Silnie skażone tereny poprzemysłowe jako potencjalne miejsca rekreacji

• Autorzy: Krzysztof Rostański

Warianty tytułu

Heavily Contaminated Post-Industrial Areas as Potential Recreational Sites

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rejony przemysłowe, szczególnie te silnie zurbanizowane, wykazują niedostatek terenów inwestycyjnych, w tym również takich, które można przeznaczyć na tereny zieleni. Parki i zieleńce bywają zakładane nawet na gruntach silnie skażonych. Przedmiotem pracy jest analiza możliwości adaptacji metody PAR (Prediction, Adaptation, Resilience) w dostosowaniu terenów skażonych do użytku społecznego z zachowaniem warunków bezpieczeństwa i rozwiązań opartych na naturze (Nature-Based Solutions) w relacji do usług ekosystemowych. Celem pracy jest wskazanie przy tym drogi do zachowania lokalnych wartości przyrodniczo-kulturowych przy remediacji i rekonstrukcji lokalnych warunków środowiskowych i przy różnym stopniu zainwestowania. Bezpieczeństwo użytkowników jest najważniejsze, ale stopień tego bezpieczeństwa nie w każdym miejscu musi być taki sam. Trzeba umiejętnie równoważyć izolację, remediację, fitostabilizację i sukcesję. Efekty analiz tworzą fenomenologiczny opis cech, których znaczenie dla obiektu projektant może dostosować do swojej wizji. Znając uwarunkowania i mając ideę, należy jeszcze sporządzić listę celów dla porównania i sprawdzenia słuszności podejmowanych decyzji.(abstrakt oryginalny)

EN

Industrial areas, especially highly urbanized ones, show a shortage of investment areas. In such a context, green areas are sometimes established in the heavily contaminated areas by the mining, chemical and waste management industries. Contaminated areas are not the best places for recreation. The prevalence of such places is increasing, so the pressure to use them is also becoming more common. they are places of constant competition between spontaneous nature and unwanted traces of human activity. Hence the subject of the work is the analysis of the possibility of adapting the PAR (Prediction, Adaptation, Resilience) method in adapting contaminated areas to social use, while maintaining safety conditions and Nature-Based Solutions related to Ecosystem Services. The safe use of contaminated areas must be graded. A completely safe area is not attractive. It is important for the designer to control land use in such a way that people naturally avoid problematic places. Less save places should be devoted to nature. Man is only one element of the natural system and there is no reason to subordinate the entire system to his comfort. The results of the analyzes create a phenomenological description of features whose meaning for the object can be adapted by the designer to his vision (following the method of Nature modelled scientific doctrine). Knowing the conditions and having an idea, we still need a list of goals to compare and check the rightness of the decisions we make. Recognition of human needs and goals as one of many components of the system provides significant synergies at the end of the transformation process. It is possible that such coexistence determines our survival.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Skażenie środowiska naturalnego; Rekultywacja gleb; Ekosystem; Rekreacja

EN

Pollution; Reclamation of soil; Ecosystem; Recreation

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 64
• Strony: 35--56

Twórcy

autor

Krzysztof Rostański

• Silesian University of Technology

Bibliografia

• Aon M.A., Cortassa S., O'Rourke B. 2010. Redox-optimized ROS balance: A unifying hypothesis. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Bioenergetics, 1797(6-7): 865-877. DOI: https://doi.org/10.1016/j.bbabio.2010.02.016
• Bakhmatova K.A., Matynyan N.N., Sheshukova A.A. 2022. Anthropogenic Soils of Urban Parks: A Review. Eurasian Soil Sc., 55: 64-80. DOI: https://doi.org/10.1134/S1064229322010021
• Białecka B. 2016. Przyczynek do oceny emisji rtęci z zapożarowanych składowisk odpadów pogórniczych, systemy wspomagania w inżynierii produkcji. [W:] H. Badura, A. Michna, S. Czerwiński (red.), Górnictwo - Perspektywy i Zagrożenia, 1(13): 171-177.
• Blanco-Velázquez F.J., Pino-Mejías R., Anaya-Romero M. 2020. Evaluating the provision of ecosystem services to support phytoremediation measures for countering soil contamination. A case-study of the Guadiamar Green Corridor (SW Spain). Land Degradation & Development, 31, 18: 2914-2924. DOI: https://doi.org/10.1002/ldr.3608
• Burges A., Alkorta I., Epelde L., Garbisu C. 2018. From phytoremediation of soil contaminants to phytomanagement of ecosystem services in metal contaminated sites. International Journal of Phytoremediation, 20(4): 384-397. DOI: https://doi.org/10.1080/15226514.2017.1365340
• Chowdhury S. 2020. An Assessment of the Potential for Bio-Based Land Uses on Urban Brownfields Dept. of Architecture and Civil Eng. Chalmers University of Technology, Goethenburg.
• Chylińska D., Kołodziejczyk K. 2017. Degraded landscapes as a tourist attraction and place for leisure and recreation. Tourism, 27: 23-33. DOI: https://doi.org/10.1515/tour-2017-0010
• Costanza R., D'Arge R., De Groot R., Farberk S., Grasso M., Bruce Hannon B., Limburg K, Naeem S., O'Neill R.V., Paruelo J., Raskin R.G., Suttonkk P., van den Belt M. 1997. The value of the world's ecosystem services and natural capital. Nature, 387: 253-260. DOI: https://doi.org/10.1038/387253a0
• Cundy A.B., Bardos R.P., Church A., Puschenreiter M., Friesl-Hanl W., Müller I., Neu S., Mench M., Witters N., Vangronsveld J. 2013. Developing principles of sustainability and stakeholder engagement for "gentle" remediation approaches: The European context. Journal of Environmental Management, 129: 283-291. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2013.07.032
• Dokumentacja projektowa budowlano-wykonawcza dla zadania: "Rewitalizacja zwałowiska pocynkowego zlokalizowanego w Rudzie Śląskiej w rejonie ul. 1 Maja wraz z prowadzeniem nadzoru autorskiego w trakcie realizacji" w ramach projektu Implementation of Sustainable Land Use in Integrated Environmental Management of Functional Urban Areas - LUMAT. 2017. Pracownia HORTUS, Katowice.
• Dokumentacja projektowa do ustanowienia Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego "Dolina Lipinki" w Świętochłowicach. 2020. Pracownia HORTUS, Katowice,
• Ekonomia ekosystemów i bioróżnorodności w polityce lokalnej i regionalnej. Poradnik TEEB dla miast: usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej. 2011. Fundacja Sendzimira, Kraków
• Evaluating the Impact of Nature-Based Solutions: A Handbook for Practitioners. 2021. European Commission, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• Francini A., Romano D., Toscano S., Ferrante A. 2022. The Contribution of Ornamental Plants to Urban Ecosystem Services. Earth, 3(4): 1258-1274. DOI: https://doi.org/10.3390/earth3040071
• Gallagher F., Goodey N.M., Hagmann D., Singh J.P., Holzapfel C., Litwhiler M., Adams Krumins J. 2018. Urban Re-Greening: A Case Study in Multi-Trophic Biodiversity and Ecosystem Functioning in a Post-Industrial Landscape. Diversity, 10(4): 119. DOI: https://doi.org/10.3390/d10040119
• Gregorová B., Hronček P., Tometzová D., Molokáč M. 2020. Transforming Brownfields as Tourism Destinations. Sustainability, 12: 10569. DOI: https://doi.org/10.3390/su122410569
• Hollander J., Kirkwood N., Gold J. 2010. Principles of Brownfield Regeneration: Cleanup, Design, and Reuse of Derelict Land. Island Press, Washington, DC, USA, s. 149.
• Hooper M.J., Glomb S.J., Harper D.D., Hoelzle T.B., McIntosh L.M., Mulligan D.R. 2015. Integrated risk and recovery monitoring of ecosystem restorations on contaminated sites. Integrated Environmental Assessment and Management, 12(2): 284-295. DOI: https://doi.org/10.1002/ieam.1731
• https://www.nwf.org/Educational-Resources/Wildlife-Guide/Understanding-Conservation/Ecosystem-Services .
• https://www.earthwiseaware.org/what-are-ecosystem-services/ .
• https://www.eea.europa.eu/atlas/eea/city-bees/story/article .
• Januchta-Szostak A. 2012. Usługi ekosystemów wodnych w miastach. Zrównoważony Rozwój - Zastosowania, 3.
• Kalogerakis N., Mantzavinos D., Scherr K., Fava F. 2012. Bioremediation. J. Chem. Technol. Biotechnol., 87: 1219-1221. DOI: https://doi.org/10.1002/jctb.3913
• Konior A., Pokojska W. 2020. Management of Postindustrial Heritage in Urban Revitalization Processes. Sustainability, 12: 5034. DOI: https://doi.org/10.3390/su12125034
• Kovalick W.W., Montgomery R.H. 2014. Developing a Program for Contaminated Site Management in Low and Middle Income Countries. The World Bank, Washington.
• Kretschmann J. 2017. Sustainability-orientated post-mining in Germany. Eurasian Min., 2017: 33-38. DOI: https://doi.org/10.17580/em.2017.01.09
• Krzymowska-Kostrowicka A. 1991. Zarys geoekologii rekreacji. Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Lorek A.A. 2015. Usługi ekosystemów w aspekcie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 2(313): 97-112. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6018.313.07
• Loures L., Vaz E. 2018. Exploring expert perception towards brownfield redevelopment benefits according to their typology. Habitat Int., 72: 66-76. DOI: https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2016.11.003
• Loures L., Burley J., Panagopoulos T. 2011. Postindustrial landscape redevelopment: Addressing the past, envisioning the future. Int. J. Energy Environ., 5: 714-724.
• Mallick S.K. 2021. Prediction-Adaptation-Resilience (PAR) approach - A new pathway towards future resilience and sustainable development of urban landscape. Geogr. Sustain., 2: 127-133. DOI: https://doi.org/10.1016/j.geosus.2021.06.002
• McIntyre T. 2003. Phytoremediation of Heavy Metals from Soils. [W:] Phytoremediation. Springer, Berlin-Heidelberg, s. 97-123. DOI: https://doi.org/10.1007/3-540-45991-X_4
• Menzie Ch.A., Deardorff T., Booth P., Wickwire T. 2012. Refocusing on nature: Holistic assessment of ecosystem services. Integr. Environ. Assess. Manag., 8(3): 401-11. DOI: https://doi.org/10.1002/ieam.1279
• Odbudowa wartości przyrodniczej terenu przy stawie Kalina w Świętochłowicach. 2012. Calla S.C., Katowice,
• Parra A., Conesa E., Zornoza R., Faz A., Gómez-López M.D. 2022. Decision Pattern for Changing Polluted Areas into Recreational Places. Agronomy, 12(4): 775. DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy12040775
• Pasieczna A. (red.) 2016. Szczegółowa mapa geochemiczna Górnego Śląska. Arkusz Chorzów, 1: 25 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Pogrzeba M., Szada-Borzyszkowska A. 2021. Remediation technologies for environmental management to improve the safety and comfort of living in urban areas - An example of application in Ruda Śląska. [W:] A. Starzewska-Sikorska (red.), Integrated environmental management of land and soil in European urban areas. Institute of Environmnetal Engineering of the Polish Academy of Science, WORKS & STUDIES, 93.
• Projekt koncepcyjny szlaków rowerowych na terenie Świętochłowic oraz koncepcja zagospodarowania hałdy w Lipinach i otoczenia stawu Wąwóz. 2007. Pracownia HORTUS, Katowice,
• Projekt rewitalizacji terenu Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Żabie Doły (część bytomska). 2017. CoLoR Inwestprojekt S.C., Katowice.
• Rostański K.M. 2012. Natura modelowana. Elementy naturalistyczne w kompozycji urbanistycznej. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• Rostański K.M. 2021. Contaminated areas as recreational places-exploring the validity of the decisions taken in the development of Antonia Hill in Ruda Śląska. Poland. Land, 10, 11: 1-20. DOI: https://doi.org/10.3390/land10111165
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. (Dz.U., poz. 1395).
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. (Dz.U., poz. 1311).
• Seneta W., Dolatowski J., Zieliński J. 2021. Dendrologia. PWN, Warszawa. DOI: https://doi.org/10.53271/2021.025
• Solon J. 2008, Koncepcja "Ecosystem Services" i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych. Problemy Ekologii Krajobrazu, 21: 25-44.
• Vangronsveld J. 1998. Metal-contaminated soils: in-situ inactivation and phytorestoration. Springer.
• Vojvodíková B., Tichá I., Starzewska-Sikorska A. 2022. Implementing Nature-Based Solutions in Urban Spaces in the Context of the Sense of Danger That Citizens May Feel. Land, 11(1712): 1-21. DOI: https://doi.org/10.3390/land11101712
• Wagner A.M., Larson D.L., DalSoglio J.A., Harris J.A., Labus P., Rosi-Marshall E.J., Skrabis K.E. 2015. A framework for establishing restoration goals for contaminated ecosystems. Integrated Environmental Assessment and Management, 12(2): 264-272. DOI: https://doi.org/10.1002/ieam.1709
• Wierzbicka M. (red.) 2021. Ekotoksykologia. Rośliny, gleby, metale. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rrpr.2023.64.04