Realizm polityczny i imponderabilia. Józef Piłsudski i jego pojmowanie polskiej racji stanu na arenie międzynarodowej

• Autorzy: Marek Kornat

Warianty tytułu

Political Realism and Imponderabilia. Józef Piłsudski and His Take on Polish Raison D'état in International Context

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nikt w Polsce Odrodzonej nie decydował bardziej o racji stanu państwa niż Józef Piłsudski. I to on zdefiniował polską rację stanu w postaci dwóch "kanonów" w roku 1926, przez co wywarł fundamentalny wpływ na oblicze polityki zagranicznej Rzeczypospolitej, kierując nią zresztą do śmierci w maju 1935 roku. Autor artykułu usiłuje zgłębić zagadnienia: Jak Piłsudski rozumiał mechanizmy i zasady rządzące stosunkami międzynarodowymi? W jaki sposób pojmował sam fenomen tych stosunków w sobie współczesnej epoce? Czy jego myślenie kształtował realizm, czy raczej idealizm polityczny? (fragment tekstu)

EN

The author tries to reconsider Marshal Piłsudski's main ideas of Polish foreign policy after the regaining of the independence (1918) and especially in the last nine years of his life and dictatorship in Poland (1926-1935). During the Polish-Soviet war (1919-1920) he unsuccessfully promoted the "federalist solution" for Lithuanians, Belarussians, Ukrainians as the "successor nations" of the ancient Jagiellonian Commonwealth. After the coup d'etat in May 1926 Piłsudski's foreign policy was the "balance" strategy between two hostile Great Powers: Germany and Soviet Russia. Under his guidance Poland wanted to remain disengaged in terms of co-operation with either Berlin or Moscow. Piłsudski's strategy was a mixture of Realpolitik and idealism. It is true that his conceptions cannot be understood in categories of the schematic opposition between his political romanticism and fidelity to the imponderabilia from the one side and the philosophy of Realpolitik from the other side. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka międzynarodowa; Dyplomacja

EN

International politics; Diplomacy

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2016
• Tom: 17
• Numer: nr 214
• Strony: 61--79

Twórcy

autor

Marek Kornat

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• 1. Archiwum Akt Nowych, Akta Romana Knolla, sygn. 2, Memorandum polskiego MSZ z 12 czerwca 1919 r., k. 7.
• 2. Archiwum Akt Nowych, MSZ, sygn. 108a, Sprawozdanie z rozmowy ministra Becka z ministrem spraw zagranicznych Rzeszy Niemieckiej Konstantinem von Neurathem (11 października 1935 r.).
• 3. Archiwum Akt Nowych, MSZ, sygn. 3763, Notatka (niepodpisana) dla Tadeusza Lechnickiego, 4 listopada 1930 r., k. 40.
• 4. Baranowski Władysław. 1938. Rozmowy z Piłsudskim 1916-1931. Warszawa: Biblioteka Polska.
• 5. Beck Józef. 1990. Polska polityka zagraniczna w latach 1926-1939. Na podstawie tekstów min. Józefa Becka, Anna M. Cienciała. Paryż : Instytut Literacki.
• 6. Bocheński Adolf. 1928. Ustrój a racja stanu. Lwów-Warszawa: Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego.
• 7. Bocheński Adolf. 1937. Miedzy Niemcami a Rosją. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka: Wydaw. Polityka.
• 8. Borkenau Franz. 1940. The Totalitarian Enemy. London: Faber and Faber Limited.
• 9. Bregman Aleksander. 1932. "Trzynaste Zgromadzenie Ligi Narodów". Przegląd Współczesny 42 : 278.
• 10. Chesterton Gilbert Keith. 1923. "Przedmowa". W Listy o Polsce, Karol Sarolea (oprac.). Warszawa: nakł. Gebethnera i Wolffa.
• 11. Clausewitz Carl von. 1958. O wojnie, ks. 6, 7 i 8, Leon Koc, Franciszek Schoener (przeł.). Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
• 12. Diariusz i teki Jana Szembeka (1935-1945), t. 1 (1935). 1964. Tytus Komarnicki (oprac.). Londyn: Polish Research Centre.
• 13. Ehrlich Stanisław. 1971. Wstęp do nauki o państwie i prawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• 14. Fabrycy Kazimierz. 1955. "Komórka specjalna (Studia polityczno-wojskowe na Rosją i Niemcami w r. 1934)". Niepodległość 5 (po wznowieniu) : 217-220.
• 15. Grzybowski Wacław. Wykład pt. 19 marca 1943 r., Biblioteka Polska w Paryżu, Akcesja, Papiery Wacława Grzybowskiego, sygn. 7354.
• 16. Guizot François. 1958-1967. Mémoires. t. 2. Paris.
• 17. Jędrzejewicz Wacław, Janusz Cisek. 1998. Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867-1935, t. 2. Warszawa-Londyn: Rytm.
• 18. Kawalec Krzysztof. 2001. Państwo autorytarne a problem niepodległości i suwerenności w okresie II Rzeczypospolitej. W Między irredentą, lojalnością a kolaboracją. O suwerenność państwową i niezależność narodową (1795-1989). Polska myśl polityczna XIX i XX wieku. t. 11, Magdalena Rupińska (red.). 253-266. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Instytut Historyczny; Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• 19. Komarnicki Tytus. 1952. Józef Piłsudski a polityka wielkich mocarstw zachodnich. Nowy Jork-Londyn: Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski
• 20. Kornat Marek. 2007. "Polityka równowagi" (1934-1939). Polska między Wschodem a Zachodem. Kraków: Wydawnictwo Arcana.
• 21. Kornat Marek. 2012. Idea prometejska a polska polityka zagraniczna (1921-1939/1940). W Ruch prometejski i walka o przebudowę Europy Wschodniej 1918-1940. Studia i szkice, Marek Kornat (red.). Warszawa: Instytut Historii PAN.
• 22. Morawski Kajetan. 1996. Tamten brzeg. Wspomnienia i szkice, wyd. 2, Jerzy Marek Nowakowski (wstęp i przyp.). Warszawa: Editions Spotkania.
• 23. Mosdorf Jan. 1932. "Hrabia Sforza a Polska". Myśl Narodowa 12 : 164-167.
• 24. Nowak Andrzej. 1995. Jak rozbić rosyjskie imperium? Idee polskiej polityki wschodniej. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza.
• 25. Paruch Waldemar. 2005. Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926-1939. Lublin: UMCS.
• 26. Piłsudski Józef. 1895. "Na posterunku". Robotnik 7.
• 27. Piłsudski Józef. 1937. Pisma zbiorowe. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski.
• 28. Piłsudski Józef. 1984. Korespondencja 1914-1917. Biegański Stanisław, Andrzej Suchcitz (oprac.). Londyn: Instytut Józefa Piłsudskiego.
• 29. Potocki Jerzy. 1962. "Instrukcje Marszałka dla ambasadora RP w Turcji (1933)". Niepodległość 7 (po wznowieniu) : 253-256.
• 30. Raport ambasadora francuskiego w Warszawie Julesa Laroche'a dla ministra Brianda z 23 lipca 1929. Archives du Ministère des Affaires Etrangères (Paryż), Europe 1918-1940. Pologne, vol. 114.
• 31. Rochow August Ludwik. 1853. Grundsätze der Realpolitik, angewendet auf die staatlichen Zustände Deutschlands. Stuttgart: K. Göpel
• 32. Sierpowski Stanisław. 1992. Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 3: 1935-1939. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• 33. Starzewski Jan. 1930-1931. "Racja stanu jako naczelna norma odrodzonej Polski". Sprawy Obce II: 681.
• 34. Suleja Włodzimierz. 1992. "Odezwa Naczelnika Państwa do mieszkańców dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego z 22 kwietnia 1919 r.". Niepodległość 23 : 6-22.
• 35. Śliwiński Artur. 1931. Na przełomie dwóch epok. Warszawa: nakł. Gebethnera i Wolffa.
• 36. Śliwiński Artur. 1938. "Marszałek Piłsudski o sobie". Niepodległość 17 : 342-353.
• 37. Świtalski, Diariusz 1919-1935. Garlicki Andrzej i Ryszard Świętek (oprac.). Warszawa: Czytelnik.
• 38. Walicki Andrzej. 2006. Mesjanizm Adama Mickiewicza w perspektywie porównawczej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN: przy współpracy Wydawnictwa IFiS PAN.
• 39. Wandycz Piotr. 1986. Polska a zagranica. Paryż: Instytut Literacki.
• 40. Wandycz Piotr. 1996. "Recenzja książki Włodzimierza Sulei, Józef Piłsudski. Wrocław 1995". Niepodległość 28 : 259.
• 41. Wasilewski Leon. 1935. Józef Piłsudski jakim go znałem. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze "Rój".
• 42. Wysocki Alfred. 1979. Tajemnice dyplomatycznego sejfu, Wojciech Jankowerny (red.). wyd. 2. Warszawa: Książka i Wiedza.
• 43. Zaleski August. 1929. Przemowy i deklaracje. t. 1. Warszawa: [s.n.], 1929 (drukarnia Wł. Łazarskiego).
• 44. Żerko Stanisław. 1998. Stosunki polsko-niemieckie 1938-1939. Poznań: Instytut Zachodni.