Marksizm a abstrakcja jednostki ludzkiej : Adam Schaff oczami Ewalda Iljenkowa

• Autorzy: Monika Woźniak

Warianty tytułu

Marxism and the Abstract of an Individual : Adam Schaff as Seen by Evald Ilyenkov

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jednym z najważniejszych terminów w twórczości Iljenkowa jest słowo личность, oddawane na język polski zazwyczaj jako "osoba" lub "osobowość". Słowo to jest u radzieckiego filozofa stopniowalne i oznacza zdolność człowieka do bycia ukształtowanym, myślącym i działającym w sposób wolny indywiduum. Osobą ludzką - nie zaś po prostu pojedynczym egzemplarzem biologicznego gatunku - stajemy się poprzez włączenie w historycznie i społecznie ukształtowany świat specyficznie ludzkich wzorców i norm zachowań. Filozofia osoby nie ma tu więc zbyt wiele wspólnego z tematyką egzystencjalną; Iljenkowa interesuje przede wszystkim zagadnienie wychowania i społecznego charakteru rozwoju osobowego człowieka (w tym również rozwoju indywidualnego talentu). Nie jest to więc tego typu filozofia jednostki, jakiej poszukuje Schaff. (fragment tekstu)

EN

The article deals with the criticism that Evald Ilyenkov directed at the suggestion made by Adam Schaff in Marksizm a jednostka ludzka (Marxism vs. an individual). The Soviet Marxist accuses Schaff of being an elitist and criticizes his perception of changes in moral development of the authority. Instead, Ilyenkov proposes that alienation in socialist countries should be seen as a phenomenon tied to the relic of private property that can be overcome only by actual socialization of possession. According to Ilyenkov, Schaff's diagnosis of the situation and solutions proposed by him stem from the lack of understanding of the Marxist perception of a human being. Schaff's abstract humanism presented by Ilyenkov appears to be a result of the Polish philosopher's affair with neo-positivism leading to the acceptance of a individual's dominance over the entirety of social relationships and understanding the human as a collection of certain features common to every individual. In the article, said criticism was connected with Ilyenkov's philosophy of what is concrete. Ilyenkov's polemic with existentialist and neo-positivist tendencies in soviet philosophy of that time was provided as background necessary for understanding the topic discussed. The main ideas of Ilyenkov's understanding of the Marxist humanism were also presented. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Filozofia; Marksizm; Alienacja

EN

Philosophy; Marxism; Alienation

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2016
• Tom: 17
• Numer: nr 214
• Strony: 24--32

Twórcy

autor

Monika Woźniak

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. Bauman Zygmunt. 1966. "Marksizm a jednostka ludzka (recenzja)". Studia Socjologiczne 1(20) : 333-336.
• 2. Engels Fryderyk. 1962. Przedmowa do pierwszego wydania niemieckiego "Nędzy filozofii". W Dzieła,tom 4, Marks Karol, Engels Fryderyk. 622-635. Warszawa: Książka i Wiedza.
• 3. Ильенков Эвальд. 1971. Гуманизм и наука. W Наука и нравственность, Валентин Толстых (red.). 186-206. Москва: Политиздат.
• 4. Il'enkov Evald. 1967. From the Marxist-Leninist Point of View. W Marx and the Western World, Nicholas Lobkowicz (red.). 391-407. Notre Dame-London: University of Notre Dame Press.
• 5. Iljenkow Ewald. 1978. Logika dialektyczna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• 6. Ильенков Эвальд. 1988. "Маркс и западный мир". Вопросы философии 10 : 99-113.
• 7. Ильенков Эвальд. 1991. Философия и культура. Москва: Политиздат.
• 8. Ильенков Эвальд. 1997. Диалетика абстрактного и конкретного в научно-теоре-тическом мышлении. Москва: РОССПЭН.
• 9. Ильенков Эвальд. 2009. О положении с философией (письмо в ЦК партии). Эвальд Васильевич Ильенков, Валентин Толстых (red.). 378-387. Москва: РОССПЭН.
• 10. Майданский Андрей. 2011. "Понятие личности в культурно-исторической психо-логии". Свободная мысль 10 : 165-174.
• 11. Майданский Андрей. 2013. "Мыслить конкретно: дело «советского европейца» Эвальда Ильенкова". Научные ведомости Белгородского государственного университета. Серия: Философия. Социология. Право 25 : 29-35.
• 12. Мареева Елена. 2014. Человеческая индивидуальность и диалектика особенно-го. Э.В. Ильенков: диалектика и культура (к 90-летнему юбилею), Е. Мареева (red.). 281-290. Москва: изадательство СГУ.
• 13. "Marksizm a jednostka ludzka (Dyskusja nad książką prof. Adama Schaffa)". 1966. Studia Filozoficzne 1(44) : 3-50.
• 14. Schaff Adam. 1965. Marksizm a jednostka ludzka. Przyczynek do marksistowskiej filozofii człowieka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• 15. Wiatr Jerzy. 1966. "Marksizm a jednostka ludzka (recenzja)". Studia Socjologiczne 1(20) : 336-339.
• 16. Водолазов Георгий. 2009. Ильенков как проблема. Эвальд Васильевич Ильенков, Валентин Толстых (red.). 134-135. Москва: РОССПЭН.