Is a Post-Dystopian Urban Future Possible? Alternative Scenarios for Bytom

• Autorzy: Valentin Mihaylov , Elżbieta Zuzańska-Żyśko
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article follows the argument that urban dystopia is reserved not only for the sphere of the fictional but also as a state of reality that academic methods can capture and describe. Taking the example of the city of Bytom, a traditional centre of coal mining in Southern Poland, the article discusses four spheres where the dystopian present is clearly visible - namely, the four elements that led Bytom to a socio-economic and spatial collapse: depopulation, social polarisation and ghettoisation, degradation of the urban fabric and mining damage. Apart from showing empirical evidence, the article critically considers the possibilities of a post-dystopian urban future for the city. A discussion of possible policy answers to these dystopian trends is based on two possible visions of how the urban future could look. First, the semi-dystopian vision assumes that the expected direction and the results of current policies will lead to some improvement in the quality of the urban environment and the residents' quality of life. Second, the post-dystopian future is based on an optimistic vision, which assumes that a post-dystopian future is possible. However, the desired salvation from the dystopian present will not come about through the search for new utopian visions. It will rely instead on the improvement and mitigation of some of the substantial social, economic and environmental problems that exist and continue to present an unbreakable social image.(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

City; Urban policy; Post-industrial areas; City development; Geography of a city; Industry area in city

PL

Miasto; Polityka miejska; Tereny poprzemysłowe; Rozwój miasta; Geografia miasta; Strefy przemysłowe w miastach

• Czasopismo: Bulletin of Geography. Socio-economic Series
• Rocznik: 2023
• Numer: No. 61
• Strony: 37--58

Twórcy

autor

Valentin Mihaylov

• University of Silesia, Poland

autor

Elżbieta Zuzańska-Żyśko

• University of Silesia, Poland

Bibliografia

• Al Zahrani, S., Babonji, R. & Alhalabi, H. (2022). End of Utopia: Dystopian Architecture. Civil Engineering and Architecture, 10(3A): 93-101. DOI: https://doi.org/10.13189/cea.2022.101312
• Andrusz, G., Harloe, M. & Szelenyi, I. (Eds.) (1996) Cities after Socialism: Urban and Regional Change and Conflict in Post-Socialist Societies. Oxford: Wiley-Blackwell.
• Banaszkiewicz, M. (2023). Tourism and Heritage in the Chornobil Exclusive Zone. London and New York, Routledge.
• Bauman, Z. (2000). Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.
• Bernt, M., Haase, A. Großmann, K. Cocks, M. Couch, C. Cortese, C. & Krzysztofik, R. (2014). How does(n't) Urban Shrinkage get onto the Agenda? Experiences from Leipzig, Liverpool, Genoa and Bytom. International Journal of Urban and Regional Research, 38: 1749-1766.
• Bina, O., Inch, A., Pereira, L. (2020). Beyond techno-utopia and its discontents: On the role of utopianism and speculative fiction in shaping alternatives to the smart city imaginary. Futures, 115: 102475. DOI: https://doi.org/10.1016/j.futures.2019.102475
• Blaim, A. (2017). Utopian Visions and Revisions: Or the Uses of Ideal Worlds. Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Borenstein, E. (2015). Dystopias and catastrophe tales after Chernobyl. In: Dobrenko, E. & Lipovetsky, N. (Eds.), Russian Literature since 1991, 86-103. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781107705951.005.
• Boyle, K. (2001). The Ruins of Detroit: Exploring the Urban Crisis in the Motor City. Michigan Historical Review, 27(1): 109-127. DOI: https://doi.org/10.2307/20173897
• Bytom (2022) - www.bytomodnowa.pl (Accessed 2 April 2023).
• Bytom, miasto wyzwań (Bytom, a city of challenges - in Polish) (2019). Available at: https://www.wwf.pl/aktualnosci/bytom-miasto-wyzwan (Accessed: 11 June 2023).
• Bytom: raport o stanie miasta 2020 (Bytom: report on the state of the city 2020 - in Polish) (2021). Bytom: Urząd miejski w Bytomiu.
• Central Statistical Office website. Available at: https://stat.gov.pl/ (Accessed: 6 May 2023).
• Ceylan Baba, E. (2020). The risks of mega urban projects creating a dystopia: Canal Istanbul. City and Environment Interactions, 6: 100039. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cacint.2020.100039.
• Chan, G.K. (2011). (Re)Imagined Futures of Detroit: Dystopian and Utopian Views of the Motor City's Future. Intersect, 4(1): 57-66.
• Cheshmehzangi, A. & Dawodu, D. (2019). Sustainable Urban Development in the Age of Climate Change. Singapore: Palgrave Macmillan Singapore.
• Claeys, G. (2010). The origins of dystopia: Wells, Huxley and Orwell. In: Claeys, G. (Ed.), The Cambridge Companion to Utopian Literature (Cambridge Companions to Literature, 107-132. Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CCOL9780521886659.005.
• Co mi dadzą projekty Bytomskich Mieszkań? (n.d.). Bytom: Urząd Miejski w Bytomiu, Biuro Rewitalizacji i Funduszy Europejskich. Available at: http://bytomodnowa.pl/uploads/publications/files/7/bytomskie-mieszkania.pdf (Accessed:15 April 2023).
• Domingo, A. (2008). "Demodystopias": Prospects of Demographic Hell. Population and Development Review, 34(4): 725-745.
• Dulias R. (2007) Wpływ górnictwa węgla kamiennego na zmiany rzeźby obszaru KWK Miechowice na Wyżynie Śląskiej (The impact of hard coal mining on changes in the relief of the area of KWK Miechowice in the Silesian Upland - in Polish). Acta Geographica Silesiana, 1: 5-12.
• Epstein, D.G. (1973). Brasilia, Plan and Reality: A Study of Planned and Spontaneous Urban Development. Berkeley: University of California Press.
• Ferriss, H. (1929). The Metropolis of Tomorrow. New York: Ives Washburn.
• Farkic, J. (2020). Consuming dystopic places: What answers are we looking for? Tourism Management Perspectives, 33: 100633. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tmp.2019.100633.
• Filčák, R., Ficeri, O. (2021) Making the Ghetto at Luník IX in Slovakia: People, Landfill, and the Myth of the Urban Green Space. Czech Sociological Review, 57(3): 293-313.
• Georgieva, D., Velkov, M., Kovacheva, D. & Bonev, I. (2020). Learning from Stolipinovo. Sofia: Goethe-Institut Bulgaria.
• Głażewski, M. (2010). Dystopia albo ontologia Zło-bytu (Dystopia or ontology of Evil Being - in Polish). Przegląd Pedagogiczny, 1: 30-51.
• Gill, S. (2020) A Dialectic of Utopia/Dystopia in the Public Imagination of the 21st Century. In: Faessel, V., Falk, R.A. & Curtin, M. (Eds.) Public Imagination: A Political and Ethical Imperative. London and New York: Routledge.
• Greene, V. (2011). Utopia / Dystopia. American Art, 25(2): 2-7.
• Haase, A., Rink, D., Grossmann, K. (2016). Shrinking Cities in Post-Socialist Europe: What Can We Learn From Their Analysis for Theory Building Today? Geografiska Annaler: Series B, Human Geographym98(4): 305-319. DOI: https://doi.org/10.1111/geob.12106.
• Harvey, D. (2000). Spaces of Hope. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
• Harvey, M. (2020). Utopia in the Anthropocene: A Change Plan for a Sustainable and Equitable World. London and New York: Routledge.
• Herstad, K. (2017). "Reclaiming" Detroit: Demolition and Deconstruction in the Motor City. The Public Historian, 39(4): 85-113.
• Hetmańczyk, P. (2017) Szanse rozwojowe Bytomia w ocenie przedsiębiorców sektora MSP (Development opportunities of Bytom in the opinion of entrepreneurs from the SME sector - in Polish). Humanum. Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne, 2(25): 245-254.
• https://sitplan.um.bytom.pl/?profi le=5454 (Accessed 2 April 2023).
• Invest in Bytom. (2023). Available at: https://www.bytom.pl/dla-biznesu/zainwestuj-w-bytomiu (Accessed: 26 May 2023).
• Jacoby, R. (1999). The End of Utopia: Politics and Culture in an Age of Apathy. New York: Basic Books.
• Kallis, G., March, H. (2015). Imaginaries of hope: The utopianism of degrowth. Annals of the Association of American Geographers, 105(2): 360-368. DOI: https://doi.org/10.1080/00045608.2014.973803.
• Kaminer, T. (2009) The Decline of the Industrial City: The Limits of Neoliberal Urban Regeneration. In: The New Urban Question: Urbanism Beoyond Neo-liberalism, 143-49, The 4th International Conference of the International Forum on Urbanism (IFoU), Delft, Netherlands.
• Kantor-Pietraga, I., Krzysztofik, R. Runge, J. & Spórna, T. (2014) Problemy zarządzania miastem kurczącym się na przykładzie Bytomia (Problems of managing a shrinking city on the example of Bytom in Polish). In: Markowski, T. & Stawasz, D. (Eds.) Społeczna Odpowiedzialność w Procesach Zarządzania Funkcjonalnymi Obszarami Miejskimi (Social Responsibility in the Management Processes of Functional Urban Areas), Biuletyn KPZK PAN, 162-175.
• Kazimierczak, J. & Szafrańska, E. (2019). Demographic and morphological shrinkage of urban neighbourhoods in a post-socialist city: the case of Łódź, Poland. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 101(2): 138-163. DOI: 10.1080/04353684.2019.1582304.
• Klabis, L., Kowalski, A. (2015). Eksploatacja górnicza w filarze ochronnym dla śródmieścia Bytomia, historia i teraźniejszość (Mining exploitation in the protective pillar for the city center of Bytom, history and present - in Polish). Przegląd Górniczy, 5: 33-43.
• Klimczyk, M. (2003) Bytom, miasto przeklęte (Bytom, the cursed city- in Polish). Available at: https://bytom.naszemiasto.pl/bytom-miasto-przeklete/ar/c3-5718263 (Accessed: 5 May 2023).
• Kłosowski F, Pytel S., Runge A., Sitek S. & Zuzańska-Żyśko E. (2013). Rynek pracy w subregionie centralnym województwa śląskiego (The labor market in the central subregion of the Silesian Voivodeship - in Polish). Sosnowiec.
• Konstan, D. (2021). Post-Utopia: The Long View. Humanities, 10: 65. DOI: https://doi.org/10.3390/h10020065.
• Kowalewska, S. (1979). Problemy demograficzne i społeczne (Demographic and social problems - in Polish). In: Długoborski, W. (Ed.) Bytom. Zarys rozwoju miasta (Bytom. An outline of the city's development), 644-674, Warszawa-Kraków: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, PWN.
• Kowalski, A. (2015). Deformacje powierzchni w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (Surface deformations in the Upper Silesian Coal Basin - in Polish). Katowice: Główny Instytut Górnictwa.
• Krzysztofik, R. (2013). "Zagłada miast" - projekt Shrink Smart - The Governance of Shrinkage within an European Context na Uniwersytecie Śląskim. In: Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014 - 2020, 45-56. Warszawa: Kancelaria Senatu.
• Krzysztofik R., Runge J., Kantor-Pietraga I. (2011). Paths of Shrinkage in the Katowice Conurbation, Case Studies of Bytom and Sosnowiec Cities. Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski.
• Krzysztofik, R. Runge, J., Kantor-Pietraga, I. (2012). An Introduction to Governance of Urban Shrinkage. A Case of Two Polish Cities: Bytom and Sosnowiec. Sosnowiec: WNoZ Uniwersytet Śląski.
• Kulas, D. (2018). Między "maszyną przemysłu"a troską o człowieka. O potencji miejsca postindustrialnego (Between the "machinery of industry" and human concern. On the potency of the post-industrial place- in Polish). In: Kunce, A. (Ed.) Miejsca postindustrialne jako przedmiot badań transdyscyplinarnych. Od dizajnu do zakorzenienia (Post-industrial places as a subject of transdisciplinary research. From design to rootedness- in Polish), 91-110, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Kwiatkowska, A. (2004). Habitat - od dystopii do utopii (Habitat - from dystopia to utopia- in Polish). Arhitectus, 2(16): 56-64.
• Ladiana, D. (2017). Urban Dystopias: Cities That Exclude. International Journal of Sustainable Development and Planning, 12(4): 619-627.
• Lancione, M. (2022). Inhabiting Dispossession in the Post-Socialist City: Race, Class, andthe Plan, in Bucharest, Romania. Antipode, 54(4): 1141-1165. DOI: https://doi.org/10.1111/anti.12821
• Le Corbusier (1967). The radiant city: elements of a doctrine of urbanism to be used as the basis of our machine-age civilization. New York: Orion Press.
• Lever, W.F. (1991). Deindustrialisation and the Reality of the Post-industrial City. Urban Studies, 28(6): 983-999. DOI: https://doi.org/10.1080/00420989120081161
• Machowski, R. (2022). Changes in the Landform and Water Conditions of the Industrialized Urban Area as a Result of Mining Activities. Land, 11(10): 1710. DOI: https://doi.org/10.3390/land11101710
• MacLeod, G., Ward, K. (2002). Spaces of Utopia and Dystopia: Landscaping the Contemporary City. Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, 84(3/4): 153-170. DOI: doi.org/10.1111/j.0435-3684.2002.00121.x.
• Madeja, J. (2015). Bytom - miasto upadłe. Co i jak zmienić? (Bytom - a city in decline. What and how to change?- in Polish) Available at: https://wyborcza.pl/7,75398,19235614,bytom-miasto-upadle-co-i-jak-zmienic.html (Accessed: 18 April 2023).
• Meyerson, M. (1961). Utopian Traditions and the Planning of Cities. Daedalus, 90(1): 180-193.
• Mazurek, M. (2018). Miasta (nie)doskonałe. Utopia i dystopia w wybranych reprezentacjach nowoczesnej przestrzeni miejskiej (Cities (un)perfect. Utopia and dystopia in selected representations of modern urban space- in Polish). "Er(r)go. Teoria-Literatura-Kultura", 36(1): 95-111.
• Markuse, P. (1989). Gentrification, Homelessness, and the Work Process: Housing Markets and Labour Markets in the Quartered City. Housing Studies, 4(3): 211-220.
• Melich, A. (1979). Życie gospodarcze (Economic life - in Polish). In: Długoborski, W. (Ed.), Bytom. Zarys rozwoju miasta, 590-643, Warszawa-Kraków: Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, PWN.
• Mihaylov, V., Ilchenko, M. (Eds.). (2023) Post-Utopian Spaces: Transforming and Re-Evaluating Urban Icons of Socialist Modernism. Routledge: London, UK.
• Mihaylov, V., Sala, S. (2022), Planning "the Future of the City" or Imagining "the City of the Future"? In Search of Sustainable Urban Utopianism in Katowice. Sustainability, 14: 11572. DOI: https://doi.org/10.3390/su141811572.
• Mihaylov, V. (Ed.) (2020). Spatial Conflicts and Divisions in Post-Socialist Cities. Cham: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-61765-3.
• Mikrut-Majeranek, M. (2013). Miasto tańca - transformacja przestrzeni postindustrialnej w centrum kultury na przykładzie Bytomia i Śląskiego Teatru Tańca (A city of dance - transformation of post-industrial space into a center of culture on the example of Bytom and the Silesian Dance Theatre. - in Polish). Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 13: 98-107.
• Mykhnenko, V., Turok, I. (2008) East European Cities-Patterns of Growth and Decline, 1960-2005. International Planning Studies, 13: 311-342.
• Obszarowy zakres rewitalizacji (Area scope of revitalization - in Polish), n.d. Available at: http://bytomodnowa.pl/obszarowy-zakres-rewitalizacji (Accessed: 11 May 2023).
• Panagopoulos, N. (2020). Utopian/Dystopian Visions: Plato, Huxley, Orwell. International Journal of Comparative Literature & Translation Studies, 8(2): 22-30. DOI: http://dx.doi.org/10.7575/aiac.ijclts.v.8n.2p.22
• Papastephanou, M. (2009). Anti-Utopianism as a Current Theoretical Challenge. In: Educated Fear and Educated Hope, 1-22, Leiden: Brill. | DOI: https://doi.org/10.1163/9789087909765_002
• Pinder, D. (2002). In Defence of Utopian Urbanism: Imagining Cities after the "End of Utopia." Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, 84(3/4): 229-241. DOI: doi.org/10.1111/j.0435-3684.2002.00126.x
• Plan działania dla obszaru pilotażowego (n.d.). Urząd Miejski w Bytomiu, Biuro Rewitalizacji i Funduszy Europejskich, Bytom. Available at: http://bytomodnowa.pl/uploads/publications/files/5/plan-dzialania.pdf (Accessed: 15 April 2023).
• Ponikowska-Cichoń, K. (2014). Czy ponowoczesność potrzebuje utopii? (Does postmodernity need a utopia? - in Polish). In: Libor, G. & Michalska, M. (Eds.), Wieloproblemowość - wybrane aspekty ponowoczesności, 137-147. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Program Ochrony Środowiska dla Miasta Bytom na lata 2022-2030 z perspektywą do roku 2035 (2022). Bytom: Urząd Miejski w Bytomiu.
• Program rewitalizacji Bytomia na lata 2007-2020 (2007). Bytom: Urząd Miasta.
• Program rewitalizacji społeczno-ekonomicznej wybranych obszarów miejskich i terenów poprzemysłowych dla gminy Bytom na lata 2004-2015 (tekst jednolity) (2004). Bytom: Urząd Miejski w Bytomiu
• Provincial Heritage Monuments Protection Office Website. Available at: http://wkz.katowice.pl/uslugi/rejestr-zabytkow/spis-obiektow-wpisanych-do-rejestru-zabytkow (Accessed: 02 June 2023).
• Rieniets, T. (2009). Shrinking Cities: Causes and Effects of Urban Population Losses in the Twentieth Century. Nature and Culture, 4(3): 231-254. DOI: doi.org/10.3167/nc.2009.040302
• Riley, R., Tkocz, M. (1999). Local responses to changed circumstances: Coalmining in the market economy in Upper Silesia, Poland. GeoJournal, 48: 279-290. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1007066306765.
• Runge, J., Kłosowski, F., Runge, A. (2003). Conditions and Trends of Social-economic Changes of Katowice region. Bulletin of Geography. Socio-Economic Series, 2: 85-102. Available at: https://apcz.umk.pl/BGSS/article/view/2527/2517.
• Rykiel, Z. (Ed.) (1989). Struktury i procesy społeczno-demograficzne w regionie katowickim (Socio-demographic structures and processes in the Katowice region- in Polish). Wrocław: PAN, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Roggema, R. (2017). The Future of Sustainable Urbanism: Society-Based, Complexity-Led, and Landscape-Driven. Sustainability, 9: 1442. DOI: https://doi.org/10.3390/su9081442.
• Rozbark - tu się dzieje. Pierwszy przewodnik po rewitalizacji w Bytomiu (Rozbark - here's what's happening. The first guide to revitalisation in Bytom - in Polish) (2020). Urząd Miejski w Bytomiu, Biuro Rewitalizacji i Funduszy Europejskich.
• Rozwiązywanie problemów społecznych Bytomia (2015). Warszawa, Najwyższa Izba Kontroli.
• Sachs O.C. (2021). Curating change: Spatial utopian politics and the architecture of degrowth. Transactions of the Institute of British Geographers, 46: 704-716. DOI: https://doi.org/10.1111/tran.12463.
• Shetty, S., Reid, N. (2014). Dealing with Decline in Old Industrial Cities in Europe and the United States: Problems and Policies. Built Environment, 40(4): 458-474.
• Sitek S., Zuzańska-Żyśko E., Zygmunt A., Górny A. & Sitek A. (2015). Ocena zadowolenia bycia mieszkańcem Bytomia. Raport opracowany na zlecenie Najwyższej Izby Kontroli (Assessment of satisfaction with being a resident of Bytom. Report prepared on behalf of the Supreme Audit Office - in Polish). Sosnowiec: Uniwersytet Śląski.
• Stanilov, K. (Ed.) (2007). The Post-Socialist City. Urban Form and Space Transformations in Central and Eastern Europe after Socialism. Dordrecht: Springer.
• Stoesz, D. (1992). The Fall of the Industrial City: The Reagan Legacy for Urban Policy. The Journal of Sociology & Social Welfare, 19(1): 149-167.
• Strategia rozwoju miasta. Bytom 2020+ (City development strategy. Bytom 2020+ - in Polish) (2014). Urząd Miejski w Bytomiu, Bytom.
• Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Bytomia na lata 2015-2020 (Strategy for Solving Social Problems of the City of Bytom for 2015-2020 - in Polish) (2015). Bytom: Rada Miejska w Bytomiu.
• Stryjakiweicz, T., Ciesiółka, P., Jaroszewska, E. (2012). Urban Shrinkage and the Post Socialist Transformation: The Case of Poland. Built Environment, 38(2): 196-213. DOI: https://doi.org/10.2148/benv.38.2.196
• Szajnowska-Wysocka, A. (1999). Zachowania przestrzenne ludności konurbacji górnośląskiej. Synteza badawcza (Spatial behavior of the population of the Upper Silesian conurbation. Research synthesis - in Polish). Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
• Szymańska, D., Wylon, M. (2019). Demographic changes in Polish cities in the years 1950-2016. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 44: 103-114. DOI: https://doi.org/10.2478/bog-2019-0019
• Teodorescu, S. (2019). Racialised postsocialist governance in Romania's urban margins: Housing and local policymaking in Ferentari, Bucharest. City, 23(6): 714-731.
• Terytorialny plan sprawiedliwej transformacji województwa śląskiego 2030 (Territorial plan for just transition of the Silesian Voivodeship 2030 - in Polish) (2022). Katowice: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego.
• Thomas, J. (1988). Racial Crisis and the Fall of the Detroit City Plan Commission. Journal of the American Planning Association, 54(2): 150-161.
• Thomas, J.M. (1990). Planning and Industrial Decline Lessons from Postwar Detroit. Journal of the American Planning Association, 56(3): 297-310. DOI: 10.1080/01944369008975774.
• Tkocz, M. (1998). Górnictwo węgla kamiennego w nowych warunkach gospodarowania (Hardcoal mining in new economic conditions - in Polish). Przegląd Geograficzny, 1-2: 69-85.
• Tkocz, M. (1994). Infrastruktura osadnicza starej dzielnicy przemysłowej Bobrek w Bytomiu (Settlement infrastructure of the old Bobrek industrial district in Bytom - in Polish). In: Dziadek, S. & Tkocz, M. (Eds.), Wybrane zagadnienia z geografi i społeczno-ekonomicznej (Selected issues of socio-economic geography - in Polish), 2, 124-135, Katowice: Uniwersytet Śląski, WNoZ.
• Ustawa o rewitalizacji, Dz.U. 2015 poz. 1777, z dnia 9 października 2015 r.
• Vall, N. (2007). Cities in decline?: a comparative history of Malmö and Newcastle aft er 1945. Malmö: Holmbergs.
• Voivodeship Labor Offi ce in Katowice (2023). Available a: https://wupkatowice.praca.gov.pl/rynek-pracy/statystyki-i-analizy (Accessed 04 July 2023).
• Wiechman, T. & Pallagst, K. (2012). Urban shrinkage in Germany and the USA: a comparison of transformation patterns and local strategies. International Journal of Urban and Regional Research, 36(2): 261-280. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.2011.01095.x
• Wilson, J., Bayón, M. (2017). Potemkin Revolution: Utopian Jungle Cities of 21st Century Socialism, Antipode, 10(1): 233-254. DOI: https://doi.org/10.1111/anti.12345.
• Wrana, K. (2011). Bytom miastem sektora sztuk i przemysłów performatywnych (Bytom, a city of performing arts and industries - in Polish). Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania KrajuPAN, 246: 43-70.
• Zasada, M. (2022). "Szwagier mówił, że w Bytomiu są kratery i ludożercy". Patrzcie na to. Pozdrowienia z upadłego miasta ("My brother-in-law said that there are craters and cannibals in Bytom." Look at this. Greetings from the fallen city - in Polish). Available at: https://www.slazag.pl/szwagier-m%C3%B3wi%C5%82-%C5%BCe-w-bytomiu-s%C4%85-kratery-i-ludo%C5%BCercy.-patrzcie-na-to.-pozdrowienia-z-upad%C5%82ego-miasta(Accessed: 15 April 2023).
• Ziemba, S. (1956). Bytom w dziesięcioleciu Polski Ludowej (Bytom in the decade of People's Poland - in Polish). In: Ryszka, F. (Ed.) Dziewięć wieków Bytomia (Nine centuries of Bytom), 495-550, Stalinogród: Wydawnictwo Śląsk.
• Zimmer, M.J. (2015). Can Dystopia Be Avoided? Increasing Economic Inequality can lead to disaster. Stetson Law Review, 45(1): 5-17.
• Zweiffel, Ł. (2008). Utopia: idealna odpowiedź na nieidealną rzeczywistość (Utopia: the perfect answer to an imperfect reality - in Polish). Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
• Zuzańska-Żyśko, E. (2016). Procesy metropolizacji. Teoria i praktyka (Metropolitanization processes. Th eory and practice - in Polish). Warszawa: PWN.
• Zuzańska-Żyśko, E. (2021). Role of advanced producer services shaping globalization processess in a post-industrial region: the case of the Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolis. Sustainability, 13: 1-19. DOI: https://doi.org/10.3390/su13010211
• Zuzańska-Żyśko, E. & Dyszy M. (2021). Dynamic villages in the hinterland of a polycentric region: case study of the Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolis in Poland. Land, 10(8): 779. DOI: https://doi.org/10.3390/land10080779

Identyfikatory

DOI

10.12775/bgss-2023-0024