Ubóstwo ludzi w wieku podeszłym - przyczynek empiryczny

• Autorzy: Barbara Szatur-Jaworska

Warianty tytułu

Poverty of the Elderly - an Empirical Contribution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem badań prezentowanych w niniejszym artykule nie było jednak określenie skali ubóstwa wśród osób w podeszłym wieku i ocena skuteczności instytucji pomocy społecznej w ograniczaniu tego zjawiska. Kierowany przeze mnie zespół badawczy zajął się tym, jak sobie radzą w sytuacji niedostatku ludzie w podeszłym wieku, którzy już zostali uznani za biednych i dzięki temu korzystają z pomocy społecznej. Interesowały nas, między innymi, następujące problemy badawcze: 1. Czy istnieje charakterystyczny syndrom/syndromy cech sytuacji biednych ludzi starszych? Czy można w oparciu o nie opracować typologię biedy w tej zbiorowości? 2. Czy ludzie starsi - podopieczni pomocy społecznej - znaleźli się w sytuacji niedostatku dopiero w aktualnej fazie życia, czy byli biedni także wcześniej? 3. Jaki jest status społeczny badanych? Czy dziedziczą ten status po swoich rodzicach? 4. Z jakich powodów znaleźli się w sytuacji niedostatku? 5. Jaka jest ich sytuacja życiowa? 6. Jak przebiega gospodarowanie skromnym dochodem? 7. Czego badani oczekują od instytucji pomocy społecznej? Zastosowane metody badawcze to: wywiad kwestionariuszowy, który dzięki znacz nemu udziałowi pytań otwartych miał w pewnych fragmentach charakter wywiadu pogłębionego, oraz obserwacja. Obserwacja dotyczyła wybranych cech zewnętrznych badanych osób i ich warunków mieszkaniowych. Wywiady i obserwacje przeprowadzone zostały w maju i we wrześniu 1998 r. w Żyrardowie, Zgierzu i w łódzkiej dzielnicy Śródmieście. Zespół badawczy tworzyli studenci -członkowie Studenckiego Koła Naukowego Polityki Społecznej oraz doktoranci Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego. (...) Warto wspomnieć, że na etapie opracowywania koncepcji badań zakładałam, że naszymi respondentami będą osoby w wieku poprodukcyjnym. W czasie zwiadu badawczego w ośrodkach pomocy społecznej stwierdziliśmy jednak, że połowa, a nawet większość otrzymujących zasiłki stałe wyrównawcze - to osoby, które nie osiągnęły wieku emerytalnego, a świadczenie uzyskały nie ze względu na wiek, lecz z powodu inwalidztwa (całkowitej niezdolności do pracy). Zdecydowałam się w związku z tym na obniżenie granicy wieku do 55 lat. (fragment tekstu)

EN

Research was done in a group of 84 clients of social assistance, aged 55 years and more, receiving permanent supplementary benefits. It took place in a central district of Lodz and two towns: Zgierz and Zyrardow. Cummulation of the following features was recorded in the researched population: unsatisfactory level of meeting basic needs, low social status, minimal participation in processes of intergenerational social advancement, total dependance upon public social assistance, poor health condition, vocational passiveness, narrow scope of social contacts. There was a difference of ''paths to poverty" between men and women. The majority of women lived in poverty in earlier stages of their lives whereas men became poor when they grew older and their health condition worsened. The ways in which the researched adjusted to living in poverty were characterized by passiveness and making use of scarce means of improving their material condition. Women coped with poverty better than men. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubóstwo; Ludzie starsi; Zasiłki przedemerytalne; Emeryci

EN

Poverty; Elderly people; Pre-retirement benefits; Pensioners

• Czasopismo: Problemy Polityki Społecznej
• Rocznik: 2000
• Tom: 2
• Strony: 137--152

Twórcy

autor

Barbara Szatur-Jaworska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• 1. Czapiński, J. (1994) Uziemienie polskiej duszy, w: "Kultura i Społeczeństwo", 3.
• 2. Milic-Czemiak, R. (1999) Zachowania przystosowawcze do nowych warunków ekonomicznych, w: Zmiany w życiu Polaków w gospodarce rynkowej, pod red. L. Beskid, IFiS PAN, Warszawa.
• 3. Pohoski, M., Słomczyński, K.M. (1978) Społeczna Klasyfikacja Zawodów, IFiS PAN, Warszawa.
• 4. Raport (1999) Raport o rozwoju społecznym. Polska 1999. Ku godnej aktywnej starości, UNDP, Warszawa.
• 5. Warunki życia ludności w 1998 r. (1999) GUS, Warszawa.