Tożsamość społeczno-przestrzenna miasta satelitarnego. Przykład Lubonia koło Poznania

• Autorzy: Marek Nowak , Anna Bernaciak

Warianty tytułu

Socio-spatial Identity of a Satellite City. The Example of Luboń Near Poznań

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wykorzystywane w tytule pojęcie tożsamości, za Mariolą Flis i Tadeuszem Palecznym, rozpatrujemy szeroko. Za tym ostatnim autorem wyróżniamy: (1) substancjonalny wymiar tożsamości, (2) psychiczny wymiar tożsamości (odnoszący się do rozumu, racjonalnego poznania, intelektu, zmysłów, emocji i uczuć), (3) społeczny, kulturowy wymiar tożsamości (jako sfery zjawisk kształtowanych grupowo) (Paleczny, 2008: 30). Tożsamość zbiorowa u Palecznego jest "rezultatem klasyfikacji świata społecznego, porządkiem zaprowadzonym w symbolicznym świecie wokół nas, jest obrazem grupy, zintegrowanym systemem elementów, które reprezentują jej zasadnicze cechy i odróżniają ją od innych grup, a także określają ich wzajemne relacje" (Paleczny, 2008: 8). Drugi i trzeci wymiar tożsamości będzie nas interesował najbardziej, poprzez konstrukcję "systemu społecznego", który traktujemy jako metaforę. Przy czym problem granicy i prymordialnego podziału na swoich i obcych (właściwego językowi analiz tożsamości) nabiera tutaj nieco innego kształtu, niż zwykło się przyjmować w tradycyjnych koncepcjach tożsamości społecznej. Autorzy nawiązują w tym zakresie również do zjawiska samozwrotnego wytwarzania tożsamości na gruncie komunikowania związku z przestrzenią oraz budowania opinii publicznej. Inspiracją do podobnej konceptualizacji mogą być opracowania dotyczące tożsamości miast czy poszczególnych ich obszarów, np. dzielnic miast. W niniejszym artykule chcielibyśmy wykorzystać elementy języka teorii systemu jako metafory i inspiracji do konceptualizacji studium poświęconego tożsamości miasta satelitarnego, analizując w pewnym sensie odmienny obraz tożsamości niż zaprezentowany we wprowadzeniu. Nawiązujemy między innymi do koncepcji systemowej Humberta Maturany, który pisał o autopojetyczności systemu, czyli upraszczając: tendencji do jego samoodtwarzania.(fragment tekstu)

EN

Article analyses the case study of Luboń, a town of 30,000 people neighbouring Poznań. It addresses the issue of socio-spatial identity. The concept of the socio-spatial identity of a city is analysed on the basis of traditional conceptualisations but also with reference to a system theory, which makes it possible to look at the functioning of a city from its own perspective (the notion of "autopoiesis"). In addition to an understanding of the system, this curates a historical perspective in the analysis of contemporary urban functioning. The authors of the text ask three research questions: about the sense of connection to the city, about the place of the space of Luboń in the everyday practices of its inhabitants, and the ideas of the city's inhabitants about themselves (self-image of a Luboń resident). The conclusions from the analysis of the empirical material are aimed at describing the barriers to the articulation of the identity of the city's inhabitants inherent in the developmental characteristics of satellite towns in a specific social and institutional context. The study is based on a 3-year research project carried out at the Faculty of Sociology of Adam Mickiewicz University with the participation of students, as part of a student internship, in cooperation with a researcher from Poznań University of Economics and Business. The project involved two questionnaire surveys and qualitative research based on secondary data analyses, expert interviews and focus group interviews, and research walks between 2021 and 2022.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Miasto; Tożsamość miasta; Rozwój miasta

EN

City; Identity of the city; City development

• Czasopismo: Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych
• Rocznik: 2023
• Tom: 55 Miasta w obliczu zmiany
• Strony: 77--98

Twórcy

autor

Marek Nowak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

autor

Anna Bernaciak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Bański, J. (2008). Strefa podmiejska - już nie miasto, jeszcze nie wieś. W: A. Jezierska-Thole, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce (ss. 29-44). Toruń: Instytut Gospodarki i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Baraldi, C., Corsi, G., Esposito, E. (2021). Unlocking Luhmann: A Keyword Introduction to Systems Theory. Bielefeld: Bielefeld University Press. DOI: https://doi.org/10.1515/9783839456743
• Bauman, Z. (2006), Życie na przemiał. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bernaciak, A. (2015). Przekształcenia strefy kontinuum w przestrzeni aglomeracji w kontekście postulatów rozwoju trwałego i zrównoważonego. Studia i Prace WNEiZ US, (42/2), 137-147. DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2015.42/2-12
• Bertalanffy, L., von. (1984). Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, tłum. E. Woydyłło-Woźniak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Dymnicka, M., Starosta, P. (2018). Tożsamość i przynależność do miasta w dobie globalizacji. Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 19(1), 83-100.
• Flis, M. (2004). Etyczny wymiar tożsamości kulturowej. W: M. Flis (red.), Etyczny wymiar tożsamości kulturowej. Studia z antropologii społecznej (ss. 11-24). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Harasimowicz, A. (2018). Suburbanizacja a rola obszarów otaczających miasto - ujęcie teoretyczne. Studia Miejskie, 29, 115-130. DOI: https://doi.org/10.25167/sm2017.029.08
• Kajdanek, K. (2011). Suburbanizacja w Polsce - pejzaż społeczno-przestrzenny. Przegląd Socjologiczny, 60(2-3), 303-320.
• Kaufmann, J.-C. (2022). Jak powstają normy w demokracji. Przegląd Krytyczny, 4(1), 17-26. DOI: https://doi.org/10.14746/pk.2022.4.1.2
• Kosznicki, A. (2017). Tożsamość przestrzenna w badaniu przestrzeni miejskiej: przykład gdańskiej dzielnicy Oliwa. Przestrzeń Społeczna (Social Space), 7, 1(13), 94-111.
• Madanipour, A. (2017). Cities in Time: Temporary Urbanism and the Future of the City. London: Bloomsbury Publishing. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350014275
• Madurowicz, M. (2017). Ciągłość miasta. Prolegomena. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323527251
• Mierzejewska, L. (2011). Przestrzeń publiczna strefy podmiejskiej (na przykładzie Poznania). Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, (15), 85-97.
• Montgomery, J. (2017). The New Wealth of Cities: City Dynamics and the Fifth Wave. Abingdon: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315238081
• Moreno, C., Allam, Z., Chabaud, D., Gall, C., Pratlong, F. (2021). Introducing the "15-Minute City": Sustainability, Resilience and Place Identity in Future Post-Pandemic Cities. Smart Cities, 4, 93-111. DOI: https://doi.org/10.3390/smartcities4010006
• OECD (2012). Compact City Policies: A Comparative Assessment, OECD Green Growth Studies. OECD Publishing.
• Paleczny, T. (2008). Socjologia tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne Sp. z o.o.
• Panigrahi, S. (2015). Dismantling Chronology in Italo Calvino's "INVISIBLE CITIES". The Explicator, 73(4), 235-238. DOI: https://doi.org/10.1080/00144940.2015.1084979
• Rybicki, P. (1960). Problematyka środowiska miejskiego. Przegląd Socjologiczny/Sociological Review, 14(1), 7-40.
• Smolarkiewicz, E., Kubera, J. (2017). Wprowadzenie. Tożsamość i identyfikacje. Propozycje teoretyczne - doświadczenia badawcze. Człowiek i Społeczeństwo, 44, 7-13. DOI: https://doi.org/10.14746/cis.2017.44.1
• Sprawozdania Burmistrza Miasta Luboń z wykonania budżetu za lata 2018-2021. https://nacoidamojepieniadze.pl/budzet-miasta/lubon/2021 (dostęp: 22.09.2022).
• Stanny, M., Śliwowska, Z., Hoffmann, R. (2016). Miasto-wieś: dychotomia czy continuum? Rozważania osadzone w trzech kontekstach: socjologicznym, ekonomicznym i geograficznym. Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych (Politechnika Koszalińska), 1(20), 265-279.
• Szczepaniak, I. (2018). Dzieje Ziemi Lubońskiej. Historia Lasku, Lubonia i Żabikowa od czasów najdawniejszych do utworzenia Miasta. Luboń: Ośrodek Kultury w Luboniu.
• Szczepański, M.S., Śliz, A. (2019). Tożsamość mieszkańców polskich miast. Kilka refleksji socjologicznych. Miscellanea Anthropologica et Sociologica, 20(4), 13-24.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/cis.2023.55.5