Konstytucyjne uwarunkowania dokonywania zmian w długości kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego

• Autorzy: Dominik Łukowiak , Marek Zubik

Warianty tytułu

Constitutional Conditions for Changing the Term of Office of Territorial Self-Government Bodies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem artykułu jest wskazanie konstytucyjnych wymagań dotyczących dokonywania zmian w długości kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego. Mimo że kwestia ta mieści się co do zasady w zakresie swobody regulacyjnej ustawodawcy, musi on szanować pewne warunki brzegowe wynikające z Konstytucji. Kluczowy wydaje się tutaj przedstawicielski charakter organów stanowiących, dysponujących legitymacją polityczną udzielaną w głosowaniu powszechnym przez członków wspólnoty samorządowej. Rozwiązania konstytucyjne są następnie punktem odniesienia analizy zmian w długości kadencji organów samorządowych, wprowadzonych ustawą z 29.09.2022 r. Autorzy wskazują na niedopuszczalność tych zmian z punktu widzenia kompetencji. Ustawodawca nie jest bowiem władny do przedłużenia pełnomocnictw udzielonych w myśl Konstytucji przez Naród w drodze głosowania powszechnego. Stanowi to przejaw uzurpacji władzy i może być postrzegane w kategoriach obejścia Konstytucji, w tym jej przepisów dotyczących stanów nadzwyczajnych. Tylko w czasie stanu nadzwyczajnego Konstytucja dopuszcza przedłużenie pełnomocnictw do sprawowania władzy uzyskanych w drodze głosowania powszechnego. (abstrakt oryginalny)

EN

This article specifies the constitutional conditions for making changes to the duration of the term of office of territorial self-government bodies. Although this matter is essentially within the scope of the legislator's regulatory freedom, he has to respect certain limits arising from the Constitution. The representative nature of the constituting bodies, which have political legitimacy awarded to them by popular vote by the members of the territorial self-government community, appears to be key here. The constitutional solutions are then the starting point for analysing the changes in the duration of the term of office of territorial self-government bodies introduced by the Act of 29 September 2022. The authors point out that these changes are inadmissible from the point of view of the competence of the parliament. This is because the legislator does not have the power to extend the mandates awarded by the Nation by popular vote in the spirit of the Constitution. This constitutes a usurpation of power and may be perceived to be a circumvention of the Constitution, including its provisions on states of emergency. It is only during a state of emergency that the Constitution allows for the extension of powers of attorney obtained by popular vote. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konstytucja RP; Samorząd terytorialny; Władza

EN

RP Constitution; Local government; Power

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 6
• Strony: 7--19

Twórcy

autor

Dominik Łukowiak

• Uniwersytet Warszawski, doktorant

autor

Marek Zubik

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

Bibliografia

• Balicki R., Glosa do wyroku TK z 26.05.1998 r., K 17/98, "Przegląd Sejmowy" 1998/4.
• Brzozowski W., Niezależność konstytucyjnego organu państwa i jej ochrona, Warszawa 2016.
• Chorążewska A., Zasada ochrony samorządności terytorialnej. Studium konstytucyjne, Katowice 2018.
• Gromek Z., Zasada samodzielności samorządu terytorialnego w Konstytucji RP, Warszawa 2022.
• Jarosz Z., Zasada odwołalności w systemie przedstawicielskim PRL, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1965/3.
• Korczak J., Kadencyjność organów jednostek samorządu terytorialnego, "Samorząd Terytorialny" 2014/7-8.
• Łukowiak D., Ustawowa regulacja kadencyjności jako wykładnik stopnia samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, "Samorząd Terytorialny" 2021/4.
• Łukowiak D., Zasada kadencyjności jako funkcja samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2020.
• Szmyt A., Na marginesie wyborów do rad gmin w 1998 r. [w:] Konstytucja, wybory, parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, red. L. Garlicki, Warszawa 2000.
• Zubik M., Pomocniczość. Zasada ustrojowa sprawiedliwej struktury społecznej oraz granica oczekiwań realizacji polityki państwa w rozstrzygnięciach Trybunału Konstytucyjnego [w:] Minikomentarz dla Maksiprofesora. Księga jubileuszowa profesora Leszka Garlickiego, red. M. Zubik, Warszawa 2017.
• Zubik M., Prawo konstytucyjne współczesnej Polski, Warszawa 2022.
• Zubik M., Przesunięcie terminu wyborów nie ma podstaw, "Rzeczpospolita" z 25.11.2022 r.