Wysokość świadczeń emerytalnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych a finansowanie instytucjonalnej opieki długoterminowej w Polsce

• Autorzy: Dariusz Lipski

Warianty tytułu

Pension Benefits From the Social Security Fund and the Financing of Institutional Long-term Care in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie zagadnienia okołoemerytalnego ryzyka niesamodzielności (ryzyka niedołęstwa starczego) oraz analiza możliwości finansowania całodobowej opieki instytucjonalnej w obecnym stanie prawnym i faktycznym dzięki świadczeniom emerytalnym z ubezpieczenia społecznego wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Omówione zostaną również podstawowe problemy z oszacowaniem skali ryzyka niedołęstwa starczego w Polsce, a na przykładzie obserwacji średniego kosztu utrzymania mieszkańca domu pomocy społecznej dla miast wojewódzkich zostaną również przedstawione wnioski i rekomendacje możliwych źródeł finansowania tego ryzyka w przyszłości. Podjęcie szerszej dyskusji nad ekonomicznym wymiarem starości znajduje uzasadnienie przede wszystkim w założeniu, że finansowanie specyficznych potrzeb osób starszych może generować ponadprzeciętne koszty zarówno dla pojedynczych gospodarstw domowych, jak i dla całego sektora publicznego. Nierównowaga obciążeń fiskalnych może również prowadzić do konfliktów międzypokoleniowych, które mogą skutkować kontestowaniem zasady solidarności społecznej, jak również zasady sprawiedliwości i równości międzypokoleniowej. (fragment tekstu)

EN

The objective of this study is to introduce the topic of old-age infirmity risk and to analyse the sources of its financing in the current legal framework, based on social insurance retirement benefits paid by the Social Insurance Institution. The problems of estimating the scale of old-age infirmity risk in Poland will be considered, and on the example of the average cost of living in a nursing home in selected cities conclusions and recommendations on possible sources of financing institutional long-term care in the future will be presented. Undertaking a discussion of the economic dimension of old age is justified primarily by the assumption that financing the specific needs of the elderly can generate extraordinary costs, both for individual households and for the public sector as a whole. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Emerytury; Opieka długoterminowa; Ludzie starsi

EN

Pensions; Long-term care; Elderly people

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 4 (72) System emerytalny w Polsce
• Strony: 169--186

Twórcy

autor

Dariusz Lipski

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Beveridge W.H., The Pillars of Security, George Allen & Unwin Ltd., London 1943.
• Błaszczyk B., Dodatkowe systemy oszczędzania na starość w krajach rozwiniętych. Przesłanki, rozwiązania i doświadczenia, Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa 2021.
• Błędowski P., Cele i struktura systemu opieki długoterminowej zgodnie z zasadą subsydiarności [w:] Opieka długoterminowa w Polsce dzisiaj i jutro, red. P. Błędowski, Koalicja "Na Pomoc Niesamodzielnym", Warszawa 2019.
• Błędowski P., Organizacja i finansowanie świadczeń - rozwiązania wariantowe [w:] Opieka długoterminowa w Polsce dzisiaj i jutro, red. P. Błędowski, Koalicja "Na Pomoc Niesamodzielnym", Warszawa 2019.
• Błędowski P., Potrzeby opiekuńcze [w:] PolSenior 2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem, red. P. Błędowski, T. Grodzicki, M. Mossakowska, T. Zdrojewski, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2021.
• Czepulis-Rutkowska Z., Long-term care for elderly in Poland [w:] Long-term Care for Elderly in Europe, red. B. Greve, Routledge, Nowy Jork 2017.
• Danielewicz B., Ubezpieczenia życiowe, M. Arcta, Warszawa 1903.
• Duch K., Ubezpieczenia społeczne, Libris, Warszawa 1934.
• Gwarda-Żurańska J., Lokalne uwarunkowanie średniego kosztu utrzymania mieszkańców domów pomocy społecznej w latach 2013-2016, "Polityka Społeczna" 2017, nr 10.
• Informacja Ministra Rodziny i Polityki Społecznej na temat wykonania planu finansowego Funduszu Solidarnościowego w 2021 roku, https://orka.sejm.gov.pl/zapisy9.nsf/0/0D056E335DC6B641C1258871003EE33F/%24File/0271709.pdf.
• Kawiński M., Ubezpieczenia publiczne i prywatne w polityce społecznej. Skuteczność i efektywność, C.H. Beck, Warszawa 2011.
• Kawiński M., Ubezpieczenie społeczne a finanse osobiste [w:] Doubezpieczenie społeczne. Idea i kontynuacja, red. M. Kawiński, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2015.
• Komorowska O., Szacunek wysokości przyszłej emerytury matki dziecka z niepełnosprawnością aktywnej zawodowo i emerytury matki pobierającej świadczenie pielęgnacyjne, "Polityka Społeczna" 2022, nr 7.
• Łazowski J., Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, Warszawa 1934.
• Michalak J., Ryzyko społeczne a ochrona ubezpieczeniowa [w:] Studia ubezpieczeniowe, red. J. Handschke, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2009.
• Mierzejewska M., Gospodarstwo domowe - rozważania o składkach i podatkach [w:] Doubezpieczenie społeczne. Idea i kontynuacja, red. M. Kawiński, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2015.
• OECD, Pensions at a Glance 2021: OECD and G20 Indicators, OECD Publishing, Paris 2021, s. 145, https://doi.org/10.1787/ca401ebd-en.
• Przybyłowicz A., Ubezpieczenie pielęgnacyjne w Republice Federalnej Niemiec, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa 2017.
• Supińska J., Wartości i prawa człowieka w polityce społecznej [w:] Polityka społeczna. Materiały do studiowania, red. A. Rajkiewicz, J. Supińska, M. Księżopolski, Biblioteka Pracownika Socjalnego, Katowice 1998.
• Szatur-Jaworska B., Sytuacja rodzinna i więzi rodzinne [w:] PolSenior 2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem, red. P. Błędowski, T. Grodzicki, M. Mossakowska, T. Zdrojewski, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2021.
• Szukalski P., Starzenie się ludności miast wojewódzkich - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość [w:] "Demografia i Gerontologia Społeczna. Biuletyn informacyjny" 2017, nr 12, https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/24279/2017-12%20Starzenie%20sie%20ludno%C5%9Bci%20miast%20wojew%C3%B3dzkich.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Szumlicz T., O niedostatecznej ochronie prawnej jako ryzyku społecznym, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2016, nr 1.
• Szumlicz T., Świadomość ryzyka społecznego jako podstawa wiedzy o systemie ubezpieczeń społecznych, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2017, nr 1(132).
• Szweda-Lewandowska Z., Zapotrzebowanie na instytucjonalne formy pomocy osobom starszym w perspektywie dwudziestu pięciu lat w świetle aktualnych determinant w mikro- i makroskali [w:] Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski. Przyczyny, etapy, następstwa, red. J.T. Kowalewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
• Szweda-Lewandowska Z., Łuczak P., Przesłanki demograficzne, społeczne i ekonomiczne zwiększenia zapotrzebowania na świadczenia opieki długoterminowej [w:] Opieka długoterminowa w Polsce dzisiaj i jutro, red. P. Błędowski, Koalicja "Na Pomoc Niesamodzielnym", Warszawa 2019.
• Yunus M., Poverty Alleviation: Is Economics Any Help? Lessons from the Grameen Bank Experience, "Journal of International Affairs" 1998, t. 52, nr 1.
• Zamorska K., Makuch M., Starzenie się społeczeństwa. Wymiar społeczny, gospodarczy i polityczny, Księgarnia Akademicka, Kraków 2018.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483).
• Konwencja nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca minimalnych norm zabezpieczenia społecznego (Dz.U. 2005, nr 93, poz. 775).
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. nr 228, poz. 2255, ze zm.).
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64, poz. 593, ze zm.).
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135, ze zm.).
• Zalecenie nr 67 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczące zabezpieczenia dochodu.
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, www.sejm.gov.pl.
• Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl.
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych, www.zus.pl.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.32