Cybernetyka a deformacja demokracji

• Autorzy: Jolanta Sala , Halina Tańska

Warianty tytułu

Cybernetics and the deformation of democracy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł wskazuje możliwości wypracowania podejścia stosującego potencjał cybernetyki do modelowania procesów społeczno-ekonomicznych i politycznych w celu interdyscyplinarnej dyskusji dotyczącej współczesnych kryzysów w kontekście nierówności społecznych i wzrostu gospodarczego. Wybrany został interdyscyplinarny dorobek nauk politologicznych, społecznych i ekonomicznych, który umożliwia podjęcie badania zjawisk i procesów społeczno-gospodarczych oraz uzyskanie wyników o znakomitej zgodności z rzeczywistością zachowując minimalizujący wpływ subiektywnej interpretacji. Do próby modelowania rzeczywistości wyabstrahowano procesy deformacji demokratycznego państwa, która jest atrakcyjnym tematem dyskusji i publikacji kolejnych pokoleń od czasów Arystotelesa. Założono za N. Urbinati, iż współcześnie cywilizacyjne znaczenie poznawcze tych procesów świadczy o respektowaniu społecznego instynktu samozachowawczego, a w konsekwencji o konieczności podniesienia rangi obiektywizmu. Inspirujące modele opisowe N. Urbinati stanowią podstawę systemowego wyabstrahowania badanego okresu przebiegu procesów demokratycznych od kryzysów powstałych w XIX wieku w wyniku pierwszej rewolucji przemysłowej, poprzez dwie wojny światowe w XX wieku w kontekście międzynarodowych ustaleń po ich zakończeniu, poprzez powrót do demokracji w Polsce po zmianach ustrojowych od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, do obecnie trwającej czwartej rewolucji przemysłowej zwanej Przemysł 4.0 (ang. Industry 4.0). Artykuł nie stanowi systematycznej prezentacji uzyskanych szczegółowych wyników, gdyż przywołane zostały tylko te najbardziej spektakularne zjawiska świadczące o różnych deformacjach, wynaturzeniach lub transformacjach demokracji (w praktyce lub teorii) w kontekście metodycznym. Wykorzystany został dorobek metodyczny cybernetyki społecznej, cybernetyki ekonomicznej, a także informatyki i ekonomiki informacji. Przyjęto pragmatyczną skuteczność koncepcyjnej perspektywy systemu sztucznej inteligencji (AI) na najwyższym poziomie abstrakcji. (abstrakt oryginalny)

EN

The article indicates the possibilities of developing an approach using the potential of cybernetics for modelling socio-economic and political processes in order for an interdisciplinary discussion on contemporary crises in the context of social inequalities and economic growth. The interdisciplinary achievements of political, social and economic sciences have been selected, which makes it possible to undertake research on socio-economic phenomena and processes, and to obtain results that are perfectly consistent with reality while minimizing the impact of subjective interpretation. In an attempt to model reality, the processes of deformation of a democratic state have been abstracted, which has been an attractive topic of discussion and publication by successive generations since the times of Aristotle. Following N. Urbinati, it was assumed that the contemporary civilizational cognitive significance of these processes testifies to the respect for the social instinct of self-preservation, and consequently to the need to raise the rank of objectivism. N. Urbinati's inspiring descriptive models are the basis for a systemic abstraction of the examined period of the course of democratic processes from the crises arising in the nineteenth century as a result of the first industrial revolution, through two world wars in the twentieth century in the context of international arrangements after their completion, through the return to democracy in Poland after the structural changes in the 1990s to the currently ongoing fourth industrial revolution, known as Industry 4.0. The article is not a systematic presentation of the detailed results obtained, as only the most spectacular phenomena are mentioned, which testify to various deformations, distortions or transformations of democracy (in practice or theory) in the methodological context. Methodical achievements of social cybernetics, economic cybernetics, as well as computer science and information economics were used. The pragmatic effectiveness of the conceptual perspective of an artificial intelligence (AI) system is adopted at the highest level of abstraction. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Cybernetyka; Demokracja; Kryzys społeczno-gospodarczy

EN

Cybernetics; Democracy; Socio-economic crisis

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2023
• Numer: z. nr 73
• Strony: 57--74

Twórcy

autor

Jolanta Sala

• Baltic Operator w Gdańsku

autor

Halina Tańska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Alfabet Solidarności (2020). Gdańsk: Instytut Dziedzictwa Solidarności.
• Balcerowicz, L. (2005). W kierunku ograniczonego państwa. Przegląd Polityczny, 70. Pobrane z: https://docplayer.pl/6854527-W-kierunku-ograniczonego-panstwa-leszek--balcerowicz.html (2023.02.04).
• Castells, M. (2008). Społeczeństwo w sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Davies, N. (2008). EUROPA rozprawa historyka z historią. Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
• Dijk, J. (2010). Społeczne aspekty nowych mediów. Analiza społeczeństwa sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dylus, A. (2017). Koniunkcja demokracji i gospodarki? Perspektywa Centesimus annus. Zeszyty Społecznej Myśli Kościoła, Chrześcijaństwo - Świat - Polityka, 21, 6-93. DOI: 10.21697/csp.2017.21.1.05.
• Flakiewicz, W., Oleński, J. (1989). Cybernetyka ekonomiczna. Warszawa: PWE.
• Kossecki, J. (1975). Cybernetyka społeczna. Warszawa: PWN.
• Kossecki, J. (2003). Podstawy nowoczesnej nauki porównawczej o cywilizacjach. Socjologia porównawcza cywilizacji. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk".
• Kompendium Nauki Społecznej Kościoła (2005). Kielce: Wydawnictwo Jedność.
• McCuaig, W., Urbinati, N. (2000). On liberal revolution. London: Yale University Press.
• Mały Rocznik Statystyczny Polski (2022). Warszawa: GUS.
• Mazur, M. (1966). Cybernetyczna teoria układów samodzielnych. Warszawa: PWN.
• Mazur, M. (1976). Cybernetyka i charakter. Warszawa: PIW.
• Oleński, J. (2000). Elementy ekonomiki informacji. Podstawy ekonomiczne informatyki gospodarczej. Warszawa: Katedra Informatyki Gospodarczej i Analiz Ekonomicznych. Wydział Nauk Ekonomicznych. Uniwersytet Warszawski.
• Oleński, J. (2006). Infrastruktura informacyjna państwa w globalnej gospodarce. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Ekonomicznych.
• Recchia, S., Urbinati, N. (2009). A cosmopolitanism of nations Giuseppe Mazzini's writings on democracy, nation building, and international relations. Princeton: Princeton University Press.
• Saffon, M.P., Urbinati, N. (2013). Procedural Democracy, the Bulwark of Equal Liberty. SAGE Journals, Political Theory, 41(3), 441-481. DOI: 10.1177/0090591713476872.
• Sala, J., Tańska, H. (2015a). Ograniczenia zasobów informacji publicznej jako przyczyna zawodności państwa. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica, 37, 129-142.
• Sala, J., Tańska, H. (2015b). Sieci społeczne i sieci gospodarcze antidotum na redukowane państwo. W: A. Kobyliński, W. Szymanowski, M. Grzywińska-Rąpca, M. Kobylińska. Kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w warunkach globalizacji (s. 67-78). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej.
• Sala, J., Tańska, H. (2016a). Competences in the knowledge-bases economy. Federated Conference on Computer Science and Information Systems (FedCSIS). Proceedings Papers of the 2016 Federated Conference on Computer Science and Information Systems, Gdańsk, 265-269.
• Sala, J., Tańska, H. (2016b). Dobrobyt społeczno-gospodarczy w kontekście technologii informacyjno-komunikacyjnych na przełomie XX i XXI wieku. W: W. Łysiak-Szydłowska, K. Strzała (red.). Oblicza dobrobytu. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Sala, J., Tańska, H. (2022). Polityka naukowa i innowacyjna w osiąganiu idei państwa dobrobytu, Tom V. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego (w przygotowaniu do druku).
• Scoping the OECD AI Principles. Deliberations of the Expert Group on artificial Intelligence at the OECD (AIGO). (2019). OECD Digital Economy Papers, 291, 1-28. DOI: 10.1787/d62f618a-en.
• Tańska, H. (2018). Społeczeństwo informacyjne w metodycznym kontekście zarządzania projektami informatycznymi. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Targowski, A. (2013). Historia - teraźniejszość - przyszłość informatyki. Łódź: Monografie Politechniki Łódzkiej.
• Urbinati, N. (2000). Representation as Advocay: A Study of Democratic Deliberation. Political Theory, 28, 758-786. DOI: 10.1177/0090591700028006003.
• Urbinati, N. (2004). Condorcet's Democratic Theory of Representative Government. European Journal of Political Theory 3(I), 53-75. DOI: 10.1177/1474885104038990.
• Urbinati, N. (2006). Political Representation as a Democratic Process. Redescriptions: Yearbook of Political Thought and Conceptual History, 10(1), 18-41. DOI: 10.7227/R.10.1.3.
• Urbinati, N., Warren, M.E. (2008). The Concept of Representation in Contemporary Democratic Theory. Annual Review of Political Science, 11, 387-412. DOI: 10.1146/annurev.polisci.11.053006.190533.
• Urbinati, N. (2009). Unpolitical Democracy. Political Theory, 38(1), 65-92. DOI: 10.1177/0090591709348188.
• Urbinati, N. (2012). Representative democracy and its critics, Chapter 1. W: S. Alonso, J. Keane, W. Merkel (red.), The Future of Representative Democracy (s. 23-49). Cambridge: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO9780511770883.002.
• Rousseau, J.-J. (1985). The government of Poland (1772). Indianapolis: Hackett.
• Urbinati, N. (2014). Democracy Disfigured. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Urbinati, N. (2015). A Revolt against Intermediary Bodies. Constellations, 22(4), 477-486. DOI: 10.1111/1467-8675.12188.
• Urbinati, N. (2019). Me the People. How Populism Transforms Democracy. Harvard: Harvard University Press.
• Urbinati, N. (2019). Liquid parties, dense populism. Philosophy and Social Criticism, 45(9-10), 1069-1083. DOI: 10.1177/0191453719872274.
• Wiener, N. (1961). Cybernetyka a społeczeństwo. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Wiener, N. (1971). Cybernetyka, czyli sterowanie i komunikacja w zwierzęciu i maszynie. Warszawa: PWN.
• Wolff, L. (2020). Wynalezienie Europy Wschodniej. Mapa cywilizacji w dobie oświecenia. Kraków: MCK.
• Wróbel, P. (2009). Demokracja jako ustrój władzy państwa w encyklikach Jana Pawła II. Praca doktorska. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu.
• Zaproszenie do udziału w XXI edycji Konferencji naukowej Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy pt. "Gospodarka, polityka i społeczeństwo wobec współczesnych kryzysów". Uniwersytet Rzeszowski, 2022.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2023.1.4