Czy afirmatywne narracje pamięci zwyciężyły? Opowieści o bohaterach w oficjalnych ujęciach prezentowanych przez władze - Polska po roku 1989

• Autorzy: Anna Ratke-Majewska

Warianty tytułu

Did Affirmative Narratives of Memory Prevail? Heroes' Stories in Official Approaches Presented by the Authorities - Poland after 1989

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy tekst ma za zadanie odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób narracje pamięci o bohaterach kształtowały się w oficjalnych ujęciach prezentowanych przez polskie władze po 1989 roku. Analizując, kto i w jaki sposób pojawiał się w bohaterskich narracjach pamięci, artykuł prezentuje ponadto refleksje dotyczące tego, czy w polskiej potranzycyjnej polityce pamięci zwyciężyły afirmatywne opowieści o czasach minionych. Rozważa również funkcjonalność narracji o bohaterach w polskiej przestrzeni publicznej, zastanawiając się nad ich przyczynami oraz konsekwencjami. (abstrakt oryginalny)

EN

This text looks at memory narratives about heroes shaped in Poland through official channels and presented by the authorities after 1989. Analysis of who and how they appeared within heroic memory narratives confirms whether affirmative memory narratives prevailed within the Polish post-transitional politics of memory. It also considers the functionality of hero narratives in Poland's public space, reflecting on their causes and consequences. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Analiza dyskursu; Holokaust; Wojna Światowa II

EN

History; Discourse analysis; Holocaust; World War II

• Czasopismo: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Rocznik: 2021
• Tom: 27
• Numer: nr 342
• Strony: 150--163

Twórcy

autor

Anna Ratke-Majewska

• Uniwersytet Zielonogórski

Bibliografia

• "50. rocznica Powstania Warszawskiego w relacjach prasowych". 1994. Biuletyn Stowarzyszenia Wspólnota Polska (7): 3-10. Wspólnota Polska. Dostęp 29 października 2021. http://wspolnotapolska.org.pl/pismo/1994-007.pdf.
• Assmann Aleida. 2009. Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej. W Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Magdalena Saryusz-Wolska (red.), 101-142. Kraków: Universitas.
• Assmann Aleida. 2013. Między historią a pamięcią. Antologia, Magdalena Saryusz-Wolska (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Assmann Jan. 2008. Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, Robert Traba (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• "Biedni Polacy patrzą i ratują. Z Grzegorzem Berendtem, Markiem Wierzbickim i Janem Żarynem rozmawia Barbara Polak". 2009. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej (3): 2-22. Dostęp 3 listopada 2021. https://www.polska1918-89.pl/ pdf/biedni-polacy-patrza-i-ratuja.-z-grzegorzem-berendtem,-markiem-wierzbi,4628.pdf.
• Bilewicz Michał. 2018. "Między idealizacją a hiperkrytycyzmem. Polska niepamięć historyczna i jej źródła". Krytyka Polityczna. Dostęp 3 listopada 2021. https://kryty-kapolityczna.pl/instytut/wp-content/uploads/sites/4/2017/10//Michal-Bilewicz-Miedzy-idealizacja-a-hiperkrytycyzmem.pdf.
• Borkowicz Jacek. 08-09 listopada 2014. "Odważni, obojętni lub okrutni". Rzeczpospolita: Rzecz o Sprawiedliwych (Specjalny dodatek "Rzeczpospolitej") : 38-39.
• Buchowski Michał. 2020. Pogardzani. Od Homo sovieticus przez "moherowe berety" do "fantomowych migrantów". W Kontrrewolucja u bram, Jacek Kołtan, Grzegorz Piotrowski, 89-112. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Campbell Joseph. 1994. Potęga mitu. Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem, Ireneusz Kania (przeł.). Kraków: "Znak", Signum.
• Campbell Joseph. 1997. Bohater o tysiącu twarzy, Andrzej Jankowski (przeł.). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Duraczyński Eugeniusz. 1995. "Powstanie warszawskie - badań i sporów ciąg dalszy", Dzieje Najnowsze (1): 71-88.
• "Ekspozycja". 2016. Muzeum Powstania Warszawskiego. Dostęp 29 października 2021. https://www.1944.pl/artykul/ekspozycja,4500.html.
• Gawin Dariusz. [b.d]. "Krytyczny patriotyzm: próba bilansu". Ośrodek Myśli Politycznej. Dostęp 26 października 2021. https://www.omp.org.pl/artykul.php?artykul=82.
• Grabias Karol. 2019. "Polityka moralna a polityka pamięci. Rozmowa z Karoliną Wigurą". Teologia Polityczna. Dostęp 26 października 2021. https://teologiapolityczna.pl/polityka-moralna-a-polityka-pamieci-rozmowa-z-karolina-wigura.
• Kołtan Jacek, Grzegorz Piotrowski. 2020. O kontrrewolucji u bram. W Kontrrewolucja u bram, Jacek Kołtan, Grzegorz Piotrowski (red.), 11-36. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Korboński Stefan. 2008. Polskie Państwo Podziemne. Przewodnik po Podziemiu z lat 1939-1945. Warszawa: Świat Książki - Bertelsmann Media.
• Kruszyńska Anna. 2018. "Sprawiedliwi wśród Narodów Świata". Dzieje.pl. Dostęp 3 listopada 2021. https://dzieje.pl/aktualnosci/sprawiedliwi-wsrod-narodow-swiata.
• Le Goff Jacques. 2007. Historia i pamięć, Anna Gronowska, Joanna Stryjczyk (przeł.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Leszkowicz Tomasz. 2014. "Rok 1944/1945 - początki Polski Ludowej". Histmag.org. Dostęp 2 listopada 2021. https://histmag.org/Rok-19441945-poczatki-Polski-Lu-dowej-9758.
• "List Prezydenta RP do uczestników uroczystości upamiętniających bohaterów powstania antykomunistycznego". 2017. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Dostęp 2 listopada 2021. https://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/7833,Obchody-Narodowe-go-Dnia-Pamieci-Zolnierzy-Wykletych.html.
• "List Prezydenta RP z okazji Narodowego Dnia Pamięci «Żołnierzy Wyklętych»". 2021. Prezydent.pl. Dostęp 2 listopada 2021. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wy-powiedzi-prezydenta-rp/listy/przeslanie-narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wy-kletych,6409.
• "Lista Polaków uhonorowanych tytułem «Sprawiedliwy wśród narodów Świata», pod-danych represjom za pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji hitlerowskiej". [b.d.] Instytut Pamięci Narodowej. Dostęp 3 listopada 2021. https://zyciezazycie.pl/download/23/5536/sprawiedliwi.pdf.
• Minakowski Marek J. 2014. "Dlaczego w Polsce nie było antysemityzmu". Minakowski.pl. Dostęp 3 listopada 2021. https://minakowski.pl/dlaczego-w-polsce-nie-bylo-anty-semityzmu/.
• Mironowicz Eugeniusz. 2000. Polityka narodowościowa PRL. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Historyczne.
• Napiórkowski Marcin. 2016. Powstanie umarłych. Historia pamięci 1944-2014. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• "Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką". 2019. Prezydent.pl. Dostęp 4 listopada 2021. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wy-darzenia/art,1345,obchody-narodowego-dnia-pamieci-polakow-ratujacych-zydow-pod-okupacja-niemiecka-.html.
• Nijakowski Lech M. 2008. Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• "Polskie podziemie niepodległościowe 1944-1956. Teka edukacyjna IPN". 2015. Instytut Pamięci Narodowej. Dostęp 2 listopada 2021. https://ipn.gov.pl/download/ 1/57700/Polskie-podziemieKARTY201526lutegon.pdf.
• "Premier Mateusz Morawiecki oddał hołd Polakom, którzy ratowali Żydów". 2019. Kan-celaria Prezesa Rady Ministrów. Dostęp 4 listopada 2021. https://www.gov.pl/web/premier/premier-mateusz-morawiecki-oddal-hold-polakom-ktorzy-ratowa-li-zydow2.
• "Prezydent Duda do powstańców warszawskich: było warto" 2021. Rzeczpospolita. Do-stęp 29 października 2021. https://www.rp.pl/wydarzenia/art18449221-prezy-dent-duda-do-powstancow-warszawskich-bylo-warto.
• "Projekt ustawy o ustanowieni[u] Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego". 2009. Prezydent.pl. Dostęp 29 października 2021. https://www.prezydent.pl/archiwum-lecha-kaczynskiego/ustawy/ustawy-zgloszone/art,39,projekt-ustawy-o-ustanowieni-narodowego-dnia-pamieci-powstania-warszawskiego.html.
• Ratke-Majewska Anna. 2018. Polityka pamięci. W Leksykon wiedzy politologicznej, Joan-na Marszałek-Kawa, Danuta Plecka (red.), 350-355. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Ratke-Majewska Anna. 2020. Ewolucja polityki pamięci państwa polskiego po 1989 roku. W Danuta Plecka i in., System polityczny Rzeczypospolitej Polskiej. Wybrane aspekty, Danuta Plecka (red.), 179-201. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Sawicki Jacek Z. 2017. "Najdłuższa bitwa Peerelu. Powstanie Warszawskie w propagandzie i pamięci". Więź. Dostęp 28 października 2021. http://wiez.com.pl/2017/08/01/najdluzsza-bitwa-peerelu-powstanie-warszawskie-w-propagan-dzie-i-pamieci.
• Schacter Daniel L. 2003. Siedem grzechów pamięci. Jak zapominamy i zapamiętujemy, Ewa Haman, Joanna Rączaszek (tłum.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Siewierska-Chmaj Anna. 2016. Mity w polityce. Funkcje i mechanizmy aktualizacji. Warszawa-Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Aspra, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania.
• Singer Jefferson A., Martin A. Conway. 2008. "Should We Forget Forgetting?". Memory Stu-dies 1 (3) : 279-285.
• Trzeskowska-Kubasik Karolina. 2021. "Propagandowy obraz Armii Krajowej w świetle podręczników szkolnych w latach 1944-1956". Przystanek Historia. Dostęp 2 listo-pada 2021. https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/armia-krajowa/72234,Pro-pagandowy-obraz-Armii-Krajowej-w-swietle-podrecznikow-szkolnych-w-la-tach-1944.html.
• "Tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata". [b.d.]. POLIN - Polscy Sprawiedliwi. Dostęp 3 listopada 2021. https://sprawiedliwi.org.pl/pl/o-sprawiedliwych/kim-sa-sprawiedliwi/tytul-sprawiedliwego-wsrod-narodow-swiata.
• Ustawa z dnia 3 lutego 2011 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" (Dz.U. z 2011 r. Nr. 32 poz. 160 ze zm.)
• Wnuk Rafał. 2016. "Wokół mitu «żołnierzy wyklętych»". Przegląd Polityczny. Dostęp 2 listopada 2021. http://przegladpolityczny.pl/wokol-mitu-zolnierzy-wykletych-ra-fal-wnuk/.
• "Wystąpienie prezydenta w 72. rocznicę Powstania Warszawskiego". 2016. Prezydent.pl. Dostęp 29 października 2021. https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowie-dzi-prezydenta-rp/wystapienia/art,60,wystapienie-prezydenta-w-72-rocznice-po-wstania-warszawskiego.html.
• Żebrowski Leszek. 2011. "Wyklęci i przemilczani". Stowarzyszenie Kultury Chrześcijańskiej im. Ks. Piotra Skargi. Dostęp 2 listopada 2021. https://www.piotrskarga.pl/wykleci-i-przemilczani,6731,i.html.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20813333.27.11