Krajobraz wielu zmysłów na przykładzie parków kieszonkowych w Krakowie

• Autorzy: Anna Sołtysik

Warianty tytułu

Landscape of Many Senses by the Example of Pocket Parks in Cracow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ma na celu ukazanie parków kieszonkowych, utworzonych do tej pory w Krakowie, pod kątem aspektów związanych z ich odbiorem zmysłowym. Oprócz projektu zagospodarowania poszczególnych parków, ich wyposażenia w małą architekturę, nawierzchnie i roślinność, zostanie przeanalizowany ich potencjalny odbiór zmysłowy. Bardziej szczegółowej analizie zostanie poddany krajobraz dźwiękowy wybranych przykładów. Temat ten wiąże się z aspektami społecznymi w odbiorze krajobrazu. Służy także ukazaniu, jak poprzez umożliwienie percepcji wielozmysłowej możemy poprawić jakość przestrzeni miejskiej. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this article is to show 31 pocket parks that have already been realized in Cracow on aspects connected with their multi-sensory perception and their evaluation. Highly developed sensory experience redress the human scale of a city, so an active participant of urban space co-cre****ates a place, giving it new meanings. Pocket parks in Cracow known as Cracovian's Gardens, have an impact in different range on 5 basic human senses (sight, hearing, touch, smell, taste). Very often this realizations are attractive in terms of function, integrated with existing context and adapted to the needs of local community. In the area of greenery there is proposed different plant species which have varied forms (trees, bushes, grass, perennial) and are blend in with existing area. Pocket parks in Cracow are devided in several functional zones, the road surfaces and urban furniture are realized with attention, there are often some individual solutions of small architecture. When analysing Cracovian's Gardens, particular attention was paid to the sounds which are present in parks. For this purpose the soundscape of 16 chosen parks was recorded by using Zoom H1n voice recorder. The sound observations were compared with data from acustic map of Cracow. From the analysis of location concerning 31 pocket parks, we can observe that most of them are located near busy streets, so also in area with increased noise levels (from 50 to 75 dB). The localization from the city center does not have a strong impact on this factor, but important is the role of high buildings, which in some examples of pocket parks, function as acoustic screens. If the specific area affects many senses, so also through their prism we make an subjective evaluation of it. So therefore, even the area with high noise level could be evaluated positively, and so are the pocket parks in Cracow. However, it is worth considering by designing new pocket parks, to use water elements (fountain, water wall), which emit sounds similar to the white noise. This special sound could eliminate an unwanted traffic noise. Since now, pocket parks in Cracow were not analised in aspects of their soundscape. This arti****cle could initiate more detailed studies on this topic.

Słowa kluczowe

PL

Zieleń miejska; Miasto; Poznanie zmysłowe

EN

Urban greenery; City; Sensory perception

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 64
• Strony: 135--150

Twórcy

autor

Anna Sołtysik

• Uniwersytet Rzeszowski, Pracownia Architektury Krajobrazu

Bibliografia

• Blake A. 2006. Pocket Parks Urban Parks. Zasoby Uniwersytetu w Waszyngtonie, s. 6 (https://depts.washington.edu/open2100/Resources/2_OpenSpaceTypes/Open_Space_Types/pocket_parks.pdf ).
• Boubezari M., Carnuccio E., Alarcão D., Coelho J.L.B. 2011. Predictive soundscape mapping. European Acoustics Association, s. 2066-2071.
• Bradecki T., Opania S. (red.) 2021. Park kieszonkowy w Gliwicach. Studium możliwości aranżacji na centrum edukacji odpowiedzialności społecznej, edukacji ekologicznej i kulturalnej. Politechnika Śląska, Gliwice.
• Cobel-Tokarska M. 2012. Przestrzeń społeczna: świat - dom - miasto. Krótkie wykłady z socjologii. Przegląd problemów i metod. Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa, s. 45-62.
• Gehl J. 2013. Życie między budynkami. Wydawnictwo RAM.
• Gibała-Kapecka B., Kapecki T. (red.) 2019. Alternatywne przestrzenie publiczne: Mateczny - Borek Fałęcki. Przyszłość dźwięku w mieście. Wyd. Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.
• Giszewska A. 2005. Fenomen dotyku. Stymulacja systemu taktylnego i jego wpływ na rozwój psychoruchowy dziecka. Wyd. ACentrum Aneta Giszewska, Środa Śląska.
• Hall E.T. 2003. Ukryty wymiar. Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa.
• Jurga J. 2020. System Matrice. Poczucie bezpieczeństwa w przestrzeni. Projektowanie przestrzeni o działaniu terapeutycznym z uwzględnieniem życia w izolacji na przykładzie Habitatu Lunares. Rozprawa doktorska. Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku.
• Labuz R. 2019. Pocket Park - a new type of green public space in Kraków (Poland). IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering, 471: 112018 DOI: https://doi.org/10.1088/1757-899X/471/11/112018
• Lynch K. 2011. Obraz miasta. Wyd. Archivolta, Kraków.
• Maćków W. 2014. Miasto zmysłów - o afektywnym doświadczaniu przestrzeni. Studia Kulturoznawcze, 1(5): 79-91.
• Pallasmaa J. 2012. Oczy skóry. Architektura i zmysły. Instytut Architektury, Kraków.
• Rus S. 2013. Projekt koncepcyjny parku dźwiękowego. Przestrzeń i Forma, 19: 301-312.
• Yuhan Shao, Yiying Hao, Yuting Yin, Yu Meng, Zhenying XueImproving 2022. Soundscape Comfort in Urban Green Spaces Based on Aural-Visual Interaction Attributes of Landscape Experience. Forests, 13, 1262: 1-17. DOI: https://doi.org/10.3390/f13081262
• Siemak M. 2017. Hałas - niewidzialna plaga XXI wieku. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze (http://www.zgora.pios.gov.pl/halas-niewidzialna-plaga-xxi-wieku/ ).
• Sołtysik A. 2021. Woonerf i park kieszonkowy - elementy zmieniające jakość przestrzeni miejskiej. Miasto 2.0. Transformacja. Rzeszów, s. 83-98.
• Szczerek E. 2019. Zielona akupunktura miasta. Ogrody Krakowian - parki kieszonkowe w stolicy Małopolski. Architektura & Biznes, 10(327), 19: 22-27.
• Tokarska-Osyczka A., Osyczka D. 2017. Parki kieszonkowe - trend w kształtowaniu przestrzeni miejskiej. Zeszyty Naukowe, 168, Inżynieria Środowiska, 48: 83-89. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0011.5891
• Dok. 1. Kierunki rozwoju i zarządzania terenami zieleni w Krakowie na lata 2017-2030 - Załącznik do Zarządzenia nr 2282 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 29 września 2019.
• www1: https://zzm.krakow.pl/dla-krakowian/ogrody.html (dostęp: 10.09.2022).
• www2: https://miip.geomalopolska.pl/mapa/kr_mapa_akustyczna.html (dostęp: 18.11.2022).
• www3: https://zzm.krakow.pl/krakow-w-zieleni/111-inne/719-mapa-ogrodow-krakowian.html (dostęp: 10.09.2022).
• www4: http://www.gios.gov.pl/images/dokumenty/pms/monitoring_halasu/wskazniki.pdf (dostęp: 13.11.2022).
• www5: https://edroga.pl/prawo/dopuszczalne-poziomy-halasu-0605102/all-pages (dostęp: 13.11.2022).
• www6: https://metropolitics.org/Soundscape-revisited.html (dostęp: 18.12.2022).
• www7 https://pl.wikipedia.org/wiki/Nagrywanie_binauralne (dostęp: 21.12.2022).

Identyfikatory

DOI

10.14746/rrpr.2023.64.09