Antykorupcyjne funkcje prasy lokalnej w Polsce - propozycja typologii

• Autorzy: Bartosz Czepil

Warianty tytułu

Anti-Corruption Functions of the Local Press in Poland - Proposal of a Typology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule zaproponowano wyodrębnienie czterech typów aktywności antykorupcyjnej prasy lokalnej w Polsce: demaskowania, monitoringu, rzecznictwa-protekcji oraz facylitacji. Na początku zdefiniowano pojęcia prasy lokalnej i korupcji. Następnie przedstawiono dwuznaczną rolę antykorupcyjną prasy lokalnej w Polsce, syntetyzując już istniejące na ten temat badania. Zaprezentowano także typologię funkcji antykorupcyjnych prasy lokalnej poprzez analizę i porównanie czterech przypadków wybranych w celu zademonstrowania dystynktywnych cech każdego z wyodrębnionych typów. We wnioskach wskazano, że antykorupcyjna funkcja prasy nie powinna być sprowadzana tylko do dziennikarstwa śledczego, ponieważ istnieją również inne formy aktywności antykorupcyjnej, które są mniej ryzykowne i kosztowne z punktu widzenia pracy dziennikarza. Prasa lokalna może być ważnym podmiotem antykorupcyjnym, ale jej efektywność w tym zakresie zależy również od pozostałych elementów systemu rozliczalności władzy, takich jak wymiar sprawiedliwości, transparencja lokalnych instytucji publicznych oraz siła lokalnego społeczeństwa obywatelskiego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article proposes distinguishing four types of anti-corruption activity of the local press in Poland: exposure, monitoring, advocacy/protection and facilitation. The concepts of local press and corruption are defined first. Next, the ambiguous anti-corruption role of the local press in Poland is presented, summarizing the existing research on the subject. A typology is also presented of the anti-corruption functions of the local press by analysing and comparing four cases that were selected to demonstrate the distinctive features of each of the identified types. The conclusions point out that the anti-corruption function of the press should not boil down to purely investigative journalism, as there are also other forms of anti-corruption activity that are less risky and expensive from the point of view of the journalist's work. The local press may be an important anti-corruption player, but its effectiveness in this respect also depends on the remaining elements of the system of accountability of the authorities, such as the justice administration, the transparency of local public institutions and the strength of the local civil society. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prasa; Korupcja; Samorząd terytorialny

EN

Press; Corruption; Local government

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 9
• Strony: 57--71

Twórcy

autor

Bartosz Czepil

• Uniwersytet Opolski

Bibliografia

• Adamczyk W., Patologie instytucji samorządowych jako przedmiot publikacji śledczych i interwencyjnych w niezależnych mediach lokalnych [w:] Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego, t. 2, Aspekty polityczne, społeczne i technologiczne, red. M. Mazur, M. Kornacka-Grzonka, Katowice 2019.
• Adamczyk W., Ujawnianie korupcji i nadużyć władzy w działalności amerykańskich muckrakerów [w:] Dziennikarstwo śledcze. Teoria i praktyka w Polsce, Europie i Stanach Zjednoczonych, red. M. Palczewski, M. Worsowicz, Łódź 2006.
• Andrysiak A., Krótki (ale treściwy i realizowany w praktyce) poradnik jak walczyć z lokalnymi mediami, "OKO.Press", 17.06.2022 r., https://oko.press/krotki-ale-tresciwy-i-realizowany-w-praktyce-poradnik-jak-walczyc-z-lokalnymi-mediami
• Bartnicki, S., Głosowanie klientelizmem pisane, czyli jak zwiększać szanse reelekcji w wyborach wójtów i burmistrzów, "Studia Socjologiczne" 2019/1.
• Berti C., Bratu R., Wickberg S., Corruption and the media [w:] A Research agenda for studies of corruption, red. A. Mungiu-Pippidi, P. Heywood, Cheltenham 2020.
• Białach S., Pawlik P., Pajączek T., Cieśla Ł., Kozanecki P., Halicki P., Czystka w Polska Press. Orlen wymienia redaktorów naczelnych na ludzi bliskich władzy. Onet.pl, 15.07.2021 r., https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/polska-pressorlen-wymiana-naczelnych/z8dy6pl
• Bychawska-Siniarska D., Głowacka D., Media lokalne i regionalne - nierozwiązane problemy, nowe wyzwania, Warszawa 2013.
• Chorązki W., Polskie media lokalne i sublokalne 1989-1999, "Zeszyty Prasoznawcze" 1999/1-2.
• Chorązki W., Prasa lokalna i sublokalna w Polsce 1989-1991, "Zeszyty Prasoznawcze" 1991/3-4.
• Danielewicz M., Mazurek P., Technospołecznicy. Rozkwit mediów lokalnych, Centrum Cyfrowe. Projekt Polska 2012, https://www.nck.pl/badania/raporty/technospolecznicy-rozkwit-mediow-lokalnych Dyrektor wbrew prawu, "Tygodnik Krapkowicki" 2014/16.
• Dzierżyńska-Mielczarek J., Modele biznesowe w prasie lokalnej, "Naukowy Przegląd Dziennikarski" 2012/4.
• Gierula M., Polska prasa lokalna 1989-2000. Typologia i społeczne funkcjonowanie, Katowice 2005.
• Izdebski K., Oświadczenia majątkowe - polityczna gra pozorów, Warszawa 2021, https://www.batory.org.pl/blog_wpis/oswiadczenia-majatkowe-polityczna-gra-pozorow/
• Januszkiewicz K., Wydawanie gazet samorządowych w świetle europejskich gwarancji niezależności mediów, "Samorząd Terytorialny" 2022/9.
• Jerzy Jurecki wcielił się Czubakę, aby przyłapać dyrektora na łapówce, "Press.pl", 10.09.2012 r., https://www.press.pl/tresc/29291,jerzy-jurecki-wcielil-sie-w-czubake_-aby-przylapac-dyrektora-na-lapowce
• Jurecki J., Daliśmy łapówkę na Hołdymasie, "Tygodnik Podhalański" 2012/35.
• Kijewski znów rządzi, na razie w Kamionku, "Kurek Mazurski", 8.04.2012 r., https://kurekmazurski.pl/kijewski-znow-rzadzi-na-razie-w-kamionku-2012040748444/
• Kojder A., Strategie przeciwdziałania korupcji - doświadczenia polskie [w:] Klimaty korupcji, red. A. Kojder, A. Sadowski, Warszawa 2001.
• Kowalczyk R., Miejsce i rola mediów lokalnych we współczesnym społeczeństwie informacyjnym (refleksje medioznawcze), "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" 2011/1.
• Księski D., Relacje między władzą samorządową a gazetą lokalną [w:] Media lokalne a demokracja lokalna, red. J. Chłopecki, R. Polak, Rzeszów 2005.
• Kuca P., Dziennikarstwo interwencyjne jako przejaw kontrolnej funkcji prasy na przykładzie dzienników woj. podkarpackiego [w:] Między odpowiedzialnością a sensacją. Dziennikarstwo i edukacja na przełomie wieków, red. K. Wolny-Zmorzyński, M. Wrońska, W. Furman, Rzeszów 2006.
• Kucharski S., Chewbacca wytropił haracze na dożynkach, czyli dziennikarska prowokacja na Podhalu, "Gazeta Wyborcza", 11.09.2012, https://wyborcza.pl/7,75398,12464955,chewbacca-wytropil-haracze-na-dozynkach-czyli-dziennikarska.html
• Łęcka O., Kontrowersje wokół upolitycznienia mediów lokalnych, "Naukowy Przegląd Dziennikarski"2018/3.
• Marcin Jamry oddał mandat. Mariusz Karbowiak będzie nowym radnym powiatowym, "Rzecz Krotoszyńska", 26.11.2021 r., https://rzeczkrotoszynska.pl/pl/11_wiadomosci/5448_marcin-jamry-oddal-mandat-mariusz-karbowiak-bedzie-nowym-radnym-powiatowym.html
• Marcin J. były prezes PGKiM wyszedł na wolność, "Rzecz Krotoszyńska", 22.07.2021 r., https://rzeczkrotoszynska.pl/pl/11_wiadomosci/4675_byly-prezes-pgkim-wyszedl-z-aresztu-po-dziewieciu-miesiacach.html
• Męcfal S., Forms of local media relations in local communities - case studies, "Central European Journal of Communictation" 2016/9.
• Męcfal S., Local media policies in Poland. Key issues and debates [w:] The Routledge Companion to Local Media and Journalism, red. A. Gulyas, D. Baines, London 2020.
• Michalczyk S., Media lokalne w systemie komunikowania. Współczesne tendencje i uwarunkowania rozwojowe, Katowice 2000.
• Mikita T., Kijewski szefem Platformy w powiecie, "Tygodnik Szczytno", 14.10.2013 r., https://tygodnikszczytno.pl/Kijewski_szefem_Platformy_w_powiecie-n3512.html
• Olejnik Ł., Dotacje inwestycyjne z rządowych funduszy wsparcia dla samorządów 2019-2021. Polityczna alokacja zasobów?, "Studia Regionalne i Lokalne" 2022/2.
• Olszewski A., Dom samopomocy za zamkniętymi drzwiami, "Kurek Mazurski", 10.07.2011 r., https://kurekmazurski.pl/dom-samopomocy-za-zamknietymi-drzwiami-2011071947319/
• Pokrzycka L., Local newspapers in Poland, "INFOS" 2013/6, http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/0F568323B8F927A7C1257B67003461BB/$file/Infos_143EN.pdf
• Pośpiech S., Ruszył proces byłego radnego powiatowego i prezesa PGKiM. Łapówki, potajemne spotkania i alkohol, "Rzecz Krotoszyńska", 2.07.2022 r., https://rzeczkrotoszynska.pl/pl/11_wiadomosci/6914_ruszyl-proces-bylego-radnego-i-prezesa-pgkim-lapowki-potajemne-spotkania-i-wodka.html
• Prezes PGKiM Marcin J. dłużej w areszcie. Czy zostanie odwołany ze stanowiska?, "Rzecz Krotoszyńska", 24.01.2021 r., https://rzeczkrotoszynska.pl/pl/11_wiadomosci/3713_prezes-pgkim-marcin-j-dluzej-w-areszcie-czy-zostanie-odwolany-ze-stanowiska.html
• Prezes PGKiM zatrzymany przez prokuraturę, "Rzecz Krotoszyńska", 14.10.2020 r., https://rzeczkrotoszynska.pl/pl/11_wiadomosci/3141_prezes-pgkim-zatrzymany-przez-prokurature.html
• Schauseil W., Media and anti-corruption, U4 Helpdesk Answer 3, Chr. Michelsen Institute 2019, https://knowledgehub.transparency.org/assets/uploads/helpdesk/media-and-corruption_2019.pdf
• Sprawa zatrzymania prezesa PGKiM, "Rzecz Krotoszyńska", 16.10.2020 r., https://rzeczkrotoszynska.pl/pl/11_wiadomosci/3155_sprawa-zatrzymania-prezesa-pgkim-bedziemy-czekali-na-dalsze-kroki-podejmo-wane-przez-wlasciwe-organa---mowi-burmistrz.html
• Stępińska A., Factors affecting self-censorship among polish journalist, "Zeszyty Prasoznawcze" 2021/2.
• Swianiewicz P., Flis J., Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych III - utrwalane wzory, Warszawa 2021, https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2021/04/Rz%C4%85dowy-Fundusz-Inwestycji-Lokalnych_III.pdf
• Szczerbaniewicz B., Niemcy stawiają na Śmiecha, "Tygodnik Krapkowicki" 2018/20.
• Szostok P., Rajczyk R., Komunikowanie lokalne w Polsce. O instrumentach polityki komunikacyjnej samorządów, Katowice 2013.
• Szynol A., Dziennikarz lokalny w obliczu interesów biznesowych i politycznych redakcji [w:]Media w Polsce. Pierwsza władza IV RP?, red. Marek Sokołowski, Warszawa 2007.
• Walczak W., Zawłaszczanie stanowisk w administracji samorządowej - element umacniania systemu władzy, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica" 2013/288.
• Wiseman J., Democracy declining: erosion of media freedom in Poland, Vienna 2021, https://ipi.media/wp-content/uploads/2021/02/20210211_Poland_PF_Mission_Report_ENG_final.pdf
• Zaangażowanie Polaków na rzecz społeczności lokalnej, CBOS, Warszawa 2018, https://www.cbos.pl/SPI-SKOM.POL/2018/K_074_18.PDF