Edukacja historyczno-kulturalna i regionalna oraz rozrywka w beskidzko-śląskiej powieści Ewy Lach dla dzieci i młodzieży "Na latającym dywanie"

• Autorzy: Adrian Uljasz

Warianty tytułu

Historical-Cultural and Regional Education and Entertainment in Ewa Lach's Beskid-Silesian Novel for Children and Youth "Na latającym dywanie"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powieści z fabułą opartą na motywie podróży w czasie należą do literatury fantastycznej, nie są utożsamiane z gatunkiem literackim, jaki stanowi powieść historyczna. Celem autorów jest głównie zapewnienie odbiorcom rozrywki. Opisy przygód postaci, które odbywają wędrówki do przeszłości, mają jednak również wartość edukacyjną. Twórcy fabuł starają się przekazywać wiedzę historyczną oraz treści wychowawcze, a także zachęcać czytelników do uczestnictwa w kulturze. Czasem utwory tego rodzaju mogą być przydatne w edukacji regionalnej i służyć promocji regionu. Walory kształcąco-wychowawcze mają szczególnie książki dla dzieci i młodzieży. Dobrym przykładem książki fantastycznej kierowanej do młodych czytelników jest powieść Na latającym dywanie autorstwa Ewy Lach, pisarki, której biografia wiąże się z terenami dzisiejszego województwa śląskiego. Pierwsze wydanie tego utworu ukazało się w 1963 roku w Wydawnictwie "Śląsk" w Katowicach, drugie po dwudziestu jeden latach w tej samej oficynie. Fakt, że Na latającym dywanie Ewy Lach dotąd miewa czytelników, wynika z tego, iż autorka umiejętnie połączyła w fabule rozrywkę z przekazem wiedzy i wartości wychowawczych, a także z beskidzko- -śląskimi i górnośląskimi realiami. Powieść stanowi niekanoniczny utwór literatury dziecięco-młodzieżowej. Ma trwałą wartość z uwagi na walory rozrywkowe i edukacyjne oraz regionalną treść. Może sięgałoby po nią więcej osób, gdyby ukazało się nowe wydanie - w wersji drukowanej i cyfrowej, w tym w formie audiobooka. Klasyczna oraz współczesna fantastyka od lat cieszy się wielką popularnością w gronie dziecięcych, młodzieżowych i dojrzałych odbiorców. (fragment tekstu)

EN

Ewa Lach's Na latającym dywanie [On the Flying Carpet] is a novel based on the theme of time travel. The book has a lasting value due to its entertainment and educational values. Regional themes and the regional setting. i.e., the Beskid-Silesian and Upper Silesian scenery, play an important role in it. Rather than historical knowledge, Ewa Lach popularizes literary and film conventions: western, the tales from One Thousand and One Nights, the historical- sensational novel, and fantasy (including science fiction). In this way, the book popularizes reading among its audience and encourages participation in mass culture. The book is still finding interested readers. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja młodzieży; Czytelnictwo

EN

Youth education; Readership

• Czasopismo: Chowanna
• Rocznik: 2021
• Tom: 1(56) W poszukiwaniu wartości i sensu życia
• Strony: 1--7

Twórcy

autor

Adrian Uljasz

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• BT [B. Tylicka]: Lach-Gizella Ewa. W: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Pisarze, książki, serie, ilustratorzy, nagrody, przegląd bibliograficzny. Wyd. 2. Wiedza Powszechna, Warszawa 1984, s. 206.
• K.B. [K. Batora]: Lach Ewa, ur. 1945. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Red. J. Czachowska, A. Szałagan. T. 5: L-M. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1997, s. 5.
• Lach E.: Na latającym dywanie. Śląsk, Katowice 1984.
• Ludźmierska-Żyła J.: Rozmowa "Dziennika". Tkwię "po uszy" w problemach rodzinnych. "Dziennik Polski" 1985, nr 126, s. 1-2.
• Surowiec K.: Powieści historyczne dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1980. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Rzeszów 1987.
• Uljasz A.: Walory rozrywkowe oraz wychowawcze literatury sensacyjno-detektywistycznej i przygodowej dla dzieci na przykładzie twórczości Adama Bahdaja. "Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media" 2016, nr 4, s. 135-161. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Nowa_Biblioteka_ Uslugi_Technologie_Informacyjne_i_Media/Nowa_Biblioteka_ Uslugi_Technologie_Informacyjne_i_Media-r2016-t-n4_(23)/ Nowa_Biblioteka_Uslugi_Technologie_Informacyjne_i_Media-r2016-t-n4_ (23)-s135-161/Nowa_Biblioteka_Uslugi_Technologie_Informacyjne_i_ Media-r2016-t-n4_(23)-s135-161.pdf [dostęp: 2.04.2021].
• Wójcik Z.: Pisarka nastolatek. "Zarzewie" 1963, nr 52, s. 4-5.

Identyfikatory

DOI

10.31261/CHOWANNA.2021.56.04