Pozawzrokowe postrzeganie krajobrazu przez zróżnicowane grupy użytkowników na przykładzie Bydgoszczy

• Autorzy: Olga Juchacz , Patryk Czerwiński , Agnieszka Wilkaniec

Warianty tytułu

Non-Visual Perception of the Landscape on the Example of Bydgoszcz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Percepcja krajobrazu związana jest przede wszystkim ze zmysłem wzroku. Percepcję wzrokową uzupełniają wrażenia odbierane przez inne zmysły: słuchu, węchu i dotyku. Celem badań była identyfikacja krajobrazów miasta Bydgoszczy postrzeganych pozytywnie oraz negatywnie za pomocą zmysłów innych niż wzrok. W badaniu zastosowano metodę kwestionariuszową. Respondentami byli mieszkańcy miasta oraz osoby przyjezdne wśród nich grupa uczniów technikum z klasy architektury krajobrazu oraz grupa osób niesłyszących. Ustalono, że dla większości respondentów decydującą rolę w postrzeganiu krajobrazu, obok wzroku, odgrywa zmysł węchu i słuch. Najatrakcyjniejsze okazały się dla nich tereny związane z zielenią i wodą oraz wyłączone z ruchu w centrum miasta. Za nieatrakcyjne uznano obszary obciążone ruchem samochodowym, zaniedbane i zatłoczone. (abstrakt oryginalny)

EN

The perception of the landscape is related to the perception of space primarily through the sense of sight. Visual perception is complemented by impressions collected by other senses, hearing, smell and touch. The aim of the conducted research was to identify the landscapes of the city of Bydgoszcz and its vicinity perceived both positively and negatively by means of senses other than sight. A questionnaire method was used in the study. The respondents of the survey were mainly residents of the city and visitors familiar with the space of Bydgoszcz, including a group of students of a technical high school from the landscape architecture class and a group of deaf people. The survey was sent out in social media and on portals gathering people interested in the city's issues. It was established that for the majority of respondents, the sense of smell and hearing play a decisive role in the perception of the landscape, apart from sight. The most attractive turned out to be recreational areas, associated with greenery and spaces excluded from car traffic in the city center, as well as places near water. Areas of the city loaded with intensive car traffic, neglected, dirty and crowded were considered unattractive in terms of perception by senses other than sight. There were no significant differences in perceiving the landscape through senses other than sight between different groups of survey respondents, except that for deaf people the sense of touch was basically irrelevant, and future landscape architects assessed the city landscape the most critically. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Poznanie zmysłowe; Percepcja; Krajobraz kulturowy; Kwestionariusze

EN

Sensory perception; Perception; Cultural landscape; Questionnaire

• Czasopismo: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna / Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 64
• Strony: 117--133

Twórcy

autor

Olga Juchacz

autor

Patryk Czerwiński

autor

Agnieszka Wilkaniec

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Balon J., Krąż P. 2015. Przestrzenne zróżnicowanie i cechy charakterystyczne krajobrazów Polski w ujęciu fizycznogeograficznym. Problemy Ekologii Krajobrazu, 40: 77-84.
• Bartkowski T. 1985. Nowy etap dyskusji nad pojęciem krajobrazu. Czasopismo Geograficzne, 56(1): 73-79.
• Bernat S. 2010. Strefy ciszy w krajobrazie rekreacyjnym. Krajobrazy rekreacyjne - kształtowanie, wykorzystanie, transformacja. Problemy Ekologii Krajobrazu, 27: 35-42.
• Bernat S. 2012. Percepcja a planowanie krajobrazu wiejskiego. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum, 11(2): 29-39.
• Bernat S. 2015. Dźwięk w krajobrazie. Podejście geograficzne. Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Solon J. 2015. Typologia aktualnych krajobrazów Polski. Przegląd Geograficzny, 87, 3: 377-408.
• Chmielewski T.J., Chmielewski S., Kułak A. 2019. Percepcja i projekcja krajobrazu: teorie, zastosowania, oczekiwania. Perception and projection of the landscape: theories, applications, expectations. Przegląd Geograficzny, 91(3): 365-384.
• Europejska Konwencja Krajobrazowa. Florencja. 20.10.2000. DZ.U.2006.14.98.
• Kowalczyk A. 1992. Badanie spostrzegania krajobrazu multisensorycznego - podstawą kształtowania obszarów rekreacyjnych. Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz.
• Krzymowska-Kostrowicka A. 1997. Geoekologia turystyki i wypoczynku. PWN, Warszawa.
• Myga-Piątek U. 2016. Krajobraz jako autentyk, makieta, hybryda. Rozważania o roli krajobrazu we współczesnej turystyce. Turystyka Kulturowa, 1: 47-63.
• Piechota S. 2006. Percepcja krajobrazu rekreacyjnego Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Pietrzak M. 1998. Syntezy krajobrazowe - założenia, problemy, zastosowania. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Pietrzak M. 2008. Krajobraz multisensoryczny i metody jego oceny. Turystyka i Rekreacja - Studia i Prace, 2: 103-121.
• Rogowski M. 2016. Multisensoryczność krajobrazu jako inspiracja w kreowaniu produktu turystycznego. Turyzm, 26/2: 23-32.
• Rogowski M. 2018. Multisensoryczność krajobrazu w przestrzeni turystycznej - kontekst badawczy. Prace i Studia Geograficzne, 63(2): 117-130.
• Syrek D. 2020. Multisensoryczność krajobrazu Tatrzańskiego Parku Narodowego - studium przypadku Wodogrzmotów Mickiewicza. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 30: 45-57.
• Szczepańska M., Wilkaniec A. 2015. Atrakcyjny multisensorycznie krajobraz miasta jako potencjalna przestrzeń turystyczno-rekreacyjna. Studia Periegetica, 13: 13-25.
• Szczepańska M., Wilkaniec A., Łabędzka D., Micińska J. 2013. Non-visual perception of landscape - use of hearing and other senses in the perception of selected spaces in the city of Poznań. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, 9.
• Visual Landscape Design Training Manual. 1994. Recreation Branch, Ministry of Forests, British Columbia (https://www2.gov.bc.ca/assets/gov/farming-natural-resources-and-industry/forestry/visual-resource-mgmt/training-vrm/vrm_visual_landscape_design_training_manual_complete.pdf; dostęp: 20.12.2022).
• Wojciechowski K.H. 1994. O przydatności badań percepcji krajobrazu. Zeszyty Naukowe PAN, Człowiek i Środowisko, 9: 109-124.
• Zajadacz A. 2012. Turystyka osób niesłyszących - ujęcie geograficzne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rrpr.2023.64.08