Marnotrawstwo żywności w gospodarstwach domowych w Polsce a zrównoważona konsumpcja

• Autorzy: Marzena Lemanowicz , Anna Jasiulewicz

Warianty tytułu

Food Waste in Households in Poland and Sustainable Consumption

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono podstawy teoretyczne związane z zagadnieniem zrównoważonej konsumpcji i marnotrawstwa żywności. Celem ogólnym było zbadanie zachowań konsumentów w aspekcie marnotrawstwa żywności, ocena postrzegania tego zjawiska przez konsumentów oraz ocena możliwości ograniczenia marnotrawstwa poprzez wprowadzanie zachowań z zakresu zrównoważonej konsumpcji. Przeprowadzono badania ankietowe w grupie 1078 polskich konsumentów. W celu zweryfikowania, jakie czynniki socjodemograficzne i związane z wiedzą i zachowaniami w aspekcie marnowania żywności wpływały na powyższe zagadnienia, wykonana została analiza regresji. Przeprowadzone badania potwierdziły, że wyższą świadomość w zakresie wpływu zmiany odpowiednich zachowań konsumenckich na zmniejszenie skali marnowania żywności mają kobiety, prawdopodobnie ze względu na bardziej bezpośredni kontakt z żywnością podczas zakupów i gotowania, wykształcone i świadome wysokiego udziału gospodarstw domowych w tym zjawisku. Wyniki badań wskazują, że na wyższą świadomość postrzegania marnotrawstwa jako ważnego problemu społeczno-ekonomicznego i środowiskowego miał wpływ młody wiek i wyższe wykształcenie respondentów. Badania nie są reprezentatywne, dlatego ich wyniki można odnosić tylko do badanych osób. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the theoretical background related to the issue of sustainable consumption and food waste. The general objective was to examine consumer behavior in the aspect of food waste, assess the perception of this phenomenon, and assess the possibility of reducing waste by introducing sustainable consumption behavior. A survey was conducted on a group of 1,078 Polish consumers. In order to verify what socio-demographic factors and factors related to knowledge and behavior in the aspect of food waste affected the above issues, a regression analysis was performed. The conducted research confirmed that women are more aware of the impact of changing appropriate consumer behaviors on reducing the scale of food waste, probably due to more direct contact with food during shopping and cooking, educated and aware of the high share of households in this phenomenon. The research results indicate that the young age and higher education of respondents influenced the higher awareness of waste as an important socio-economic and environmental problem. The research is not representative, therefore its results can only be applied to the surveyed people. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Marnotrawienie żywności; Konsumpcja; Gospodarstwa domowe

EN

Food waste; Consumption; Households

• Czasopismo: Marketing i Rynek
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 6
• Strony: 25--34

Twórcy

autor

Marzena Lemanowicz

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Anna Jasiulewicz

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• Dąbrowska, A. (2016). Postawy polskich konsumentów - od konsumpcjonizmu do zrównoważonej konsumpcji. Handel Wewnnętrzny, 2(355), 88-100.
• Decyzja delegowana Komisji (UE) 2019/1597 z dnia 3 maja 2019 r. uzupełniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w odniesieniu do wspólnej metody i minimalnych wymagań jakościowych dla jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności. Dz. Urz. UE C 2311 z 27.09.2019.
• European Commission. (2010). Preparatory Study On Food Waste Across EU 27. https://ec.europa.eu/environment/eussd/pdf/bio_foodwaste_report.pdf
• Evans, D. (2011). Thrifty, green or frugal: Reflections on sustainable consumption in a changing economic climate. Geoforum, 42, 550-557. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2011.03.008
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2011). Global food losses and food waste - Extent, causes and prevention. http://www.fao.org/3/a-i2697e.pdf.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2019). Moving forward on food loss and waste reduction. http://www.fao.org/3/ca6030en/ca6030en.pdf.
• Federacja Polskich Banków Żywności (FPBŻ). (2018). Nie marnuję jedzenia 2018. https://bankizywnosci.pl/wp-content/uploads/2018/10/Przewodnikdo-Raportu_FPBZ_-Nie-marnuj-jedzenia-2018.pdf
• Federacja Polskich Banków Żywności (FPBŻ). (2019). Nie marnuj jedzenia 2019. https://niemarnuje.bankizywnosci.pl/wp-content/uploads/2019/11/banki-zcc87ywnosci_-raport-nie-marnuj-jedzenia-2019.pdf
• Glaviè, P. (2021). Evolution and current challenges of sustainable consumption and production. Sustainability, 13(16), 9379. https://doi.org/10.3390/su13169379
• Griffin, M., Sobal, J., & Lyson, T. A. (2009). An analysis of a community food waste stream. Agriculture and Human Values, 26(1), 67-81. https://doi.org/10.1007/s10460-008-9178-1
• Gustavsson, J., Cederberg, C., Sonesson, U., Otterdijk, R. van, & Meybeck, A. (2011). Global Food Losses and Food Waste: Extent, Causes and Prevention. Food and Agriculture Organization.
• Herzberg, R., Schmidt, T. G., & Schneider, F. (2020). Characteristics and determinants of domestic food waste: A representative diary study across Germany. Sustainability, 12(11), 4702. https://doi.org/10.3390/su12114702
• Hodges, R. J., Buzby, J. C., & Benenett, B. (2011). Postharvest losses and waste in developed and less developed countries: opportunities to improve resource use. Journal of Agricultural Science, 149, 37-45. https://doi.org/10.1017/S0021859610000936
• Gracia, A., & Gómez, M. I. (2020). Food sustainability and waste reduction in Spain: Consumer preferences for local, suboptimal, and/or unwashed fresh food products. Sustainability, 12(10), 4148. https://doi.org/10.3390/su12104148
• Hanssen, O. J., Syversen, F., & Sto, E. (2016). Edible food waste from Norwegian households - detailed food waste composition analysis among households in two different regions in Norway. Resources, Conservation & Recycling, 109, 146-154. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2016.03.010
• Katajajuuri, J. M., Silvennoinen, K., Hartikainen, H., Heikkilä, L., & Reinikainen, A. (2014). Food waste in the Finnish food chain. Journal of Cleaner Production, 73, 322-329. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.12.057
• Kołożyn-Krajewska, D. (2016). Jak uniknąć marnotrawienia żywności - strategie poprawy wydajności łańcucha dystrybucji w UE w zakresie przekazywania darowizn żywności na cele charytatywne. Kancelaria Senatu.
• Lorek, S., & Fuchs, D. (2013). Strong sustainable consumption governance - precondition for a degrowth path? Journal of Cleaner Production, 38, 36-43. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2011.08.008
• Lorek, S., & Spangenberg, J. H. (2014). Sustainable consumption within a sustainable economy: Beyond green growth and green economies. Journal of Cleaner Production, 63, 33-44. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.08.045
• Łaba, S., Bilska, B., Tomaszewska, M., Łaba, R., Szczepański K., Tul-Krzyszczuk, A., Kosicka-Gębska, M., & Kołożyn-Krajewska, D. (2020). Próba oszacowania strat i marnotrawstwa żywności w Polsce. Przemysł Spożywczy, 74, 10-18. https://doi.org/10.15199/65.2020.11.2
• Łaba, S., Szczepański K., & Łaba, R. (2020). Definicje i wytyczne w obszarze strat i marnotrawstwa żywności jako podstawa prowadzenia badań. W: S. Łaba (red.), Straty i marnotrawstwo żywności w Polsce. Skala i przyczyny problemu (s. 9-22), Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy.
• Łuczka, W. (2016). Zrównoważona konsumpcja i uwarunkowania jej rozwoju. Handel Wewnętrzny, 6(365), 36-145.
• Macková, M., Hazuchová, N., & Stávková, J. (2019). Czech consumers' attitudes to food waste. Agricultural Economics - Czech, 65(7), 314-321. https://doi.org/10.17221/364/2018-AGRICECON
• Michalczyk, J., & Michalczyk, W. (2019). Problem marnotrawstwa i strat wobec zachowania bezpieczeństwa żywnościowego w ujęciu międzynarodowym. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 63(3), 50-69. https://doi.org/10.15611/pn.2019.3.05
• Niedek, M., Łaba, S., Kamińska-Dwórznicka, A., Krajewski, K., & Szczepański, K. (2019). Definiowanie strat i marnotrawstwa żywości. Żywność. Nauka, Technologia, Jakość, 26, 5-16. http://dx.doi.org/10.15193/zntj/2019/121/309
• ONZ. (2015). Transforming our world: The 2030 Agenda for Sustainable Development. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/21252030 Agenda for Sustainable Development web.pdf
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2012 r. Jak uniknąć marnotrawienia żywności: strategie na rzecz poprawy wydajności łańcucha żywnościowego w UE, 2011/2175(INI). Dz. Urz UE C 227E z 6.8.2013.
• Schmidt, K. (2016). Explaining and promoting household food waste-prevention by an environment psychological based intervention study. Resources Conservation and Recycling, 111, 53-66. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2016.04.006
• Schneider, F. (2013). Review of food waste prevention on an international level. Proceedings of the ICE - Waste and Resource Management, 166, 187-203. http://dx.doi.org/10.1680/warm.13.00016
• Silvennoinen, K., Katajajuuri, J. M., Hartikainen, H., Heikkilä, L., & Reinikainen, A. (2014). Food waste volume and composition in Finnish households. British Food Journal, 116, 1058-1068. https://doi.org/10.1108/BFJ-12-2012-0311
• Thyberg, K. L., Tonjes, D. J., & Gurevitch, J. (2015). Quantification of food waste disposal in the United States: A meta-analysis. Environmental Science & Technology, 49, 13946-13953. https://doi.org/10.1021/acs.est.5b03880
• Timmermans, A. J. M. (2015). FUSIONS Food waste data set for EU-28: New Estimates and Environmental Impact. https://ec.europa.eu/food/sites/food/files/safety/docs/fw_lib_fw_expo2015_fusions_dataset_151015.pdf
• Van der Werf, P., & Gilliland, J. A. (2017). A systematic review of food losses and food waste generation in developed countries. Proceedings of the Institution of the ICE -Waste and Resource Management, 170(2), 66-77. https://doi.org/10.1680/jwarm.16.00026
• Venkat, K. (2011). The climate change and economic impacts of food waste in the United States. International Journal of Food System Dynamics, 2, 431-446. https://doi.org/10.18461/ijfsd.v2i4.247
• Wasilik, K. (2014). Trendy w zachowaniach współczesnych konsumentów - konsumpcjonizm a konsumpcja zrównoważona. Konsumpcja i Rozwój, 1(6), 66-74.
• Zhang, P., Zhang, D., & Cheng, S. (2020). The effect of consumer perception on food waste behavior of urban households in China. Sustainability, 12(14), 5676. https://doi.org/10.3390/su12145676

Identyfikatory

DOI

10.33226/1231-7853.2023.6.3