Dziedzictwo lotnicze Berlina i jego wykorzystanie w rozwoju turystyki zrównoważonej

• Autorzy: Edyta Pijet-Migoń

Warianty tytułu

Aviation Heritage of Berlin and Its Contribution to the Development of Sustainable Tourism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Berlin jest miastem o szczególnie interesującej historii związanej z rozwojem transportu lotniczego. W mieście działało wielu pionierów awiacji i powstały jedne z najstarszych fabryk samolotów i sterowców. Skomplikowana historia Berlina po II wojnie światowej - podział na cztery strefy okupacyjne, a następnie funkcjonowanie izolowanego Berlina Zachodniego wewnątrz Niemieckiej Republiki Demokratycznej - miała swoje odzwierciedlenie w organizacji transportu lotniczego tego miasta. Aktualnie na obszarze Berlina położonych jest pięć nieczynnych portów lotniczych (Johannisthal, Staaken, Gatow, Tempelhof, Tegel), które zakończyły działalność w różnym czasie. Różne były losy terenów po dawnych lotniskach, a najcenniejsze elementy infrastruktury są wykorzystywane na potrzeby turystyki i rekreacji. Celem artykułu jest pokazanie na przykładzie Berlina, że dziedzictwo lotnicze może być z sukcesem wykorzystane do rozbudowy oferty turystycznej miasta i może przyczyniać się do rozwoju turystyki zrównoważonej i deglomeracji ruchu turystycznego, głównie poprzez zwiększenie atrakcyjności dzielnic mniej popularnych, ale także do zwiększenia zainteresowania mieszkańców historią miasta i dzielnicy, w której mieszkają. (abstrakt oryginalny)

EN

Berlin is a city of particularly interesting history in terms of aviation development. Many aviation pioneers experimented in Berlin, and some of the oldest aircraft and airship factories were established here. Complicated political situation after World War II - division of the city into four occupation zones, followed by the effective isolation of West Berlin within the German Democratic Republic - was reflected in the organization of air transportation systems. Nowadays, five disused airports are located within the boundaries of the city (Johannisthal, Staaken, Gatow, Tempelhof, Tegel). They were closed in different periods and transformation pathways of former airport grounds were also very different. Nevertheless, the most valuable legacies of aviation history are currently used for tourism and recreation. The paper aims to show, using the city of Berlin as an example, that aviation heritage can be successfully used to enhance tourist offer of a city and may contribute to the development of sustainable tourism and dispersal of tourist flows, as less visited parts of the city become more attractive. Likewise, popularization of aviation history may trigger increasing interest of the inhabitants in the local history. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Lotnictwo; Transport lotniczy; Porty lotnicze; Turystyka zrównoważona

EN

Aviation; Air transport; Airports; Sustainable tourism

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 3
• Strony: 43--66

Twórcy

autor

Edyta Pijet-Migoń

• Uniwersytet WSB Merito we Wrocławiu

Bibliografia

• 1. Alberts H. C, Bowen J. T., Ciddell J. L., 2009, Missed Opportunities: The Restructuring of Berlin's Airport System and the City's Position in International Airline Network, "Regional Studies", Vol. 43, No. 5, s. 739-758
• 2. Bahu J. M., Hoja Ch., Petillon D., Kremers E., Ge X., Koch A., Pahl-Weber E., Grassl G., Reiser S., 2017, Integrated Urban-Energy Planning for the Redevelopment of the Berlin-Tegel Airport, [w:] Bisello A., Vettorato D., Stephens R., Elisei P. (red.), Smart and Sustainable Planning for Cities and Regions, Green Energy and Technology, Springer, Cham, s. 407-419
• 3. Berlin-Tourismus 2018+ Deutsche Konzept für einen stadtverträglichen und nachhaltigen 2018+",(2017), dwif-Consulting GmbH, Humboldt-Innovation GmbH, Berlin
• 4. Best P. B., Gerlof A., 1998, Gatow Airfield, Kai Homilius Verlag, Berlin
• 5. Bhatia A., Pryceb J., Chaiechi T., 2014, Industrial railway heritage trains: the evolution of a heritage tourism genre and its attributes, "Journal of Heritage Tourism", Vol. 9, No. 2, s. 114-133
• 6. Czekajski M., 2020, Creating a new cultural tourism product related to local post-industrial heritage as a multiple criteria decision aiding problem, "Multiple Criteria Decision Making", nr 15, s. 93-118
• 7. Domański B., 2001, Przekształcenia terenów poprzemysłowych w województwach śląskim i małopolskim - prawidłowości i uwarunkowania, "Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego", nr 3, s. 51-59
• 8. Dudzińska-Jarmolińska A., 2016, Rozwiązania rewitalizacji przestrzeni pokolejowych na cele rekreacyjne w Europie, "Problemy Rozwoju Miast", t 13, nr 4, s. 65-73
• 9. Dudzińska-Jarmolińska A., 2018, Rekultywacja i rewitalizacja jako sposoby przekształcania terenów poprzemysłowych na tereny parkowo-rekreacyjne, "Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego", nr 39, s. 117-132
• 10. Eiselin S., Frommberg L., Gutzmer A., 2015, The Art of the airport. The world's most beautiful terminals, Frances Lincoln, London
• 11. Gorontzy U., Schlütter B., 2008, Lilienthals Vermächtnis. Lilienthal's Legacy, Technomedia, Berlin
• 12. Hirschel E. H., Prem H., Madelung G., 2004, Aeronautical Research in Germany: From Lilienthal Until Today, Springer, Berlin
• 13. Janicka A., 2013, Tempelhof - Park wolności, przykład adaptacji lotniska na park kulturowy, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego", nr 149, s. 23-30
• 14. Jaszczak A., Witkowska M., 2012, Problemy rewitalizacji dworców i obiektów komunikacji kolejowej, "Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego", nr 18, s. 70-81
• 15. Jonsen-Verbeke M., 1999, Industrial heritage: A nexus for sustainable tourism development, "Tourism Geographies", Vol. 1, No. 1, s. 70-85
• 16. Kazimierczak J., 2012, Wpływ rewitalizacji terenów poprzemysłowych na kształtowanie nowej miejskiej przestrzeni turystycznej. Przykład Manchesteru i Lyonu, "Turyzm", nr 22, z. 1, s. 11-21
• 17. Kleinschroth F., Kowarik I., 2020, COVID-19 crisis demonstrates the urgent need for urban greenspaces, "Frontiers in Ecology and the Enviroment", Vol. 18, No. 6, s. 318-310
• 18. Konior A., Pokojska W., 2020, Management of Postindustrial Heritage in Urban Revitalization Processes, "Sustainability", 5034
• 19. Konior A., 2021, Zarządzanie dziedzictwem kulturowym w kontekście procesu rewitalizacji obszarów poprzemysłowych, "Biblioteka Zarządzania Kulturą", t. XXI, Wydawnictwo Attyka, Kraków
• 20. Krajewska R., Łukasik Z., 2017, Efektywne wykorzystanie infrastruktury transportowej w miastach: przykłady dobrych praktyk, "Autobusy: Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe", nr 9, s. 203-211
• 21. Lehmann S., 2021, Growing Biodiverse Urban Futures: Renaturalization and Rewilding as Strategies to Strengthen Urban Resilience, "Sustainability", Vol. 13, No. 5, 2932; doi.org/10.3390/su13052932
• 22. Lorens P., Bugalski Ł., 2021, Reshaping the Gdansk Shipyard-The Birthplace of the Solidarity Movement. The Complexity of Adaptive Reuse in the Heritage Context, "Sustainability", Vol. 13, No. 13, 7183; doi.org/10.3390/su13137183
• 23. Michniewicz-Ankiersztajn H., 2012, Infrastruktura komunikacyjna w krajobrazie miejskim Paryża, "Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego", nr 18, s. 130-139
• 24. Mikos von Rohrscheidt A., 2021, Interpretacja dziedzictwa w turystyce kulturowej. Konteksty, podmioty, zarządzanie, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznańskie Centrum Dziedzictwa, Poznań
• 25. Nachama A. (red.), 2019, A Broad Field: Tempelhof Airport and Its History, Stiftung Topographie des Terrors, Berlin
• 26. Nowacki M. 2020, Interpretacja dziedzictwa w XXI wieku: kreatywność, ko-kreacja i publiczny dyskurs w ekonomii doświadczeń, "Turystyka Kulturowa", nr 3, s. 12-40
• 27. Pearman H., 2004, Airports: A Century of Architecture, Laurence King Publishing, London
• 28. Pijet-Migoń E., 2015, Możliwości wykorzystania współczesnej i dawnej infrastruktury lotniczej w turystyce miejskiej, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu", nr 63, s.193-208
• 29. Pijet-Migoń E., 2018, Dawne lotnisko Berlin-Tempelhof jako przykład wykorzystania dziedzictwa lotniczego na potrzeby turystyki i rekreacji, "Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu", nr 62, s. 31-42
• 30. Pijet-Migoń E., 2019, Dawne porty lotnicze w krajobrazie dużych miast europejskich, "Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego", t. 41, nr 1, s. 111-129
• 31. Pijet-Migoń E., 2021, Trudne dziedzictwo lotnicze Dolnego Śląska i jego turystyczny potencjał, "Turystyka Kulturowa", nr 3, s. 84-105
• 32. Pukowiec K., Kurda W., 2015, Potencjał turystyczny wybranych dworców kolejowych w Polsce, "Turystyka Kulturowa", nr 10, s. 6-20
• 33. Roskamm N., 2014, 4,000,000 m2 of public space: the Berlin "Tempelhofer Feld" and a short walk with Lefebvre and Laclau, [w:] A. Madanipour, S. Knierbein, A. Degros (red.), Public space and challenges of urban transformation in Europe, Routledge, New York, s. 63-77
• 34. Roskamm N., Karge T., 2010, Grand opening Tempelhofer Feld, Universitätsverlag der Technischen Universität, Berlin
• 35. Southerland J., Canwell D., 2008, Berlin airlift: the salvation of a city, Pelican Publishing Company, Gretna
• 36. Strzelecka E., 2011, Rewitalizacja miast w kontekście zrównoważonego rozwoju, "Budownictwo i Inżynieria Środowiska", nr 2, s. 661-668
• 37. Suwala L., Kitzmann R., Kulke E., 2021, Berlin's Manifold Strategies Towards Commercial and Industrial Spaces: The Different Cases of Zukunftsorte, "Urban Planning", Vol. 6, No. 3, s. 415-430
• 38. Szuta A.,2019, Abandoned heritage - the first European airports, "Czasopismo Techniczne", nr 3, s. 105-117
• 39. Thierfelder H., Kabisch N.,2016, Viewpoint Berlin: Strategic Urban development in Berlin - Challenges for future Urban Green space development, "Environmental Science and Policy", No. 62, s. 120-122
• 40. Tilden F., 1977, Interpreting Our Heritage, University of North Carolina Press, Chapel Hill
• 41. Węcławowicz-Bilska E., 2011, Kierunki współczesnego rozwoju przestrzennego miast europejskich. "Architektura", nr 12, s. 147-172
• 42. Węgliński B., 2009, Wybrane aspekty ewolucji systemu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego w latach 1968-2009, "Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego", nr 4, s. 205-209
• 43. Wielgus K., Panek R., 2003, Lotnicze dziedzictwo w krajobrazie Polski, [w:] S. Janiszewski (red.), Lotnictwo - stulecie przemiany, Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław, s. 289-306
• 44. Xie P. F., 2015, Industrial Heritage Tourism, Chanel View Publication, Bristol
• 45. Zadrazilova D., 2020, Berlin Tempelhof: from heritage site to creative hub?, "Ex Novo Journal of Archaelogy", nr 5, s.79-91
• 46. Berlin 2023, [online:] https://corporate.berlin-airport.de/en.html, 25.06.2023
• 47. Berlin Gatow 2023, [online:] https://www.mhm-gatow.de/de, 29.06.2023
• 48. Berlin Staaken, 2023, [online:] https://www.forgottenairfields.com/airfield-berlin-staaken-433.html, 23.06.2023
• 49. ERIH (European Route of Industrial Heritage) 2023, [online:] https://www.erih.net/i-want-to-go-there/site/adlershof-aerodynamic-park, 25.06.2023
• 50. Future 2023, The future of tourism is at stake, [online:] https://www.futureoftourism.org/guiding-principles, 29.06.2023
• 51. SDGS, 2023, Tourism for Sustainable Development Goals, [online:] https://tourism4sdgs.org/, 20.09.2023
• 52. Tegel Project 2023a, [online:] https://urbantechrepublic.de, 29.06.2023
• 53. Tegel Project 2023b, [online:] https://tegelprojekt.de/, 29.06.2023
• 54. Tempelhof 2023, [online:] https://www.thf-berlin.de/, 29.06.2023
• 55. Tempelhofer Park 2023, [online:] https://www.visitberlin.de/en/tempelhofer-feld-tempelhof-field, 26.06.2023
• 56. Visit Berlin 2023, [online:] https://www.visitberlin.de/en/going-local-berlin, 26.06.2023