Ustrój i zakres działania samorządu terytorialnego w Królestwie Danii

• Autorzy: Jakub H. Szlachetko

Warianty tytułu

The Political System and the Scope of Territorial Self-Government in the Kingdom of Denmark

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Studia nad duńskim modelem samorządu terytorialnego skłaniają do wielu ciekawych wniosków. Nie wdając się w szczegółowe rozważania, zaznaczyć należy kilka kwestii kluczowych. Proces reformowania samorządu terytorialnego - ze wszech miar trudny - został przygotowany rzetelnie i przeprowadzony sprawnie. Silna pozycja samorządu terytorialnego, a w szczególności samorządu gminnego, wynika nie tylko z ogólnej normy konstytucyjnej, ale - co cenniejsze - z tradycji instytucjonalnej i kultury politycznoprawnej. Samorząd gminny ma stabilną (i dużą) bazę socjoekonomiczną oraz relatywnie silne władztwo podatkowe. Schemat organizacyjny samorządu gminnego jest wypadkową dwóch ścierających się (i często przeciwstawnych) tendencji: do budowania silnej demokracji (aksjologia) oraz zapewnienia sprawności działania (prakseologia). Jakkolwiek analizowany model nie jest idealny - nie ustrzegł się błędów, stanowi źródło inspiracji i pomysłów wartych rozważenia, a być może także wdrożenia. Z tych też względów w opracowaniu przedstawiono syntetyczną charakterystykę jego ustroju oraz zakresu działania. (abstrakt oryginalny)

EN

The study of the Danish model of territorial self-government leads to a number of interesting conclusions. Without going into detail, several key issues should be noted. The process of reforming territorial self-government - by all accounts a difficult one - has been prepared diligently and conducted efficiently. The strong position of territorial self-government, especially municipal self-government, arises not only from the general constitutional norm, but - more importantly - from the institutional tradition and the political and legal culture. The municipal self-government has a stable (and large) socio-economic base and relatively strong fiscal authority. The organizational structure of the municipal self-government is a resultant of two clashing (and often opposing) tendencies: to build a strong democracy (axiology) and to ensure efficiency of operation (praxeology). Although the model under review is not ideal - it is not error-free - it is a source of inspiration and ideas worth considering and perhaps even implementing. For these reasons, the study presents a summary description of its political system and the scope of its operation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Reforma samorządowa; Gmina

EN

Local government; Local government reform; District

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 9
• Strony: 72--87

Twórcy

autor

Jakub H. Szlachetko

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Andersen H.T., Hansen F., Jørgensen J., The fall and rise of metropolitan government in Copenhagen, "GeoJurnal" 2002/58
• Blom-Hansen J., Local Government in Denmark and the 2007 municipal reform [w:] Rethinking local government: Essays on municipal reform, red. A. Moisio, Helsinki 2012.
• Blom-Hansen J., Municipal Amalgamations and Common Pool Problems: The Danish Local Government Reform in 2007, "Scandinavian Political Studies" 2010/1.
• Clark T.N., Local Democracy and Innovation in Eastern Europe, "Environment and Planning: Government and Policy" 1993/11.
• Clark T.N., Old and New Paradigms for Urban Research, "Urban Affairs Review" 2000/1.
• Foryś G., Dania [w:] Samorząd terytorialny w wybranych państwach europejskich, red. A. Piasecki, Kraków 2010.
• Gabryś M., Lang J., Łaszek A., Pawłowska D., Ile osób zatrudnia państwo polskie, "Analiza Forum Obywatelskiego Rozwoju" 2012/14.
• Gajc L., Samorząd terytorialny w Europie Zachodniej, Warszawa 2011.
• Gjerding A.N., The Danish structural reform of government, Mimeo 2005.
• Hesse J.J., Sharpe L.J., Local Government in International Perspective: Some Comparative Observations [w:] Local Government and Urban Affairs in International Perspective, red. J.J. Hesse, Baden-Baden 1991.
• Kardas M., Kucharska C., Analiza porównawcza modeli samorządu terytorialnego Niemiec, Wielkiej Brytanii i Szwecji, "Colloquium" 2011/3.
• Kjaer U., Hjelmar U., Olsen A.L., Municipal Amalgamations and the Democratic Functioning of Local Co-uncils: The Case of The Danish 2007 Structural Reform, "Local Government Studies" 2010,/4.
• Loughlin J., Subnational Democracy in the European Union, Oxford 2003.
• Miaskowska-Daszkiewicz K., Szmulik B., Encyklopedia samorządu terytorialnego, Warszawa 2010.
• Moisio A., Introduction [w:] Rethinking local government: Essays on municipal reform, red. A. Moisio, Helsinki 2012.
• Olech J., Samorząd lokalny w Danii [w:] Sprawne państwo. Reformy samorządu lokalnego w wybranych krajach, red. S. Mazur, Kraków 2015.
• Page E.C., Goldsmith M., Central-Local Government Relations: A Comparative Analysis of West European Unitary States, London 1987.
• Rose L., Ståhlberg K., The Nordic Countries: still the Promised Land? [w:] Comparing Local Governance: Trends and Developments, red. B. Denters, L. Rose, Londyn 2005.
• Rydlewski G., Systemy administracji publicznej w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Warszawa 2007.
• Samorząd terytorialny w Polsce i w Europie (doświadczenia i nowe wyzwania), red. J. Marszałek-Kawa, A. Lutrzykowski, Toruń 2008.
• Spirała Ł., Funkcjonowanie samorządu terytorialnego na przykładzie gmin Tymbark i Kiruna [w:] Samorząd terytorialny w Europie - studia z nauk administracyjnych, red. P. Szreniawski, Lublin 2009.
• Swianiewicz P., Empiryczna typologia systemów samorządowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, "Samorząd Terytorialny" 2011/11.
• Swianiewicz P., Modele samorządu terytorialnego w krajach Europy Zachodniej oraz Środkowowschodniej - próba generalizacji, "Studia Regionalne i Lokalne" 2002/4.
• Szlachetko K., Zrównoważona polityka oświetlenia zewnętrznego w mieście. Studium przypadku Kopenhagi, "Studia Iuridica Toruniensia" 2022/31.
• The Local Government Reform - in brief, red. L.L. Rasmussen, Kopenhaga 2005.
• The Oxford Handbook of Local and Regional Democracy in Europe, red. J. Loughlin, F. Hendriks, A. Lidström, Oxford 2010.