O odpowiedzialności karnej za czyny godzące w środowisko, popełnione w granicach zezwolenia administracyjnego

• Autorzy: Ryszard Dębski

Warianty tytułu

Über Die Strafrechtliche Verantwortlichkeit Für Die Taten Gegen Die Umwelt Die In Den Grenzen Der Behördlichen Genehmigung Begangen Sind

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wobec konieczności normalnego użytkowania poszczególnych elementów środowiska (zasobów wodnych, powietrza atmosferycznego, lasów itd.), ochrona tych elementów nie może się sprowadzać - co oczywiste - do zakazu korzystania z nich, lecz polegać musi na takim uregulowaniu wykorzystania zasobów przyrody, aby nie dopuszczać do ich szkodliwej, nadmiernej i nieracjonalnej eksploatacji. Potrzebna jest zatem uporządkowana, planowa i kontrolowana eksploatacja zasobów przyrody - przede wszystkim tych, które stanowią własność Państwa, ale również i tych, które stanowią własność prywatną. Powoduje to konieczność reglamentacji korzystania z poszczególnych elementów środowiska. Istotnym instrumentem tej reglamentacji jest obowiązek przestrzegania norm dopuszczalnych naruszeń przy korzystaniu z dóbr naturalnych oraz konieczność uzyskiwania zgody (zezwolenia) właściwego organu na dokonanie określonych "czynności eksploatacyjnych" wobec poszczególnych elementów środowiska. Ustalone w aktach prawnych normy generalne, określające np. dawki dopuszczalnych zanieczyszczeń wody lub powietrza atmosferycznego na danym terenie, w decyzji wydanej dla danego zakładu ulegają konkretyzacji i przekształceniu w warunki określające np. stan, skład i ilość ścieków dopuszczalnych do wydalania przez dany zakład lub ilość i skład dopuszczalnych do wydalania w powietrze ładunków zanieczyszczeń (ewentualnie - dopuszczalnego poziomu hałasu), czyli wyznaczające indywidualne normy emisji dla zakładu. Takie określenie dla danego podmiotu sposobu i zakresu korzystania ze środowiska stanowi - bez względu na występujące w przepisach nazwy - zezwolenie na eksploatację środowiska w tych granicach. Przyznanie określonym organom (chodzi tu przede wszystkim o właściwe ds. ochrony środowiska organy administracji państwowej) uprawnień w zakresie wydawania takich zezwoleń wiąże się z założeniem, iż organy te - dysponując wiedzą z zakresu ochrony środowiska oraz znając potrzeby gospodarcze i stan zagrożenia biosfery na danym terenie - będą mogły skutecznie zapobiegać nadmiernemu i nieracjonalnemu korzystaniu z określonych elementów środowiska. Organy te, kontrolując i koordynując eksploatację poszczególnych zasobów środowiska, powinny spełniać tym samym ważną funkcję profilaktyczną w zakresie ochrony środowiska. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Odpowiedzialność karna; Środowisko przyrodnicze; Prawo karne

EN

Criminal liability; Natural environment; Criminal Law

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 35 Nauki penalne
• Strony: 145--164

Twórcy

autor

Ryszard Dębski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• 1. A. Agopszowicz, Glosa II SN z dn. 7.04.1970 r., III CZP 17/70, OSPiKA 1971, nr 9, poz. 169, s. 403-406.
• 2. A. Agopszowicz, Glosa do wyroku SN z 17.10.1966 r. (III KR 95/66), [w:] Funkcjonowanie administracji w świetle orzecznictwa, t. 3, Warszawa 1971, s. 171.
• 3. K. Bachuła, Prawo karne materialne, Warszawa 1980, s. 313.
• 4. E. Borkowska, Odpowiedzialność cywilna państwowych przedsiębiorstw przemysłowych za zanieczyszczenie powietrza, "Państwo i Prawo" 1975, nr 3, s. 117 i n.
• 5. J. Borkowski, Decyzja administracyjna, Warszawa 1970, s. 56 i n.
• 6. K. Buchała, Bezprawność przestępstw nieumyślnych oraz wyłączające ją dozwolone ryzyko, Warszawa 1971, s. 42.
• 7. G. Domański, Glosa do uchwały SN z dn. 4.03.1975 r., III CZP 89/74, OSPiKA 1976, nr 4, poz. 86, s. 174-176.
• 8. G. Domański, Odpowiedzialność cywilna za szkodę wyrządzoną zanieczyszczeniem wód, "Nowe Prawo" 1973, nr 5, si 646 i n.
• 9. G. Domański, Rola prawa cywilnego w zakresie ochrony i kształtowania naturalnego środowiska człowieka, "Studia Iuridica" 1974, t. 2, s. 82 i n.
• 10. T. Dybowski, Glosa I do uchwały SN z dn. 7.04.1970 r., III CZP 17/70, OSPiKA 1971, nr 9, poz. 169, s. 400-403.
• 11. J. Gładyszowski, Mierniki dopuszczalnych zakłóceń sąsiedzkich na tle przepisu art. 144 k.c., "Nowe Prawo" 1975, nr 3.
• 12. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo wprawiane w ruch, za pomocą, sił przyrody (art. 435 k.c.), Warszawa 1967, s. 72-73.
• 13. W. Katner, Ochrona własności nieruchomości przed naruszeniami pośrednimi, Warszawa 1982, s. 87 i n.
• 14. W. Kubala, Pojęcie "wymaganego zezwolenia" w kodeksie karnym z 1969 r., "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 1975, nr 3. s. 285.
• 15. W. Maciora, Problem przestępstw nieumyślnych na tle aktualnych wymagań teorii i praktyki, "Zeszyty Naukowe UJ" 1968, Prace prawnicze, nr 35, s. 36 i n.
• 16. K. Podgórski, Ochrona środowiska w PRL i sąsiednich krajach socjalistycznych. Zagadnienia administracyjno-prawne, Katowice 1977, s. 58 i n.
• 17. K. Podgórski, Ochrona wód przed zanieczyszczeniem w świetle prawa administracyjnego, Warszawa 1974, s. 111 i n.
• 18. H. Popławski, Karalna niegospodarność, Poznań-Bydgoszcz 1971, s. 42-43.
• 19. H. Popławski, Odpowiedzialność karna kierownika za działalność przedsiębiorstwa, Warszawa 1967, s. 113-114.
• 20. W. Radecki, Cywilnoprawna ochrona środowiska (cz. I i II), "Problemy Praworządności" 1976, nr 10, s. 23 i n.
• 21. W. Radecki, Kształtowanie się koncepcji prawnokarnej ochrony środowiska w Republice Federalnej Niemiec, "Problemy Prawa Karnego" 1982, z. 7, s. 48-49.
• 22. W. Radecki, Ochrona środowiska naturalnego a ochrona dóbr osobistych, [w:] Dobra osobiste i ich ochrona w polskim prawie cywilnym, Wrocław 1986, s. 253 i n.
• 23. W. Radecki, Odpowiedzialność administracyjna w ochronie środowiska, Wrocław 1985.
• 24. W. Radecki, Prawnokarna ochrona czystości wody, powietrza i ziemi, "Nowe Prawo" 1976, ni 3, s. 368.
• 25. W. Radecki, Prawnokarna ochrona środowiska naturalnego w PRL, Wrocław 1981, s. 218-220.
• 26. G. Rejman, Ochrona prawnokarna środowiska biologicznego, [w:] Ochrona środowiska, refleksje prawne, ekonomiczne i socjologiczne, red. L. Łustacz, Wrocław 1979, s. 201-202.
• 27. G. Rejman, Ochrona środowiska naturalnego w prawie karnym, "Problemy Praworządności" 1977, nr 1, s. 18-19.
• 28. E. Skowrońska-Kuśnierz, Prawnorzeczowe formy ochrony powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem, "Nowe Prawo" 1973, nr 5, s. 667 i n.
• 29. H. Welzel, Das Deutsche Strafrecht, Berlin 1969, s. 82.
• 30. W. Wolter, Funkcja błędu w prawie karnym, Warszawa 1965, s. 174-175.
• 31. W. Wolter, Klauzule normatywne w przepisach karnych, "Krakowskie Studia Prawnicze" 1969, nr 3-4, s. 28.
• 32. W. Wolter, O kontratypach i braku społecznej szkodliwości czynu, "Państwo i Prawo" 1963, nr 10, s. 508.
• 33. W. Wolter, Prawo karne, Warszawa 1947, s. 207.