Citizens' Legislative Initiative as a Tool to Strengthen Local Legislative Inclusive Procedures - from Idea to Formal Legislation

• Autorzy: Joanna Podgórska-Rykała , Paweł Ostachowski
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article attempts to characterize and analyze the institution of a civic initiative by describ-ing its idea, genesis, and four legislative paths, the last of which was successful. According to the 2018 governmental amendment, the right to initiate a legislative procedure may be exercised by residents of all Polish municipalities, poviats, and voivodships on an equal basis. The article focuses on the formal legislative path of the act, which is today the legal basis of the discussed institution, and the characteristics of the three previously ineffective drafts. The axis of the work is a challenge to the doctrine among local government officials and oth-ers regarding the legitimacy of introducing this regulation and its final form. The article uses methods characteristic of research on public policy, law, and administration studies. The pri-mary tool is a comparative analysis of draft legal acts, and the auxiliary is functional system analysis. The authors discuss the attitude of individual political circles, the influence on the legitimacy of regulating the resolution initiative in common law, and the manner and scope of the regulation itself. The question is, why, despite almost a decade of attempts to standardize individual solutions, was it possible to do it only in 2018? (original abstract)

Artykuł stanowi próbę charakterystyki i analizy instytucji obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, poprzez opis jej idei, genezy i czterech ścieżek legislacyjnych, z których ostatnia zakończyła się sukcesem. Na mocy nowelizacji ustrojowych ustaw samorządowych z 2018 r. z prawa do wszczęcia procedury legislacyjnej mogą korzystać na równych zasadach mieszkańcy wszystkich polskich gmin, powiatów i województw. Rozważania artykułu koncentrują się na formalnym prześledzeniu ścieżki legislacyjnej ustawy będącej dziś legalną podstawą prawną omawianej instytucji, jak i charakterystyce trzech wcześniejszych - nieskutecznych - projektów. Osią pracy jest dyskusja i spór w doktrynie oraz gronie samorządowców, między innymi, o zasadność wprowadzenia tej regulacji i jej ostateczny kształt. W artykule wykorzystano metody charakterystyczne dla badań nad polityką publiczną oraz studiów z prawa i administracji. Narzędziem głównym jest analiza komparatystyczna projektów aktów prawnych, a pomocniczym funkcjonalna analiza systemowa. W toku rozważań, autorzy chcą odpowiedzieć na pytanie o stosunek poszczególnych środowisk politycznych do zasadności uregulowania inicjatywy uchwałodawczej w prawie powszechnym oraz do sposobu i zakresu samej regulacji. Nasuwa się też pytane o to, dlaczego, mimo trwających prawie dekadę prób ujednolicenia poszczególnych rozwiązań, udało się to zrobić dopiero w 2018 r.? (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Local government; Multilevel governance; Citizen involvement; Legislation

PL

Samorząd terytorialny; Wielopoziomowe rządzenie; Zaangażowanie obywateli; Prawodawstwo

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2021
• Tom: 27
• Numer: nr 342
• Strony: 88--103

Twórcy

autor

Joanna Podgórska-Rykała

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

autor

Paweł Ostachowski

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Bibliografia

• Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130 ze zm.).
• "VII kadencja Sejmu - podsumowanie w liczbach". 2015. Sejm RP. Dostęp 28 stycznia 2020. http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf.
• Druk sejmowy 1500/VIII o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. 2017. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. http://orka.sejm.gov.pl/Druki-8ka.nsf/0/7F5C913C91781BC2C12581080030037D/ File/1500.pdf.
• Druk sejmowy 1699/VII. 2013. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. https://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?nr=1699.
• Druk sejmowy 2001/VIII - opinia BAS. 2017. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. ht-tps://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?documentId=566828DB126ABAF-7C12581D9002EEB9F.
• Druk sejmowy 2001/VIII. 2017. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2020. https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2001.
• Druk sejmowy 2113/VIII. 2017. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2113.
• Druk sejmowy 3786/VIII. 2019. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3786-A.
• Druk sejmowy BKSP-145-223/17. 2017. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 202., http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=PETYCJA&NrPetycji=BKSP-145-223/17.
• Głosowanie nr 18 na 50 posiedzeniu Sejmu VII kadencji- wyniki. 2013. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. https://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/agent.xsp?symbol=glosowa-nia&NrKadencji=7&NrPosiedzenia=50&NrGlosowania=18.
• Głosowanie nr 33 na 42. posiedzeniu Sejmu VIII kadencji - wyniki.2017. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=glosowa-nia&nrkadencji=8&nrposiedzenia=42&nrglosowania=33
• Głosowanie nr 88 na 52. posiedzeniu Sejmu VIII kadencji - wyniki.2017. Sejm RP. Dostęp 29 stycznia 2021. http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=glosowania&NrKadencji=8&NrPosiedzenia=52&NrGlosowania=88.
• Komisja ds. Petycji - petycje sejmowe. Sejm RP. Dostęp 11 stycznia 2021.https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=KOMISJAST&NrKadencji=9&Kod-Kom=PET.
• Lista uczestników Obywatelskiego wysłuchania publicznego w sprawie poselskiego projektu Ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. 2017. Dostęp 31 stycznia 2021. https://uploads.strikinglycdn.com/files/abb1c5ed-4527-459d-a62a-3432d335c2db/Obywatelskie_wysluchanie_li-sta_uczestnikow_09122017.pdf.
• "Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza we wszystkich gminach coraz bliżej". 2017. Lewica.org.pl. Dostęp 21 stycznia 2021. https://goldapski.sld.org.pl/aktualnosci--lodzkie/556-obywatelska-inicjatywa-uchwalodawcza-we-wszystkich-gminach-coraz-blizej.
• "Podsumowanie VIII kadencji Sejmu. Prace Izby w latach 2015-2019". 2019. Sejm RP. Dostęp 28 stycznia 2020. http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf.
• "Projekt ustawy o samorządzie". 2011. Prezydent.pl. Dostęp 21 października 2019. https://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/fdp/samorzad-terytorialny-dla-polski/inicjatywy-ustawodawcze/projekt-ustawy-o-samorza-dzie.
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 listopada 2013 r. Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców jako dopuszczalny zapis statutu gminy. II OSK 1887/13.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 8 maja 2012 r. Czasowy pobyt poza miejscem zamieszkania a przywrócenie terminu do złożenia środka zaskarżenia. III SA/Kr 329/12.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2006 r. III SA/Wr 584/05.
• Bevir Mark, Rhodes Anthony, Patrick Weller. 2003. "Traditions of governance: interpreting the changing role od the public sector". Public Administration 81 (1) : 1-17.
• Dolnicki Bogdan. 2008. Prawnoustrojowe ramy polityki lokalnej. W Polityka lokalna. Właściwości, determinanty, podmioty, Ewa Ganowicz, Lech Rubisz (red.). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Gierach Ewa. 2017. Opinia z dnia 30 czerwca 2017 r. dotycząca petycji Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie wprowadzenia ustawowej możliwości występowania przez mieszkańców gmin, powiatów i województw z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą. Biuro Analiz Sejmowych: BAS-WAL-944/17. http://orka.sejm.gov.pl/petycje.nsf/nazwa/223/$file/223.pdf.
• Kępa Marcin, Joanna Podgórska-Rykała. 2020. Współpraca międzysektorowa jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Kraków: Wydawnictwo Libron.
• Kohler-Koch Beate, Rainer Eising (red.). 1999. The Transformation of Governance in the European Union. London: Routledge.
• Kotarba Bogusław. 2019. Problemy samorządu terytorialnego w debatach sejmowych. Studium przypadku. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Krótki przewodnik do projektu ustawy. [b.d.]. Prezydent.pl. Dostęp 21 października 2019. ht-tps://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/fdp/samorzad-terytorialny-dla-polski/inicjatywy-ustawodawcze/projekt-ustawy-o-samorza-dzie.
• Makowski Grzegorz. 2012. Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza - prawo i praktyka. W Dyktat czy uczestnictwo? Diagnoza partycypacji publicznej w Polsce, t. 1, Anna Olech (red.), 288-304. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Ostachowski Paweł. 2021. Benefits and Threats Related to the Participation Budget Using the Example of the Biggest Cities in Poland. W Citizen participation in budgeting and beyond: deliberative practices and their impact in contemporary cases, Joanna Podgórska Rykała, Jacek Sroka (red.), 97-108. Kraków: Wydawnictwo Libron.
• Peters B. Guy. 1996. The Future of Governing: Four Emerging Models. Lawrence: University Press of Cansas.
• Podgórska-Rykała Joanna, Jacek Sroka (red.). 2021. Citizen Participation in Budgeting around the World: Practices and Impact. Kraków: Wydawnictwo Libron.
• Podgórska-Rykała Joanna. 2017. Administrowanie, zarządzanie, współrządzenie w administracji publicznej. Różne koncepcje i ich konsekwencje dla obywateli. W Zarządzanie jednostkami samorządu terytorialnego w warunkach gospodarki rynkowej, Magdalena Gurdek (red.), 29-41. Sosnowiec: Wyższa Szkoła Humanitas.
• Podgórska-Rykała Joanna. 2019. "Budżet obywatelski a budżet partycypacyjny. Dwa rozwiązania dla jednego miasta w konsekwencji nowelizacji prawa samorządowego". Roczniki Administracji i Prawa 19: 221-236.
• Podgórska-Rykała Joanna. 2021. Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako instrument uspołecznienia samorządowego procesu prawotwórczego. Warszawa: Wydawnictwo C.H Beck.
• Shapiro Ian. 2006. Stan teorii demokracji, Izabela Kisilowska (przeł.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sześciło Dawid. 2012. "Uwarunkowania prawne budżetu partycypacyjnego w Polsce". Finanse Komunalne 12: 15-23.
• Sześciło Dawid. 2018. "Analiza prezydenckiego projektu ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego". Fundacja Batorego. Dostęp 15 stycznia 2018. http://www.batory.org.pl/upload/files/Pro-gramy operacyjne/Masz Glos/Analiza-projektu-ustawy-o-wspoldzialaniu-w-samorzadzie.pdf.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20813333.27.7