Participation of Lay Judges in Criminal Proceedings in Poland and Germany

• Autorzy: Maciej Małolepszy , Michał Głuchowski

Warianty tytułu

Udział ławników w polskim i niemieckim postępowaniu karnym

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article analyses the participation of lay judges in criminal proceedings in Poland and Germany from the comparative perspective. In both countries, there has been a visible tendency over the years to reduce the participation of lay judges in criminal judicature. Whereas in Poland their role is so marginalised that it raises doubts about its constitutionality, lay judges still play a significant role in German criminal proceedings, and there are numerous arguments in favour of their participation in trials. The rules concerning the remuneration for lay judges constitute a significant problem of the Polish system, which discourages professionally active people from holding the office. In Germany, on the other hand, the rules on the remuneration and compensation, as well as other mechanisms are designed to ensure that lay judges mirror all groups in society. (original abstract)

Niniejszy artykuł stanowi prawnoporównawczą analizę zagadnienia udziału ławników w postępowaniu karnym w Polsce i w Niemczech. W obu państwach na przestrzeni lat widoczne są tendencje do ograniczania tego udziału. O ile jednak w Polsce rola ławników została zmarginalizowana w stopniu budzącym wątpliwości natury konstytucyjnej, to ich udział w niemieckich postępowaniach karnych jest nadal znaczny, za czym też przemawiają liczne zalety sędziów nieprofesjonalnych. Bolączką polskiego systemu jest ukształtowanie systemu finansowania ławników, który zniechęca do pełnienia urzędu osoby aktywne zawodowo. W Niemczech natomiast, poprzez zasady wypłaty rekompensat oraz inne rozwiązania, kładzie się nacisk na to, by urząd ławnika sprawowały osoby reprezentujące pełny przekrój ludności. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Criminal procedure; Criminal Law; Judiciary; Judicial decision

PL

Postępowanie karne; Prawo karne; Wymiar sprawiedliwości; Orzecznictwo sądu

• Czasopismo: Ius Novum
• Rocznik: 2018
• Tom: 12
• Numer: nr 2
• Strony: 86--106

Twórcy

autor

Maciej Małolepszy

• University of Zielona Góra, Poland

autor

Michał Głuchowski

• European University Viadrina in Frankfurt on the Oder, Germany

Bibliografia

• Bader J., Die Kopft uch tragende Schöffin, Neue Juristische Wochenschrift No. 41, 2007, pp. 2964-2966.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warsaw: Wydawnictwo C.H. Beck, 2012.
• Bartnik A.S., Sędzia czy kibic? Rola ławnika w wymiarze sprawiedliwości III RP, Warsaw: Trio, 2009.
• Beulke W., Strafprozessrecht, Heidelberg: C.F. Müller, 2016.
• Bietz H., Laienricht er zwischen Macht und Ohnmacht? Ehrenamtliche Richter fordern bessere Informationen, Deutsche Richterzeitung No. 4, 1987.
• Börner R., Die Ungle ichheit des Schöffen. Schöffen als Garanten der Unmittelbarkeit, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft, Vol. 122, No. 1, 2010, pp. 157-198.
• Domagalski M., Ławnik bierze udział w rozprawie, choć nie zna sprawy, Rzeczpospolita of 30 October 2014, http://www.rp.pl/artykul/1144937-Lawnik-bierze-udzial-w-rozprawie--chocnie- zna-sprawy.html [accessed on 12/01/2018].
• Graf J.-P. (ed.), Strafprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz und Nebengesetzen, München: Verlag C.H. Beck, 2018.
• Grzeszczyk W., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warsaw: LexisNexis, 2014.
• Gudowski J. (ed.), Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, Warsaw: LexisNexis, 2009.
• Hannich R. (ed.), Karlsruher Kommentar zur Strafprozessordnung mit GVG, EGGVG und EMRK, München: Verlag C.H. Beck, 2013.
• Hillenkamp Th., Zur T eilhabe des Laienrichters, [in:] H.-J. Albrecht et al. (ed.), Internationale Perspektiven in Kriminologie und Strafrecht. Festschrift für Günther Kaiser zum 70. Geburtstag, Berlin: Duncker & Humblot, 1998, pp. 1437-1459.
• Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego, Vol. 1, Warsaw: Wydawnictwo C.H. Beck, 2011.
• Jaeger M., Ganz normal e Leute, Frankfurter Allgemeine Zeitung of 26 December 2015, http:// www.faz.net/aktuell/politik/inland/schoeffen-manchmal-maechtiger-als-der-richter- 13975600.html [accessed on 12/01/2018].
• Knoppek K., Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w postępowaniu cywilnym, Ius Novum special issue, 2014, pp. 24-33.
• Kramer U., Soll der Staat sich heute noch ehrenamtliche Richter leisten?, Deutsche Richterzeitung No. 4, 2002, pp. 150-155.
• Kroner J., Ławnicy - nie chciani społeczni sędziowie, Rzeczpospolita of 10 March 2008, http:// www.rp.pl/artykul/104288-Lawnicy---niechciani-spoleczni-sedziowie.html [accessed on 12/01/2018].
• Kühne H.-H., Laienrichter im Strafprozeß?, Zeitschrift für Rechtspolitik No. 9, 1985, pp. 237-239.
• Löwe E., Rosenberg W., Die Strafprozeßordnung und das Gerichtsverfassungsgesetz, Vol. 1, Berlin, New York: Walter De Gruyter, 1999; Vol. 10, Berlin, New York: Walter De Gruyter, 2010.
• Łukaszewicz A., Ławników m niej, niż to wynikało z zapotrzebowania, Rzeczpospolita of 22 November 2011, http://www.rp.pl/artykul/757842-Lawnikow--mniej--niz-to-wynikalo-zzapotrzebowania. html [accessed on 12/01/2018].
• Łukaszewicz A., Sędzia będzie się musiał liczyć z ławnikiem, Rzeczpospolita of 10 July 2016, http:// www.rp.pl/Sedziowie-i-sady/307109985-Sedzia-bedzie-sie-musial-liczyc-z-lawnikiem.html [accessed on 12/01/2018].
• Malsch M., Democracy in the Courts. Lay Participation in European Criminal Justice Systems, Farnham: Ashgate 2009.
• Maunz Th., Dürig G., Grundgesetz. Kommentar, Vol. 5, München: Verlag C.H. Beck, September 2017.
• Münch I. von, Kunig Ph., Vol. 2, Grundgesetz. Kommentar, München: Verlag C.H. Beck, 2012.
• Orecki M., Instytucja ławnika sądowego w postępowaniu cywilnym. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, Przegląd Sądowy No. 7-8, 2012, pp. 160-179.
• Rieß P., Prolegomena zu einer Gesamtreform des Strafverfahrensrechts, [in:] H. Hassenpflug (ed.), Festschrift für Karl Schäfer zum 80. Geburtstag am 11. Dezember 1979, Berlin, New York: Walter De Gruyter, 1980, pp. 155-221.
• Roxin C., Schünemann B., Strafverfahrensrecht. Ein Studienbuch, München: Verlag C.H. Beck, 2017.
• Rönnau Th., Grundwissen - Str afprozessrecht: Schöffen, Juristische Schulung No. 6, 2016, pp. 500-504.
• Ruszewski J., Sitniewski P., Wy bór czynnika społecznego w postępowaniu sądowym na obszarze właściwości Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - raport z badań, Samorząd Terytorialny No. 10, 2013, pp. 73-85.
• Sakowicz A. (ed.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warsaw: Wydawnictwo C.H. Beck, 2015; 2016.
• Satzger H., Die Schöffen im Straf prozess, Juristische Ausbildung No. 7, 2011, pp. 518-526.
• Schneider N., Volpert J., Fölsch P . (ed.), Gesamtes Kostenrecht. Justiz. Anwaltschaft. Notariat, Baden-Baden: Nomos Verlag, 2017.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypos politej Polskiej. Komentarz, Warsaw: LEX, 2013.
• Świecki D. (ed.), Kodeks postępowania karnego Komentarz, Vol. 1, Warsaw: Wolters Kluwer, 2017.
• Turek J., Ławnik - sędzia - przysi ęgły, Monitor Prawniczy No. 24, 2009, pp. 1322-1331.
• Waltoś S., W dziesięciolecie obowiązy wania kodeksu postępowania karnego, PiP No. 4, 2009, pp. 3-18.
• Waltoś S., Ławnik - czy piąte koło u wozu?, [in:] T. Grzegorczyk (ed.), Funkcje procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Janusza Tylmana, Warsaw: LEX, 2011, pp. 523-531.
• Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Z arys wykładu, Warsaw: Wolters Kluwer, 2016.
• Wolter J. (ed.), SK-StPO. Systematischer Kommentar zur Strafprozessordnung. Mit GVG und EMRK, Vol. 9, Köln: Carl Heymanns Verlag, 2013.
• Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland (GG), Basic Law of the Federal Republic of Germany, 8 May 1949, as amended 21 July 2010, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I, p. 944.
• Einkommensteuergesetz (EStG), Income Tax Act, 16 October 1934, Republic Law Gazette [Reichsgesetzblatt] I, p. 1005, as amended 8 October 2009, BGB l, p. 3366, 3862.
• Deutsches Richtergesetz (DriG), Judiciary Act, 19 April 1972, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I, p. 713, as amended.
• Gerichtsverfassungsgesetz (GVG), Courts Constitution Act, 9 May 1975, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I, p. 1077, as amended.
• Strafprozeßordnung (StPO), Criminal Procedure Code, 7 April 1987, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I, page 1074, as amended.
• Strafgesetzbuch (StGB), Criminal Code, 13 November 1998, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I, p. 945, p. 3322.
• Justizvergütungs- und -entschädigungsgesetz (JVEG), Court Payment and Reimbursement Act, 5 May 2004, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I, p. 718, as amended.
• Viertes Gesetz zur Änderung des Gerichtsverfassungsgesetzes, Fourth Act to Amend the Courts Constitution Act, 24 July 2010, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I p. 976.
• Act on strengthening the procedural rights of the accused in criminal proceedings and on the amendment of lay law of 27 August 2017, Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I, p. 3295.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. [Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997], Journal of Laws [Dz.U.] of 1997, No. 78, item 483, as amended.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny [Act of 6 June 1997: Criminal Code], Journal of Laws [Dz.U.] of 1997, No. 88, item 553, as amended.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego [Act of 6 June 1997: Criminal Procedure Code], Journal of Laws [Dz.U.] of 1997, No. 89, item 555, as amedned.
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych [Act of 27 July 2001: Law on the common courts system], Journal of Laws [Dz.U.] of 2001, No. 98, item 1070, as amended.
• Ustawa z dnia 15 marca 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw [Act of 15 March 2007 amending the Act: Code of Civil Procedure, the Act: Criminal Procedure Code and some other acts], Journal of Laws [Dz.U.] No. 112, item 766.
• Ustawa z dnia z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz ustawy - Kodeks postępowania karnego [Act of 23 March 2017 amending the Act: Criminal Code, the Act on misdemeanour procedure concerning minors and the Act: Criminal Procedure Code], Journal of Laws [Dz.U.], item 773.
• Imperial Chamber Court judgement of 7 January 1898, Rep. 4565/97, Entscheidungen des Reichsgerichts in Strafsachen, Vol. 30.
• Imperial Chamber Court judgement of 8 February 1935, 4 D 787/34, Entscheidungen des Reichsgerichts in Strafsachen, Vol. 69.
• Federal Court of Justice judgement of 5 January 1954, 1 StR 476/53, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Strafsachen, Vol. 5.
• Federal Court of Justice judgement of 17 November 1958, 2 StR 188/58, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Strafsachen, Vol. 13.
• Federal Court of Justice judgement of 2 December 1958, 1 StR 375/58, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Strafsachen, Vol. 12.
• Federal Court of Justice judgement of 23 February 1960, 1 StR 168/59, unpublished.
• Federal Constitutional Court resolution of 9 May 1962, 2 BvL 13/60, Entscheidungen des Bundesverfassungsgerichts, Vol. 14.
• Federal Constitutional Court ruling of 17 December 1969, 2 BvR 271, 342/68, Entscheidungen des Bundesverfassungsgerichts, Vol. 27.
• Federal Constitutional Court resolution of 26 May 1976, 2 BvL 13/75, Entscheidungen des Bundesverfassungsgerichts, Vol. 42.
• Federal Constitutional Court ruling of 30 May 1978, 2 BvR 685/77, Entscheidungen des Bundesverfassungsgerichts, Vol. 48.
• Federal Court of Justice judgement of 30 July 1991, 5 StR 250/91, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Strafsachen, Vol. 38.
• Federal Court of Justice judgement of 26 March 1997, 3 StR 421/96, Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Strafsachen, Vol. 43.
• Federal Constitutional Court ruling of 6 May 2008, 2 BvR 337/08, Neue Juristische Wochenschrift No. 35, 2008, nb. 19.
• Constitutional Tribunal judgement of 29 November 2005, P 16/04, OTK-A 2005, No. 10, item 119, Journal of Laws [Dz.U.] No. 241 item 2037.
• Supreme Court judgement of 5 November 2008, V KK 146/08, OSNKW 2009, No. 1, item 9.

Identyfikatory

DOI

10.26399/iusnovum.v12.2.2018.17/m.malolepszy/m.gluchowski