Prawa ucznia i ich rzecznicy w Warszawie, Lublinie i Białymstoku

• Autorzy: Artur Ryszkiewicz

Warianty tytułu

Pupils' Rights and their Ombudsmen in Warsaw, Lublin and Białystok

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ma na celu przedstawienie problematyki praw ucznia oraz mechanizmów ich ochrony na przykładzie funkcjonowania rzeczników praw ucznia w trzech miastach: Warszawie, Białymstoku oraz Lublinie. Pierwszą część rozważań poświęcono identyfikacji praw ucznia oraz charakteru instytucji rzeczniczych. W toku analizy stwierdzono brak wystarczających ustawowych gwarancji praw ucznia oraz ich niedookreślenie. Zauważono również braki legislacyjne utrudniające powoływanie instytucji mających się tym zajmować na poziomie samorządu terytorialnego. W artykule wykorzystano metodę komparatystyczną - porównano status, podstawy prawne oraz kompetencje tych instytucji w trzech ww. miastach, wskazując na podobieństwa i różnice. Omówienie stanowiska rzecznika praw ucznia w Lublinie ma charakter retrospektywny - od 2021 r. instytucja ta nie działa już w tym mieście. W podsumowaniu wskazano propozycje legislacyjne, które mogłyby pomóc w określeniu zarówno samych praw ucznia, jak i tworzeniu instytucji stojących na ich straży. Ponadto przedstawiono optymalny model funkcjonowania instytucji rzecznika praw ucznia w samorządzie gminnym oraz sformułowano postulat de lege ferenda dotyczący powoływania tego typu stanowisk w jednostkach samorządu terytorialnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The objective of the article is to present the issue of pupils' rights and the mechanisms for protecting them using the example of the functioning of pupils' rights ombudsmen in three cities: Warsaw, Białystok and Lublin. The first part of the considerations was devoted to the identification of pupils' rights and the nature of the institution of ombudsman. A lack of sufficient statutory guarantees of pupils' rights and their lack of full definition were found during the analysis. Legislative shortcomings which hinder the establishment of institutions that are supposed to deal with this at territorial self-government level were also noticed. The article uses the comparative method - it compares the status, legal basis and powers of these institutions in the three cities mentioned above, pointing out their similarities and differences. The discussion regarding the position of the pupils' rights ombudsman in Lublin is retrospective - as of 2021; this institution no longer operates in this city. The summary mentions legislative proposals that could help define both the rights of the pupils themselves and the establishment of institutions for protecting them. Furthermore, an optimal model of the functioning of the institution of an ombudsman for pupils' rights in municipal government has been presented, and a de lege ferenda postulate for the appointment of such positions in territorial self-government units has been formulated. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Szkolnictwo państwowe; Jednostki samorządu terytorialnego (JST)

EN

Law; State education; Local government units

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 9
• Strony: 47--56

Twórcy

autor

Artur Ryszkiewicz

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• "Bazuję na swoim doświadczeniu". Lubelscy uczniowie doczekali się rzecznika, https://lublin.naszemiasto.pl/bazuje-na-swoim-doswiadczeniu-lubelscy-uczniowie-doczekali/ar/c5-7550875
• Bącal P., Status prawny młodzieżowych sejmików województw, "Samorząd Terytorialny" 2021/11.
• Brol M., Młodzieżowa rada gminy jako przykład uczestnictwa młodzieży w życiu społeczno-politycznym, "Studia Politicae Universitatis Silesiensis" 2013/10/.
• Kowalkiewicz T., Rzecznik praw ucznia złożył rezygnację po 18 miesiącach. Mówi o braku szacunku i ignorowaniu go przez urzędników, https://lublin.wyborcza.pl/lublin/7,48724,27479941,miejski-rzecznik-praw-ucznia-zlozyl-rezygnacje-po-18-miesiacach.html
• Leoński Z., Ustrój i zadania samorządu terytorialnego w Polsce, Poznań 1994.
• Ma wspierać dzieci, młodzież i szkoły - Mariusz Tarasiuk będzie w Białymstoku rzecznikiem praw ucznia, https://www.radio.bialystok.pl/wiadomosci/index/id/200482
• Miejski rzecznik praw ucznia, https://www.bialystok.pl/pl/wiadomosci/aktualnosci/miejski-rzecznik-praw-ucznia.html
• Michalak M., Jaros P. J., Prawa dziecka. Dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych, Warszawa 2016.
• Pomorska M., Czy istnieje idealny typ "opozycyjności"?, "Refleksje. Pismo Naukowe Studentów i Doktorantów WNPiD UAM" 2010/2.
• Prawa ucznia w szkole. Raport z badań, red. E. Czyż, Warszawa 1996.
• Rzecznik Praw Ucznia w każdym województwie!, https://brpd.gov.pl/2019/05/16/rzecznik-praw-ucznia-w-kazdym-wojewodztwie/
• Socha E., Prawa ucznia w szkole, "Nauczyciel i Szkoła" 2007/1-2.
• Warszawa powołuje Rzecznika Praw Uczniowskich, https://um.warszawa.pl/-/warszawa-powoluje-rzecznika-praw-uczniowskich
• Warszawski Rzecznik Praw Uczniowskich wybrany, https://um.warszawa.pl/-/warszawski-rzecznik-praw-uczniowskich-wybrany
• Wolanin M., Instytucja rzecznika praw ucznia w polskim prawie a jej funkcjonowanie w polskich placówkach edukacyjnych, "Palestra" 2019/10.
• Wolanin M., Prawa ucznia, Kraków 2020.
• Wójcik K., Samorządowy rzecznik na straży praw uczniów, https://edukacja.rp.pl/edukacja/art19212131-samorzadowy-rzecznik-na-strazy-praw-uczniow