Odpowiedzialność odszkodowawcza prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwa lub zakłady wytwarzające środki wybuchowe albo posługujące się takimi środkami (art. 435 § 2 k.c.)

• Autorzy: Monika Moska

Warianty tytułu

Liability of Entities Operating on Their Own Account an Enterprise or Establishment Producing or Using Explosive Materials (Article 435 § 2 of the Civil Code)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tytułowa tematyka nie doczekała się w polskiej literaturze szerszego opracowania, co stanowiło przesłankę podjęcia badań w tej materii. Celem artykułu jest dokonanie pogłębionej wykładni art. 435 § 2 k.c., regulującego odpowiedzialność prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwa lub zakłady wytwarzające środki wybuchowe albo posługujące się takimi środkami. Analizie poddano zwłaszcza zagadnienia podmiotu odpowiedzialnego za szkodę oraz zdarzenia szkodzącego, jak również pojęcie środków wybuchowych. W badaniach wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną. Interpretacja tekstu prawnego została dokonana przede wszystkim przy odwołaniu się do derywacyjnej koncepcji wykładni. Z podjętych rozważań wynikają w szczególności następujące wnioski: podmiotem odpowiedzialnym za szkodę na gruncie art. 435 § 2 k.c. jest prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wytwarzający środki wybuchowe lub posługujący się nimi, przy czym przez "środki wybuchowe" należy rozumieć substancje chemiczne, które samorzutnie lub pod wpływem określonego oddziaływania zewnętrznego zdolne są do gwałtownej przemiany chemicznej o charakterze egzotermicznym, której towarzyszy wydzielanie produktów gazowych w postaci wybuchu, przez co mogą one powodować zniszczenia w otaczającym środowisku. Wątpliwości w zakresie tego, czy dany podmiot jest adresatem normy wynikającej z interpretowanego przepisu powinny być rozstrzygane z uwzględnieniem stopnia niebezpieczeństwa przez niego generowanego. Omawiana odpowiedzialność powstaje tylko wówczas, gdy szkoda pozostaje w związku z wytwarzaniem środków wybuchowych lub posługiwaniem się nimi. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject matter in question had not been elaborated on in greater depth before, which was the reason for undertaking research on it. The aim of the article is to provide an in-depth interpretation of Article 435 § 2 of the Civil Code regulating the liability of entities operating on their own account an enterprise or establishment producing or using explosive materials. In particular, the issues of the entity responsible for the damage and the damaging event as well as the concept of explosives are analysed. The study uses the dogmatic and legal method. The legal text is interpreted mainly with reference to the derivational concept of interpretation. The considerations led to the following conclusions (among others): the entity responsible for the damage under Article 435 § 2 of the Civil Code is an entity operating on its own account an enterprise or establishment producing or using explosive materials, whereby 'explosive materials' shall be understood as chemical substances which, spontaneously or under the influence of a specific external influence, are capable of a violent chemical change of an exothermic nature, accompanied by the release of products in the form of an explosion, which can cause damage to the surrounding environment. Doubts as to whether a given entity is the addressee of the standard resulting from the interpreted provision should be resolved taking into account the degree of danger generated by it. This liability arises only if the damage is related to the producing or using explosive materials. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Odpowiedzialność odszkodowawcza; Ryzyko; Produkt niebezpieczny

EN

Liability for damages; Risk; Dangerous product

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 2
• Strony: 173--186

Twórcy

autor

Monika Moska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Bagińska, E. (2019). Prawo deliktów w przyszłym kodeksie cywilnym (propozycje założeń). Państwo i Prawo 74(10): 124-140.
• Bieniek, G., Gudowski, J. (2018). Komentarz do art. 435. W: J. Gudowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 3: Zobowiązania - część ogólna (s. 858-880). Warszawa.
• Bieniek, G. (2002). Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 1. Warszawa.
• Czachórski, W. (1981). Czyny niedozwolone. W: Z. Radwański (red.), System prawa cywilnego. Tom 3. Cz. 1: Prawo zobowiązań - część ogólna (s. 517-713). Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
• Dubis, W. (2021). Komentarz do art. 435. W: E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz (s. 981-987). Warszawa.
• Fuchs, M., Pauker, W., Baumgärtner, A. (2017). Delikts- und Schadenersatzrecht. Berlin-Heidelberg.
• Garlicki, S. (1959). Odpowiedzialność cywilna za nieszczęśliwe wypadki. Warszawa.
• Kaliński, M. (2019). Zobowiązania. Część ogólna. Warszawa.
• Karaszewski, G. (2019). Komentarz do art. 435. W: J. Ciszewski, P. Nazaruk (red.), Kodeks cywilny. Komentarz (s. 779-782). Warszawa.
• Kötz, H., Wagner, G. (2021). Deliktsrecht. München.
• Kuźmicka-Sulikowska, J. (2011). Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim. Warszawa.
• Lackoroński, B. (2013). Odpowiedzialność cywilna za pośrednie naruszenia dóbr. Warszawa.
• Lewaszkiewicz-Petrykowska, B. (1967). Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.). Warszawa.
• Lewaszkiewicz-Petrykowska, B. (1956). Zakres niedbalstwa jako podstawy odpowiedzialności cywilnej. Nowe Prawo 3: 49-68.
• Longchamps de Bérier, R. (1948). Zobowiązania. Wyd. 3. Oprac. J. Górski. Poznań.
• Łopuski, J. (2004). Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z użyciem sił przyrody (art. 152 k.z.): jej znaczenie i ewolucja w perspektywie minionego 70-lecia. Kwartalnik Prawa Prywatnego 3: 666-695.
• Marcinek, J. (red.) (2008). Ilustrowana encyklopedia powszechna A-Z. Kraków.
• Naworski, J.P. (2015a). Przedsiębiorca i przedsiębiorstwo w polskim prawie prywatnym, cz. I. Przegląd Prawa Handlowego 8: 4-12.
• Naworski, J.P. (2015b). Przedsiębiorca i przedsiębiorstwo w polskim prawie prywatnym, cz. II. Przegląd Prawa Handlowego 10: 12-23.
• Olejniczak, A. (2014). Komentarz do art. 435. W: A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Tom 3: Komentarz. Zobowiązania - część ogólna (s. 504-513). Warszawa.
• Półka, M., Kukfisz, B. (2018). Butle i wiązki acetylenowe w warunkach pożaru. Scientific Review - Engineering and Environmental Sciences 27(4): 516-523.
• Radwański, Z., Olejniczak, A. (2014). Zobowiązania - część ogólna. Warszawa.
• Safjan, M. (2020). Komentarz do art. 435. W: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 1. Komentarz. Art. 1-44910 (s. 1561-1568). Warszawa.
• Skonieczny, M., Okoń, A. (2012). Artykuł 435 § 1 Kodeksu cywilnego w świetle orzecznictwa sądowego. Temidium 3(69): 43-39.
• Śmieja, A. (2014). Czyny niedozwolone. W: A. Olejniczak (red.), System prawa prywatnego. Tom 6: Prawo zobowiązań - część ogólna (s. 359-808). Warszawa.
• Wałachowska, M., Ziemiak, M. P. (2018). Komentarz do art. 435. W: M. Fras, M. Habdas (red.). Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 3: Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534) (s. 518-548). Warszawa.
• Warkałło, W. (1972). Odpowiedzialność odszkodowawcza. Funkcje, rodzaje, granice. Warszawa.
• Witorska, A. (2019). Interpunkcja w aktach prawnych ogłaszanych w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa.
• Wronkowska, S., Zieliński, M. (1993). Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych. Warszawa.
• Zelek, M. (2018). Ruch przedsiębiorstwa lub zakładu jako przyczyna szkody (art. 435 § 1 k.c.) de lege lata i de lege ferenda. Kwartalnik Prawa Prywatnego 4: 903-930.
• Zelek, M. (2019). Komentarz do art. 435. W: M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 2: Komentarz do art. 353-626 (s. 748-763). Warszawa.
• Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady - reguły - wskazówki. Warszawa.
• Ziemiak, M.P., Karolak, M. (2020). Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.). Rozważania de lege lata i de lege ferenda na kanwie orzecznictwa sądowego i poglądów Profesora Jana Łopuskiego. Prawo i Więź 3(33): 62-91.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.13