Niepewność cechą gospodarki światowej w XXI wieku - zamiast wprowadzenia

• Autorzy: Katarzyna Czech , Joanna Kos-Łabędowicz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na przełomie drugiej i trzeciej dekady XXI wieku determinującym czynnikiem funkcjonowania światowej gospodarki stało się powszechne poczucie niepewności. Dotyczy ono zachwiania perspektyw wzrostu gospodarczego w wielu krajach, wysokiego poziomu zadłużenia, wzrastającego ryzyka na rynkach finansowych oraz zmieniających się uwarunkowań politycznych i ich implikacji. Globalna pandemia COVID-19 była pierwszym, od grypy hiszpanki, zagrożeniem epidemiologicznym na tak dużą skalę. Sto lat, które minęły od globalnej pandemii początku XX wieku (lata 1918-1920), i postępujący rozwój gospodarki światowej spowodowały, że liczba połączeń, współzależności i potencjalnych wektorów zarażenia w przypadku COVID-19 okazała się nieporównywalnie większa [Jeanne i in., 2022]. Z drugiej strony, postęp medycyny, technologii komunikacyjnych i współpracy na szczeblu międzynarodowym pozwolił na szybszą i bardziej dostosowaną do zmieniających się warunków reakcję. Nie zmienia to faktu, iż sytuacja pandemiczna trwająca od roku 2020 ma i będzie miała bezprecedensowy wpływ na gospodarkę, a wiele z wypracowanych rozwiązań w celu ograniczenia jej negatywnych skutków pozostanie z nami na długo. (...) Wybuch pełnowymiarowej wojny w Ukrainie w lutym 2022 roku okazał się kolejnym szokiem dla światowej gospodarki. Konflikt ten wciąż trwa i obserwujemy kolejne jego etapy, a także okresową eskalację, trudno więc przewidzieć zarówno czas jego trwania, jak i warunki zakończenia. Biorąc natomiast pod uwagę już obserwowane zakłócenia na światowym rynku, wynikające ze znaczenia stron konfliktu dla rynków produktów strategicznych (takich jak rynek zbóż - problemy z żywnością [World Food Programme, 2022], czy rynek surowców energetycznych - zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego krajów UE [World Economic Forum, 2022]), rozmiar i zasięg skutków długookresowych trwającej wojny okazują się praktycznie niemożliwe do oszacowania. Można jedynie wskazać na znaczenie politycznych działań jako wpływających na dalszy przebieg konfliktu i jego skutki oraz oczekiwać wzrostu znaczenia sankcji przeciwko Rosji jako czynnika sprzyjającego zakończeniu wojny. (...) Aktualna analiza procesów zachodzących w gospodarce światowej wymaga uwzględnienia współwystępowania opisanych zjawisk. Na uwagę zasługuje także fakt, iż od początku konfliktu zbrojnego w Ukrainie (i wystąpienia drugiego impulsu szokowego) rozróżnienie znaczenia i wpływu obu czynników destabilizujących gospodarkę światową staje się utrudnione. Należy przy tym pamiętać, iż nie są to jedyne czynniki, które kształtują uwarunkowania funkcjonowania podmiotów gospodarki światowej i nie można zapominać o uwzględnieniu roli takich długoterminowych trendów i zjawisk jak globalizacja, urbanizacja, cyfryzacja, a także uwzględnić wpływ pogłębiających się zagrożeń globalnych, często determinujących warunki prowadzenia działalności gospodarczej, takich jak starzenie się społeczeństw czy szeroko rozumiane problemy klimatyczne. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka światowa; Kondycja gospodarki; Koniunktura gospodarcza; Niepewność w gospodarce; Innowacyjność gospodarki; Inflacja; Internacjonalizacja gospodarki

EN

World economy; Condition of the economy; Business trends; Uncertainty in the economy; Innovation economy; Inflation; Internationalisation of economy

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2023
• Tom: Gospodarka światowa w XXI wieku - niestabilność i adaptacja
• Strony: 9--16

Twórcy

autor

Katarzyna Czech

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Joanna Kos-Łabędowicz

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Barrutia J.M., Echebarria C. (2021), Effect of the COVID-19 Pandemic on Public Managers' Attitudes toward Digital Transformation, "Technology in Society", vol. 67, art. 101776.
• Belhadi A., Kamble S., Jabbour Ch.J.Ch., Gunasekaran A., Oly Ndubisi N., Venkatesh M. (2021), Manufacturing and Service Supply Chain Resilience to the COVID-19 Outbreak: Lessons Learned from the Automobile and Airline Industries, "Technological Forecasting & Social Change", vol. 163, art. 120447.
• Benguria F. (2021), The 2020 Trade Collapse: Exporters Amid the Pandemic, "Economics Letters", vol. 205, art. 109961.
• Bhuiyan M.A., Crovella T., Paiano A., Alves H. (2021), A Review of Research on Tourism Industry, Economic Crisis and Mitigation Process of the Loss: Analysis on Pre, During and Post Pandemic Situation, "Sustainability", vol. 13(18), art. 10314.
• Brakman S., Garretsen H., Witteloostuijn A. van (2020), The Turn from Just-in-Time to Just-in-Case Globalization in and After Times of COVID-19: An Essay on the Risk Re-Appraisal of Borders and Buffers, "Social Scientes and Humanities Open", vol. 2(1), art. 100034.
• Brock J. (2022), COVID Curbs Bite at Chinese Ports, Threatening Global Supply Chains, Reuters, https://www.reuters.com/business/covid-curbs-bite-chinese-portsthreatening-global-supply-chains-2022-03-16/ (dostęp: 16.05.2023).
• Causa O., Abendschein M., Luu N., Soldani E., Soriolo C. (2022), The Post-COVID-19 Rise in Labour Shortages, "OECD Economics Department Working Papers", no. 1721, OECD Publishing, Paris.
• Dai R., Feng H., Hu J., Jin Q., Li H., Wang R., Wang R., Xu L., Zhang X. (2021), The Impact of COVID-19 on Small and Medium-Sized Enterprises (SMEs): Evidence from Two-Wave Phone Surveys in China, "China Economic Review", vol. 67, art. 101607.
• European Commission (2021), Report from the Commission to the European Parliament and the Council Pursuant to Article 16(1) of Regulation (EU) 2021/953 of the European Parliament and of the Council on a Framework for the Issuance, Verification and Acceptance of Interoperable COVID-19 Vaccination, Test and Recovery Certificates (EU Digital COVID Certificate) to Facilitate Free Movement During the COVID-19 Pandemic, COM(2021) 649 final, Brussels, 18.10, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/1_en_act_part1_v2_1.pdf (dostęp: 25.11.2022).
• Firuzi M., Rahimov N., Mammadova G., Gadimov G., Mahmarza U., Salehzada U. (2021), Analyses of the Impact of COVID-19 on the Hotel Industry in Italy. Future Perspectives and Recommendations in the Post-Pandemic Period, "European Journal of Economic Studies", vol. 10(1), s. 3-13.
• Frieske B., Stieler S. (2022), The "Semiconductor Crisis" as a Result of the COVID-19 Pandemic and Impacts on the Automotive Industry and Its Supply Chains, "World Electric Vehicle Journal", vol. 13(10), art. 189.
• International Air Transport Association (2021), 2020 Worst Year in History for Air Travel Demand, https://www.iata.org/en/pressroom/pr/2021-02-03-02/goo (dostęp: 25.11.2022).
• Jeanne L., Bourdin S., Nadou F., Noiret G. (2022), Economic Globalization and the COVID-19 Pandemic: Global Spread and Inequalities, "GeoJournal", vol. 88, s. 1181-1188.
• Jiang B., Rigobon D., Rigobon R. (2022), From Just-in-Time, to Just-in-Case, to Just-in-Worst-Case: Simple Models of a Global Supply Chain under Uncertain Aggregate Shocks, "IMF Economic Review", vol. 70, s. 141-184.
• Kazunobu H., Hirosh M. (2021), The Impact of COVID-19 on International Trade: Evidence from the First Shock, "Journal of the Japanese and International Economies", vol. 60, art. 101135.
• Kumar A., Luthra S., Mangla S.K., Kazançoğlu Y. (2020), COVID-19 Impact on Sustainable Production and Operations Management, "Sustainable Operations and Computers", vol. 1, s. 1-7.
• Kumar P.S., Chowdhury P., Abdul Moktadir M.D., Hung Lau K. (2021), Supply Chain Recovery Challenges in the Wake of COVID-19 Pandemic, "Journal of Business Research", vol. 136, s. 316-329.
• Milasi S., González-Vázquez I., Fernández-Macías E. (2021), Telework Before the COVID-19 Pandemic: Trends and Drivers of Differences Across the EU, "OECD Productivity Working Papers", vol. 21, OECD Publishing, Paris.
• Moynihan R., Sanders S., Michaleff Z.A., Scott A.M., Clark J., To E.J., Jones M., Kitchener E., Fox M., Johansson M., Lang E., Duggan A., Scott I., Albarqouni L. (2021), Impact of COVID-19 Pandemic on Utilisation of Healthcare Services: A Systematic Review, "BMJ Open", vol. 11 art. 045343.
• Our World in Data (2022), Restrictions on Internal Movement During the COVID-19 Pandemic, https://ourworldindata.org/grapher/internal-movement-covid?region=Europe (dostęp: 25.11.2022).
• Rahman J.A., Zisis K. (2020), Healthcare Transformation in the Post-Coronavirus Pandemic Era, "Frontiers in Medicine", vol. 7, art. 429.
• United Nations Conference on Trade and Development (2021), Key Statistics and Trends in International Trade 2020. Trade Trends Under the COVID-19 Pandemic, https://unctad.org/system/files/official-document/ditctab2020d4_en.pdf (dostęp: 10.08.2021).
• United Nations Conference on Trade and Development (2022), The COVID-19 Pandemic Impact on Micro, Small and Medium Sized Enterprises, https://unctad.org/webflyer/covid-19-pandemic-impact-micro-small-and-medium-sized-enterprises (dostęp: 25.11.2022).
• United Nations Economic Commission for Europe (2022), COVID-19 Impact on E-Commerce, Geneva, https://unece.org/sites/default/files/2022-01/ECE_TRADE_468E_0.pdf (dostęp: 25.11.2022).
• Vet J.M. de, Nigohosyan D., Núñez Ferrer J., Gross A.-K., Kuehl S., Flickenschild M. (2021), Impacts of the COVID-19 Pandemic on EU Industries, Committee on Industry, Research and Energy, Policy Department for Economic, Scientific and Quality of Life Policies, European Parliament, Luxembourg, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2021/662903/IPOL_STU(2021)662903_EN.pdf (dostęp: 25.11.2022).
• Whelan J. (2022), John Whelan: Irish Exports Caught in Quagmire of Disrupted Chinese Ports, Irish Examiner, https://www.irishexaminer.com/business/economy/arid-40852274.html (dostęp: 16.05.2023).
• World Economic Forum (2022), 6 Ways Russia's Invasion of Ukraine Has Reshaped the Energy World, 8.11, https://www.weforum.org/agenda/2022/11/russia-ukraineinvasion-global-energy-crisis/ (dostęp: 25.11.2022).
• World Food Programme (2022), War in Ukraine Drives Global Food Crisis, 24.06, https://www.wfp.org/publications/war-ukraine-drives-global-food-crisis (dostęp: 25.11.2022).
• World Health Organization (2020), Listings of WHO's Response to COVID-19, https://www.who.int/news/item/29-06-2020-covidtimeline (dostęp: 25.11.2022).
• Xiang S., Rasool S., Hang Y., Javid K., Javed T., Emanuel A. (2021), The Effect of COVID-19 Pandemic on Service Sector Sustainability and Growth, "Frontiers in Psychology", vol. 12, art. 633597.
• Zilincikova M., Stofkova J. (2021), Impact of COVID 19 on the Provision of Services by Public Administration, "SHS Web of Conferences", vol. 92, art. 01059.