Konstytucyjny status Prezydenta Republiki Armenii

• Autorzy: Stanisław Bożyk

Warianty tytułu

Constitutional Status of the President of the Republic of Armenia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł poświęcony został pozycji ustrojowej i roli prezydenta Republiki Armenii. Autor analizuje w nim przeobrażenia statusu konstytucyjnego tego naczelnego organu państwowego wraz z kolejnymi nowelizacjami ustawy zasadniczej, które od chwili rozpadu ZSRR i uzyskania przez Armenię pełnej suwerenności w 1991 r. dokonywane były kilkakrotnie. Konstytucja z 1995 r. ukształtowała pozycję prezydenta w nawiązaniu do modelu semiprezydenckiego, przyznając mu nadrzędną rolę w stosunku do pozostałych organów państwa, w tym także wobec parlamentu. Jego uprawnienia zostały jednak istotnie ograniczone po nowelizacji konstytucji w 2005 r. Jeszcze bardziej status armeńskiego prezydenta zmienił się po ostatniej rewizji konstytucji z 2015 r., która odeszła ostatecznie od modelu semiprezydenckiego, wprowadzając system rządów parlamentarnych. W ramach tego systemu prezydentowi Armenii wyznaczona została rola głowy państwa i konstytucja nie zalicza go nawet expressis verbis do organów władzy wykonawczej. (abstrakt oryginalny)

EN

The article is devoted to the political position and role of the president of the Republic of Armenia. In it, the author analyses the transformations of the constitutional status of this supreme state body, together with subsequent amendments to the constitution, which have been made several times since the collapse of the USSR and Armenia's acquisition of full sovereignty in 1991. The Constitution of 1995 shaped the position of the president in reference to the semi-presidential model, granting him a superior role in relation to other organs of the state, including the parliament. However, his powers were significantly limited after the 2005 amendment to the constitution. The status of the Armenian president has changed even more after the last revision of the constitution in 2015, which finally departed from the semi-presidential model and introduced a parliamentary system of government. Under this system, the president of Armenia has been assigned the role of head of state and the constitution does not even include it expressis verbis among the organs of the executive power. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konstytucja; Prezydent; Podział władz

EN

Constitution; President; Distribution of power

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 104 Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Zagadnienia wybrane. W 100. rocznicę urodzin Profesora Tadeusza Szymczaka
• Strony: 9--22

Twórcy

autor

Stanisław Bożyk

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• 1. Akopian, Ruzanna H. 2007. ,,Prezident Respubliki Armenii kak subjekt konstitucjonnoj otwietstwiennosti". Pravo i Upravlenie. XXI vek 2(5): 4-9.
• 2. Arutunian, Armen. 1996. Institut prezidienta Riespubliki Armenia. Erewan.
• 3. Bożyk, Stanisław. 2012a. System konstytucyjny Armenii. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• 4. Bożyk, Stanisław. 2012b. Zgromadzenie Narodowe. Parlament Armenii. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• 5. Bożyk, Stanisław. 2020. "Konstytucja jako podstawowe źródło prawa konstytucyjnego". W Prawo konstytucyjne. 25-50. Red. Stanisław Bożyk. Białystok: Wydawnictwo Temida 2.
• 6. Czajowski, Andrzej. 2007. "Republika Armenii". W Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw. 173-199. Red. Walenty Baluk, Andrzej Czajowski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• 7. Dudwick, Nora. 1997. "Political Transformations in Postcommunist Armenia". W Conflict, Cleavage and Change in Central Asia and the Caucasus. 69-109. Red. Karen Dawisha, Bruce Parrott. New York: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511559204.004
• 8. Elgie, Robert. 2011. Semi-presidentializm. Sub-types and Democratic Performance. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199585984.001.0001
• 9. Fedorowicz, Krzysztof. 2016. "Pozycja ustrojowa prezydenta w systemie politycznym Armenii". Białostockie Studia Prawnicze 20B: 349-361. https://doi.org/10.15290/bsp.2016.20B.24
• 10. Fedorowicz, Krzysztof. 2017. Transformacja ustrojowa w Armenii w latach 1991-2016. Poznań: Instytut Wschodni UAM.
• 11. Hakobyan, Hranush H. Ruzanna Kh. Hakobyan. Margarita Kh. Mertarchian. 2020. "Constitutional and Legal Status of the President of the Republic of Armenia". Pravo i Upravlenie. XX vek 3(56): 25-33. https://doi.org/10.24833/2073-8420-2020-3-56-25-33
• 12. Markarov, Alexander. 2016. "Semi-presidentialism in Armenia". W Semi-presidentialism in the Caucasus and Central Asia. 61-90. Red. Robert Elgie, Sophia Moestrup. London: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/978-1-137-38781-3_3
• 13. Matwiejuk, Jarosław. 2020. "Federacja Rosyjska". W Ustroje konstytucyjne wybranych państw europejskich. 255-278. Red. Stanisław Bożyk. Białystok: Wydawnictwo Temida 2.
• 14. Nowosad, Andrzej. 2008. "Armenia - kraj między Europą a Azją. Kształtowanie modelu politycznego". W Życie polityczne Azji. Realia i dążenia. 71-118. Red. Joanna Marszałek-Kawa. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• 15. Pogłódek, Andrzej. 2018. "Legislatywa i egzekutywa w Armenii po reformie konstytucyjnej z 6 grudnia 2015 r." W Nowe wyzwania i rozwiązania w europejskim systemie ochrony praw człowieka. 617-636. Red. Jerzy Jaskiernia, Kamil Spryszak. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• 16. Sagan, Stanisław. Victoriya Serzhanova. Red. 2004. Konstytucja Republiki Armenii. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• 17. Szymczak, Tadeusz. 1978. Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1936-1976). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• 18. Konstitucija (osnownoj zakon) Sojuza Sowietskich Socjalisticzeskich Riespublik. Konstitucji sojuznych sowietskich socjalisticzieskich riespublik. 1978. Moskwa.
• 19. Constitution of the Republic of Armenia. http://www.president.am/en/constitution-2015/ (dostęp: 30.12.2022).