Stosowanie art. 357' i 358' k.c. do stosunków ubezpieczeniowych

• Autorzy: Robert Stefanicki

Warianty tytułu

Application of art. 357' and 358' of the Civil Code to insurance relations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dokonujące się w naszym kraju radykalne zmiany polityczne oraz społeczno-gospodarcze powodują oprócz pożądanych, również niekorzystne zjawiska uboczne, charakterystyczne dla okresu przejściowego, w postaci niestabilności prawa i zachwiania systemu norm pozaprawnych. Dynamika przemian ustrojowych pociąga więc za sobą konieczność dokonywania modyfikacji obowiązujących reguł prawnych. Nowelą z 28 lipca 1990 r. powołane zostały do kodeksu cywilnego dwie instytucje, które mają regulować w formie zasad ogólnych kwestie wpływu zmian okoliczności na zobowiązania. Są nimi klauzula rebus sic stantibus (art. 357' k.c.) oraz sądowa waloryzacja świadczeń pieniężnych (art. 358' § 3 k.c.). W literaturze przedmiotu zróżnicowane są dzisiaj poglądy w kwestii relacji klauzuli generalnej pacta sunt servanda do reguły rebus sic stantibus. Trudne do zaakceptowania są - moim zdaniem - poglądy przeciwstawiające sobie obydwie klauzule. Należałoby raczej przyjąć, za przeważającym głosem współczesnej doktryny, że zasada wyrażona w art. 357' k.c. uzupełnia podstawową dla stosunków zobowiązaniowych regułę wyrażoną w art. 354 § 1 k.c. i pozwala na ustalenie co było "prawdziwą" treścią umowy. Klauzula rebus sic stantibus nie ma więc charakteru nadrzędnego wobec klauzuli generalnej (art.354 k.c.), bowiem przepis ją wyrażający akcentuje funkcję adaptacyjną, czyli dostosowującą warunki umowy do zmieniających się stosunków. Zasada rebus sic stantibus powinna być stosowana wyjątkowo, ponieważ stabilizacji sytuacji prawnej stron i pewności obrotu cywilnoprawnego sprzyja reguła mówiąca, że umowy trzeba dotrzymywać. Normodawca, wychodząc z powyższego założenia, w miarę precyzyjnie określił w przepisie art. 357' k.c. materialnoprawne przesłanki zastosowania klauzuli uzupełniającej i określił skutki ich spełnienia.(fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia; Kodeks cywilny; Prawo

EN

Insurances; Civil Code; Law

• Czasopismo: Wiadomości Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 1999
• Numer: nr 3-4
• Strony: 14--19

Twórcy

autor

Robert Stefanicki

Bibliografia

• III CZP 122/91 OSP/7 -8/1992 poz. 170.
• Glosa do powyższej uchwały "Państwo i Prawo" 1992/12 s. 116.
• IICKN 505/97 SN.
• A. Szpunar, A. Brzozowski "Państwo i Prawo" 1992/12 s. 115,120
• Glosa do wymienionej wyżej uchwały "Przegląd Sądowy" 1993/ 7-8s. 94.
• Uzasadnienie do uchwały z 15 listopada 1991 r. III CZP 115/91 OSNCP 1992 nr 6.
• M.in. uchwała z 20 listopada 1992 III CZP 136/92.
• III CZP 120/94 (OSNC 1995/4/55).
• Uchwała Sądu Najwyższego z 4 września 1992 r. OSP 1993/9 poz. 173.
• Uchwałę SN z dnia 6 sierpnia 1991, III CZP 66/91 z glosą A. Szpunara (OSP 1992/5 poz. 102).
• III CZP 126/91 - OSNCP 1992/7-8 poz. 121.
• II CRN 14/93 OSNCP 1993/12 poz. 230.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, syg. I A Cr 452/93.
• III CZP 96/95 SN.
• Wyrok SN z 16 listopada 1982 r. I CR 234/82 niepublikowany.
• III CRN 46/93 OSNCP 1994/4 poz. 93.
• Wyrok z dnia 19 grudnia 1996 Sygn. I A Ca 10/96 Apelacja. Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Lublinie 1998 r. z 43 s. 43 inst.
• R. Gilewicz Anachroniczne przepisy" Rzeczpospolita 15 maja 1998 s. 16