profesorowi Janowi Baszkiewiczowi. 296-307. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Sordyl Grażyna. 1999. Spadkobiercy Stańczyków. Doktryna konserwatyzmu polskiego w latach 1979-1989. Kraków: Dante.
• Strauss Leo. 1998. Sokratejskie pytania.
• Eseje wybrane. Warszawa: Fundacja Aletheia. Szczepański Jan A. O dekomunizacji. W Pracownia Dokumentacji i Badań Życia Politycznego. Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, sygn. 1585/93/1090.
• Szlachta Bogdan. 2000. Z dziejów polskiego konserwatyzmu. Kraków: Dante.
• Tokarczyk Roman. 1982. "O istocie myśli konserwatywnej". Kultura i Społeczeństwo 1-2 : 247-256.
• Tokarczyk Roman. 1998. Współczesne doktryny polityczne. Kraków: Zakamycze.
• Tokarczyk Roman. 2003. System wartości ideologii konserwatyzmu. Ocena i krytyka. W Konserwatyzm. Historia i współczesność, Stefan Stępień (red.). 55-73. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Turek Wojciech. 1997. "RMP, PK i SK-L: od ruchu narodowo-katolickiego do partii demoliberalnej". Myśl Konserwatywna 1 : 97-110.
• Ujazdowski Kazimierz M. 1993. Dobry i sprawny rząd. Warszawa: Grupa Windsor.
• Ujazdowski Kazimierz M. 1993a. "Alternatywa dla socjalizmu". Życie Warszawy 1 XII.
• Ujazdowski Kazimierz M. 1995. Prawica dla wszystkich. Warszawa: Ararat.
• Wandowicz Konrad. 2000. Współczesny polski konserwatyzm polityczny w Polsce (1989- 1998). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Zespół metropolitarny. Zarys koncepcji. 1993. Lech Mażewski, Wojciech Turek (red.). Gdańsk: Instytut Konserwatywny im. E. Burke'a.