Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego gmin obwarzankowych na tle pozostałych gmin wiejskich w województwie wielkopolskim

• Autorzy: Dawid Kozubek

Warianty tytułu

The Level of Socio-Economic Growth of the Peripheral Municipalities in the Light of the Other Rural Municipalities in the Wielkopolska Voivodship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Głównym celem artykułu jest określenie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin obwarzankowych na tle pozostałych gmin wiejskich w województwie wielkopolskim. Zakres przestrzenny pracy dotyczył gmin województwa wielkopolskiego, ze szczególnym uwzględnieniem 11 gmin o charakterze obwarzankowym, którymi są: Chodzież, Czarnków, Gniezno, Koło, Kościan, Obrzycko, Ostrów Wielkopolski, Słupca, Turek, Wągrowiec i Złotów. Natomiast zakres czasowy obejmował lata 2011 i 2021. Postępowanie badawcze służące realizacji głównego celu pracy składa się z trzech etapów. W pierwszym dokonano przeglądu literatury na temat gmin obwarzankowych w Polsce. W ramach drugiego etapu określono poziom rozwoju społeczno-gospodarczego gmin obwarzankowych na tle pozostałych gmin wiejskich w województwie wielkopolskim, na podstawie wskaźnika syntetycznego Perkala (Ws). Do jego obliczenia zastosowano wybrane wskaźniki cząstkowe odnoszące się do pięciu kategorii: 1) ludności, 2) gospodarki, 3) infrastruktury społecznej, 4) infrastruktury technicznej i mieszkalnictwa oraz 5) kapitału ludzkiego i społecznego. Natomiast w ostatnim etapie sformułowano wnioski, z których wynika, że gminy obwarzankowe na tle pozostałych gmin wiejskich w województwie wielkopolskim charakteryzuje w większości przeciętny i niski poziom rozwoju społeczno-gospodarczego. (abstrakt oryginalny)

EN

The main objective of this article is to determine the level of socio-economic growth of the peripheral municipalities in the light of the other rural municipalities in the Wielkopolska Voivodship. The spatial scope of the article applies to the municipalities of Wielkopolska, with special emphasis on 11 peripheral municipalities, namely Chodzież, Czarnków, Gniezno, Koło, Kościan, Obrzycko, Ostrów Wielkopolski, Słupca, Turek, Wągrowiec and Złotów. In terms of time, it covers 2011 and 2021. The research used to achieve the main objective of the article consists of three stages. Literature was reviewed on peripheral municipalities in Poland in the first stage. The second stage consisted of determining the level of socio-economic growth of the peripheral municipalities in comparison with the other rural municipalities in the Wielkopolska Voivodship on the basis of Perkal's synthetic indicator (Ws). Selected sub-indicators relating to the following five categories were used to calculate it: 1) population, 2) the economy, 3) the social infrastructure, 4) the technical infrastructure and housing and 5) human and social capital. Conclusions were drawn in the final stage suggesting that the peripheral municipalities have an average and low level of socio-economic growth compared to other rural municipalities in the Wielkopolska Voivodship. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gmina; Obszary wiejskie; Rozwój gospodarczy; Rozwój społeczno-gospodarczy

EN

District; Rural areas; Economic development; Social economic development

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 5
• Strony: 63--78

Twórcy

autor

Dawid Kozubek

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Czyż T., Metoda wskaźnikowa w geografii społeczno-ekonomicznej, "Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna" 2016/36.
• Gibas P., Analiza tempa rozwoju tzw. gmin obwarzankowych na tle pozostałych gmin w Polsce [w:]Obszary wiejskie - wiejska przestrzeń i ludność, aktywność społeczna i przedsiębiorczość, red. K. Heffner, B. Klemens, "Studia KPZK PAN" 2016a/167.
• Gibas P., Zmiany poziomu rozwoju "obwarzankowych" małych miast i gmin miejsko-wiejskich w Polsce - analiza porównawcza, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2016b/279.
• Jańczuk L., Współpraca gmin obwarzankowych na płaszczyźnie gospodarczej. Zarys problemu, "Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej" 2020/18.
• Kaczmarek T., Gminny podział administracyjny w świetle 25 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce, "Przegląd Politologiczny" 2016/1.
• Kamosiński S., Gminy obwarzankowe w Polsce na przykładzie Kujaw i Pomorza [w:]Samorząd terytorialny: wybory, partycypacja społeczna, gospodarka lokalna, red. Z. Bukowski, S. Kamosiński, Bydgoszcz 2015.
• Konecka-Szydłowska B., Kulczyńska K., Różnorodność w jedności. Przykład miast powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego, "Studia Miejskie" 2012/5.
• Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Podział administracyjny a system finansowania gmin w Polsce, "Studia BAS" 2021/4.
• Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, red. J. Hausner, Kraków 2013.
• Ocena sytuacji samorządów lokalnych, Warszawa 2013.
• Perkal J., O wskaźnikach antropologicznych, "Przegląd Antropologiczny" 1953/19.
• Polska samorządów. Silna demokracja, skuteczne państwo, red. D. Sześciło, Warszawa 2019.
• Polskie Obwarzanki, Warszawa 2013.
• Porawski A., Przyszłość aglomeracji miejskich - dylematy i oczekiwania, "Studia KPZK PAN" 2018/186.
• Potoczek N., Referat: Optymalizowanie procesów zmian terytorialnych oraz zasobów gmin w perspektywie pokonywania barier rozwoju gospodarczego, Warszawa 2022.
• Runge J., Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej, Katowice 2007.
• Samorząd 3.0, red. A. Dąmbska, S. Trzyna, Warszawa 2013.
• Samorząd terytorialny w Polsce, red. E. Wojciechowski, Łódź 2014.
• Smith D., Geography and Social Indicators, "South African Geographical Journal" 1972/54.
• Swianiewicz P., Ocena podziału terytorialnego państwa z uwzględnieniem efektywności funkcjonowania urzędów organów jednostek samorządu terytorialnego - wnioski i rekomendacje (Ekspertyza), Warszawa 2014.
• Swianiewicz, P., Krukowska, J., Lackowska, M., Kurniewicz, A., Błędne rondo marginalizacji? Jednostki pomocnicze samorządu w zarządzaniu dużymi miastami, Warszawa 2013.
• Wolanin M., Kęsy M., Zarządzanie strategiczne zasobami edukacyjnymi w gminach obwarzankowych [w:] Problemy i uwarunkowania zarządzania edukacją, red. R. Moniuszko, M. Kęsy, Bydgoszcz 2021.