Zbieg tytułów w ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych. Między ochroną a elastycznością

• Autorzy: Marcin Krajewski

Warianty tytułu

Overlapping of Titles in Pension and Disability Insurances. Between Protection and Flexibility

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem prowadzonych rozważań jest prezentacja obowiązujących zasad zbiegu tytułów w ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych, a ponadto zaproponowanie nowego, uproszczonego modelu zbiegu tytułów, które uczynią zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bardziej sprawiedliwymi oraz przejrzystymi. Ze względu na rozległość materii w artykule ograniczono się do ukazania sytuacji prawnej pracownika, zleceniobiorcy oraz osoby prowadzącej pozarolniczą działalność z wykorzystaniem metody formalno-dogmatycznej. Analiza wybranych przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma na celu wypracowanie optymalnego modelu zbiegu tytułów w ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych.(fragment tekstu)

EN

The article presents the rules of overlapping of titles in pension and disability insurances in Poland. The Act on the social insurance system unified the rules for being subject to social insurance. The system was based on two pillars, providing the insured with at least a minimum level of benefits and flexible rules for being subject to social insurances. Numerous amendments to the regulations introduced after 1999 made this system complex and susceptible to optimisation. The author suggests that the rules of being subject to pension and disability insurance should be simplified. He proposes to divide the insured into four categories: employed, self-employed, insured persons whose contributions are financed from the state budget and persons subject to voluntary pension and disability social insurances. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia społeczne; Ubezpieczenia emerytalne; Ubezpieczenia

EN

Social insurance; Pension insurance; Insurances

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2022
• Numer: nr 4 (72) System emerytalny w Polsce
• Strony: 7--23

Twórcy

autor

Marcin Krajewski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Antonów K., Położenie socjalne osób pozostających w zatrudnieniu niepracowniczym [w:] System prawa pracy, red. K.W. Baran, t. 7, Zatrudnienie niepracownicze, Warszawa 2015.
• Bińczycka-Majewska T., Kumulacja i rozłączność tytułów ubezpieczenia społecznego, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2007, nr 1.
• Bińczycka-Majewska T., Zbieg tytułów ubezpieczenia emerytalnego i rentowego w nowym systemie ubezpieczeń społecznych, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2000, nr 12.
• Ceglarska-Jóźwiak J., Problemy ubezpieczenia społecznego zleceniobiorców - wybrane zagadnienia, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2017, nr 3.
• Cieślik J., Samozatrudnienie w Polsce na tle tendencji ogólnoświatowych: wyzwania w sferze wspierania przedsiębiorczości i zabezpieczenia emerytalnego przedsiębiorców, "Studia BAS" 2019, nr 2(58) [Uwarunkowania prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, red. A. Grycuk, P. Russel], https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2019.10.
• D'Arcy C., Gardiner K., Just the Job or a Working Compromise? The Changing Nature of Self-Employment in the UK, Resolution Foundation, London 2014.
• Directorate General for Internal Policies, Social Protection Rights of Economically Dependent Self-Employed Workers, Brussels 2013.
• Jędrasik-Jankowska I., Zbieg tytułów w zakresie ubezpieczenia powszechnego [w:] eadem, Ubezpieczenie społeczne, t. 1, Część ogólna, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003.
• Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Wolters Kluwer, Warszawa 2006.
• Koczur W., Renty z tytułu niezdolności do pracy w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach" 2010 [Zabezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych].
• Krajewski M., Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe na gruncie art. 7 i 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2014, nr 5.
• Krajewski M., Zbieg ubezpieczeń emerytalnego i rentowego zleceniobiorcy. Wybrane zagadnienia, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica" 2019, nr 88, https://doi.org/10.18778/0208-6069.88.13.
• Krajewski M., Optymalizacja podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica" 2021, nr 97, https://doi.org/10.18778/0208-6069.97.16.
• Kurzych A., Multiplikacja podmiotów zatrudniających a stosunki ubezpieczenia społecznego [w:] Umowy cywilnoprawne w ubezpieczeniach społecznych, red. M. Szabłowska-Juckiewicz, M. Wałachowska, J. Wantoch-Rekowski, Warszawa 2015.
• Olszewska M., Zbieg tytułów ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę i z umów cywilnoprawnych, "Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka" 2017, nr 3.
• Podatki i składki z tytułu zatrudnienia, red. D. Dzienisiuk, M. Supera-Markowska, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
• Prasołek Ł., Komentarz do art. 9 [w:] Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, red. B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska, Warszawa 2014, s. 247.
• Prusinowski P., Obowiązek zapłaty składek a definicja pracownika w prawie ubezpieczeń społecznych, "Monitor Prawa Pracy" 2011, nr 6.
• Sanetra W., Założenia reformy ubezpieczeń społecznych [w:] Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego, Ewolucja ubezpieczeń społecznych w okresie transformacji ustrojowej, Bydgoszcz 2011.
• Umowy cywilnoprawne w ubezpieczeniach społecznych, M. Szabłowska-Juckiewicz, M. Wałachowska, J. Wantoch-Rekowski, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, red. B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska, C.H. Beck, Warszawa 2014.
• Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. J. Wantoch-Rekowski, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Wasąg Z., Pozarolnicza działalność gospodarcza w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczeniu społecznym rolników, "Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu" 2017, nr 5.
• Zieleniecki M., Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego [w:] Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego, Ubezpieczenie społeczne - dawniej i dziś, Wrocław 2013.
• Ley 20/2007, de 11 de julio, del Estatuto del trabajo autónomo, BOE (Boletin Oficial del Estado) no 166.
• Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 listopada 2021 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2022 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. 2021, poz. 1056).
• Uchwała SN z dnia 21 kwietnia 2010 r., sygn. II UZP 1/10, OSNP 2010, nr 21-22, poz. 267.
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 2022, poz. 1510, ze zm.).
• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2022, poz. 1009, ze zm.).
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2022, poz. 504, ze zm.).
• Ustawa z dnia 23 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 110, poz. 1256).
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 166, poz. 1609).
• Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 150, poz. 1248).
• Ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2012, poz. 637).
• Ustawa z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2014, poz. 1831).
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2021, poz. 162, ze zm.).
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 166).
• Rozrządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 284).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U. nr 7, poz. 41).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 września 2021 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2022 r. (Dz.U. 2021, poz. 1690).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2022 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r. (Dz.U. 2022, poz. 1952).
• Jungment Uber BV and others (Appellants) v Aslam and others (Respondents), sygn. akt UKSC 2019/0029, https://www.supremecourt.uk/cases/docs/uksc-2019-0029-judgment.pdf.
• Wyrok SN z 11 maja 2012 r., sygn. akt I UK 5/12, OSNP 2013, nr 9-10, poz. 117.
• Wyrok SN z 17 stycznia 2019 r., sygn. akt II UK 477/17.
• Wyrok SN z 22 października 2020 r., sygn. akt II UK 362/19, OSNP 2021, nr 12, poz. 134.
• Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Teksty projektu Kodeksu pracy i projektu Kodeksu zbiorowego prawa pracy opracowane przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Pracy, https://www.gov.pl/web/rodzina/bip-teksty-projektu-kodeksu-pracy-i-projektu-kodeksu-zbiorowego-prawa-pracy-opracowane-przez-komisje-kodyfikacyjna-prawa-pracy.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.25