Criminal-Law Qualification Of Failure To Pay Social Insurance Contributions

• Autorzy: Sebastian Kowalski

Warianty tytułu

O karnoprawnej kwalifikacji zachowania polegającego na nieopłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article is a polemic against some views expressed by Krzysztof Ślebzak and Jacek Kosonoga in their paper entitled Liability of a social security contribution payer for calculation, deduction and submission of social security contributions [Odpowiedzialność płatnika składek za obliczanie, potrącanie i przekazywanie składek na ubezpieczenie społeczne], published in Ius Novum No. 3 of 2016. Appreciating the value of the views presented in the above study, the author disputes some of them concerning criminal-law qualification of a conduct consisting in failure to pay social insurance contributions. In the view of the author of this polemic, failing to pay social insurance contributions for an employee does not violate any of the employee rights in the area of social insurance that would be subject to protection by virtue of Article 218 § 1a Criminal Code. However, if the due contributions were deducted from the salary, failure to pay them may constitute the violation of an employee right resulting from employment, i.e. the right to remuneration for work. Only with reference to that part of unpaid contribution, is it possible to commit a crime under Article 218 § 1a Criminal Code. Furthermore, social insurance contributions in the part deducted from the salary of the insured person cannot be misappropriated, because they are neither material things nor a property right provided for in Article 284 § 1 Criminal Code. The author also suggests that a crime consisting in failure to pay social insurance contributions or other forms of social security premiums which are statutorily due to the ZUS Social Insurance Institution should be introduced to the Criminal Code. (original abstract)

Artykuł jest polemiką z niektórymi poglądami wyrażonymi przez Krzysztofa Ślebzaka i Jacka Kosonogę w opracowaniu pt. "Odpowiedzialność płatnika składek za obliczanie, potrącanie i przekazywanie składek na ubezpieczenie społeczne", opublikowanym w trzecim numerze "Ius Novum" z 2016 roku. Doceniając wartość rozważań zawartych w wymienionej publikacji, autor polemizuje jednak z częścią z nich, dotyczącą karnoprawnych kwalifikacji zachowań, polegających na nieopłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. Zdaniem autora polemiki, nieopłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracownika nie narusza żadnego z praw pracownika z zakresu ubezpieczeń społecznych, które podlegałoby ochronie na podstawie art. 218 § 1a k.k. W części, w jakiej składki podlegające opłaceniu zostały potrącone z wynagrodzenia za pracę, ich nieopłacenie stanowić może jednak naruszenie prawa pracownika, wynikającego ze stosunku pracy - prawa do wynagrodzenia za pracę. W odniesieniu do tej tylko części nieopłaconej składki na ubezpieczenia społeczne możliwe jest popełnienie przestępstwa z art. 218 § 1a k.k. Ponadto składki na ubezpieczenia społeczne w części, w jakiej zostały potrącone z przychodu ubezpieczonego, nie mogą zostać przywłaszczone, ponieważ nie są one ani rzeczami, ani prawem majątkowym, o którym mowa w art. 284 § 1 k.k. Dodatkowo, autor postuluje wprowadzenie do Kodeksu karnego typu przestępstwa polegającego na nieopłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne lub składek na inne formy zabezpieczenia społecznego, do których poboru z mocy ustawy zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Social insurance; Criminal liability; Insurance premium

PL

Ubezpieczenia społeczne; Odpowiedzialność karna; Składki ubezpieczeniowe

• Czasopismo: Ius Novum
• Rocznik: 2019
• Tom: 13
• Numer: nr 3
• Strony: 57--77

Twórcy

autor

Sebastian Kowalski

• University of Zielona Góra, Poland

Bibliografia

• Antonów K., Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2012.
• Baran K. (ed.), Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2017.
• Bosak M., Majka P., Umarzanie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych, Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu Vol. 2, No. 4, 2014.
• Górniok O., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 26 listopada 2003 r., I KZP 32/03, OSP No. 7-8, 2004.
• Górniok O., Hoc S., Przyjemski S.M., Kodeks karny. Komentarz, Vol. III (art. 117-363), Gdańsk 1999.
• Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2018.
• Jończyk J., Rekonstrukcja zatrudnienia i zabezpieczenia społecznego: podstawowe pojęcia prawne, Praca i Zabezpieczenie Społeczne No. 1, 2014.
• Kalina-Prasznic U., O kontrowersjach w finansowaniu ubezpieczenia emerytalnego, [in:] Problemy emerytur, rent i opieki zdrowotnej. Materiały na IV Konferencję Polskiego Stowarzyszenia Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa-Wrocław 1992.
• Kalina-Prasznic U., Odpowiedzialność karna płatnika składek na ubezpieczenie społeczne, [in:] J. Sawicki, K. Łucarz (eds), Na styku prawa karnego i prawa o wykroczeniach: Zagadnienia materialnoprawne oraz procesowe. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Markowi Bojarskiemu, Vol. I, Wrocław 2016.
• Kowalski S., Wykroczenie nieterminowego opłacania składek, Służba Pracownicza No. 3, 2009.
• Kowalski S., Ochrona praw pracownika w Kodeksie karnym. Zagadnienia teoretyczne i praktyczne, Toruń 2014.
• Kowalski S., Włodkowski O., Kodeks karny skarbowy. Praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa 2016.
• Lachowski J., Odpowiedzialność karna płatnika składek - wybrane zagadnienia, Praca i Zabezpieczenie Społeczne No. 12, 2004.
• Makowski K., Niektóre aspekty odpowiedzialności płatnika składek z tytułu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, Przegląd Ubezpieczeń Społecznych No. 5, 2000.
• Marciniak J., Odpowiedzialność karna pracodawcy, Warszawa 2010.
• Michalski B., Przestępstwa przeciwko mieniu. Rozdział XXXV Kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa 1999.
• Ofiarski Z., Prawno-finansowa specyfika podsektora ubezpieczeń społecznych, [in:] E. Ruśkowski (ed.), System prawa finansowego. Prawo finansowe sektora finansów publicznych, Vol. II, Warszawa 2010.
• Pacud R., Zobowiązania składkowe w ubezpieczeniach społecznych a zobowiązania podatkowe, Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej, 2012.
• Radecki W., Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową: rozdział XXVIII Kodeksu karnego. Komentarz, [in:] Nowa kodyfikacja karna. Kodeks karny. Krótkie komentarze, book No. 18, Warszawa 1998.
• Radecki W., Kryteria rozgraniczenia wykroczeń i przestępstw przeciwko prawom pracownika, Monitor Prawa Pracy No. 9, 2005.
• Sanetra W., O genezie i ewolucji składki na ubezpieczenie społeczne, [in:] K. Ślebzak (ed.), Składki na ubezpieczenie społeczne, Warszawa-Poznań 2015.
• Siwik Z. Przestępstwo niealimentacji ze stanowiska polityki kryminalnej, Wrocław 1974.
• Snarski T., Wykroczenie trwałe a wykroczenie z zaniechania. Niedopuszczalność kierowania do SN pytań prawnych o charakterze pozornym. Glosa do postanowienia SN z dnia 25 maja 2010 r., I KZP 4/10, Gdańskie Studia Prawnicze - Przegląd Orzecznictwa No. 1, 2011.
• Sowiński T., Finanse ubezpieczeń emerytalnych, Warszawa 2008.
• Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie postępowania karnego za 2015 r. [Overview of the Supreme Court Criminal Chamber resolutions of 2015 on criminal procedure], Ius Novum Vol. 11, No. 1, 2017.
• Ślebzak K. (ed.), Składki na ubezpieczenie społeczne, Warszawa-Poznań 2015.
• Ślebzak K., Kosonoga J., Odpowiedzialność płatnika składek za obliczanie, potrącanie i przekazywanie składek na ubezpieczenie społeczne [Liability of a social security contribution payer for calculation, deduction and submission of social security contributions], Ius Novum Vol. 10, No. 3, 2016.
• Unterschűtz J., Karnoprawna ochrona praw osób wykonujących pracę zarobkową, Warszawa 2010.
• Unterschűtz J., Konsekwencje naruszenia obowiązku opłacania składek przez płatnika składek w świetle przepisów ustawy systemowej oraz art. 218 § 1 k.k. Glosa do wyroku TK z dnia 18 listopada 2010 r., P 29/09, Gdańskie Studia Prawnicze - Przegląd Orzecznictwa No. 1, 2012.
• Wantoch-Rekowski J., Składki na ubezpieczenie emerytalne - konstrukcja i charakter prawny, Toruń 2005.
• Woźniewski K., Reguła ne bis in idem w kontekście prawidłowej legislacji. Glosa do wyroku TK z dnia 18 listopada 2010 r., P 29/09, Gdańskie Studia Prawnicze - Przegląd Orzecznictwa No. 2, 2011.
• Zieleniecki M., Prawo do zabezpieczenia społecznego, Gdańskie Studia Prawnicze Vol. XIII, 2005.

Identyfikatory

DOI

10.26399/iusnovum.v13.3.2019.30/s.kowalski