Równouprawnienie wyznań na tle regulacji ustawowych stosunku państwa do Kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce z lat 1989-1997

• Autorzy: Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska

Warianty tytułu

Equality of Religions in Polish Acts on Relations between State and Churches and Other Religious Organizations in the Period from 1989 to 1997

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autorka podejmuje zagadnienie równouprawnienia wyznań na tle regulacji statusu prawnego Kościołów i związków wyznaniowych w II Rzeczypospolitej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i III Rzeczypospolitej Polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem wciąż obowiązujących ustaw z lat 1989-1997, kiedy to jeszcze na podstawie utrzymanych w mocy przepisów Konstytucji z 1952 r. regulowano stosunki państwo - Kościół bądź państwo - związek wyznaniowy, czerpiąc zarazem z dziedzictwa II Rzeczypospolitej i standardów zachodnich demokracji liberalnych. W 1989 r. władze PRL - tuż przed wyborami 4 czerwca - uregulowały status Kościoła katolickiego jako największego w Polsce. Po przełomie ustrojowym regulowano ustawami sytuację prawną kolejnych Kościołów i związków wyznaniowych. Wejście w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. zahamowało ten proces. W artykule dokonano analizy i oceny przepisów prawnych odnoszących się do regulacji położenia prawnego Kościołów i związków wyznaniowych, jak również problemów związanych ze stosowaniem tych przepisów pod kątem ich zgodności z zasadą równouprawnienia.(abstrakt oryginalny)

EN

The author takes up the issue of the equality of religions against the background of the regulation of the legal status of churches and religious associations in the Second Republic of Poland, the People's Republic of Poland and the Third Republic of Poland, with particular attention to the laws still in force from 1989-1997, when relations between the state and the church or the state and religious associations were still regulated on the basis of the provisions of the 1952 Constitution, which had been upheld, while drawing on the heritage of the Second Republic and the standards of Western liberal democracies. In 1989, the authorities of the People's Republic of Poland - just before the June 4th elections - regulated the status of the Catholic Church as the largest church in Poland. After the political transformation, the legal situation of more churches and religious associations was regulated by laws. The entry into force of the 1997 Constitution of the Republic of Poland halted this process. The article analyses and evaluates the legal provisions relating to the regulation of the legal position of churches and religious associations, as well as the problems associated with the application of these provisions in terms of their compliance with the principle of equal rights.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka wyznaniowa; Regulacje prawne; Konstytucja RP; Status prawny

EN

Religious policy; Legal regulations; RP Constitution; Legal status

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 5
• Strony: 32--45

Twórcy

autor

Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska

• Akademia Pomorska w Słupsku

Bibliografia

• Borecki P., Położenie prawne wyznawców islamu w Polsce, "Państwo i Prawo" 2008/1.
• Borecki P., Zasada równouprawnienia wyznań w prawie polskim, "Studia z Prawa Wyznaniowego" 2007/10.
• Czohara A., Periodyzacja polityki wyznaniowej w III Rzeczpospolitej Polskiej [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy, dyskusje, postulaty, red. D. Walencik, Katowice-Bielsko-Biała 2009.
• Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007, komentarz do art. 25.
• Konkordat polski 1993, red. M. Winiarczyk-Kossakowska, C. Janik C., P. Borecki, Warszawa 2019.
• Kościoły i związki wyznaniowe wpisane do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, MSWiA, Rejestr kościołów i innych związków wyznaniowych, https://www.gov.pl/web/mswia/rejestr-kosciolow-i-innych-zwiazkow-wyznaniowych (dostęp: 18.06.2021 r.).
• Krasowski K., Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historycznoprawne, Poznań 1988.
• Leszczyński P.A., Zagadnienia wyznaniowe w Konstytucji RP, Warszawa 2001.
• Łyko Z., Wolność sumienia i wyznania w relacji: człowiek - kościoły - państwo [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
• Mezglewski A., H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, "Państwo i Prawo" 2006/2.
• Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a nowoczesnością, Warszawa 1989.
• Pietrzak M., Demokratyczne świeckie państwo prawne, Warszawa 1999.
• Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013.
• Sawicki J., Studia nad położeniem mniejszości religijnych w państwie polskim, Warszawa 1937.
• Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 r., Warszawa 2000.
• Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku państwa do kościołów chrześcijańskich, Warszawa 2004.
• Wyznania religijne w Polsce w latach 2015-2018, GUS, 28.02.2020 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/wyznania-religijne/wyznania-religijne-w-polsce-20152018,5,2.html (dostęp: 7.10.2021 r.).