Co łączy sektory intensywnie korzystające z praw własności intelektualnej z przemysłem wydobywczym? Miejsce nadwyżek zysku (w tym nieoczekiwanych) w analizie DEMPE dotyczącej wartości niematerialnych

• Autorzy: Svitlana Buriak , Rutger Hafkenscheid

Warianty tytułu

What Do IP-intensive Businesses Have in Common with the Extractive Industry? The place of excess (incl. windfall) profits in the DEMPE analysis for Intangible assets

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W tym artykule poruszamy jedną z najchętniej w ostatnim czasie omawianych, a jednocześnie budzącą największe kontrowersje, kwestię luki w zakresie cen transferowych: jak zakłócenia na rynku, dominująca siła rynkowa oraz warunki ekonomiczne, które nie wpasowują się w normalny cykl gospodarczy, powinny wpływać na analizę cen transferowych w transakcjach kontrolowanych? W czasie ostatnich kryzysów gospodarczych wywołanych pandemią COVID-19 oraz kryzysu bezpieczeństwa energetycznego, będącego konsekwencją rosyjskiej inwazji na Ukrainę, stało się jasne, że zyski przedsiębiorstw mogą nie zawsze być bezpośrednim wynikiem decyzji inwestorów lub - w kontekście cen transferowych - sprawowanych funkcji, wykorzystanych aktywów lub podjętego ryzyka, lecz skutkiem okoliczności zewnętrznych. Tego typu czynniki zewnętrzne mogą obejmować szybko postępujące zakłócenia w równowadze podaży i popytu w przypadku niektórych towarów lub usług, takich jak na przykład oprogramowanie czy zasoby energetyczne. Jednakże niektóre siły zewnętrzne nie są związane z etapem cyklu gospodarczego - między innymi siła rynkowa lub zaburzona konkurencja, tj. oligopol, monopol lub monopson na rynku. W tym artykule podnosimy, że zdolność niektórych sektorów gospodarki do uzyskiwania nadprogramowych zysków nie jest jedynie kwestią szczęścia ani nieprzewidywalnych zdarzeń. W rzeczywistości posiadanie pewnych ograniczonych zasobów lub sztucznie ograniczanych aktywów przesądza o zdolności do generowania nadwyżek (rezydualnych) zysków. Wskazujemy na podobieństwo pomiędzy zasobami naturalnymi generującymi renty ekonomiczne a aktywami z gatunku własności intelektualnej, których niedobór urzeczywistnia się dzięki rozwiniętemu systemowi ochrony praw własności intelektualnej (w szczególności patentowej), aby wykazać ich wspólną cechę jako aktywów generujących renty. Ponownie kwestionujemy słuszność koncepcji tworzenia wartości, argumentując, że nie uwzględnia ona poziomu konkurencji, siły i kontroli rynkowej oraz niedoborów na rynku, które stanowią główne czynniki pozwalające przedsiębiorstwom generować wysokie zyski. Wreszcie poddajemy w wątpliwość zasadność stosowania mainstreamowej koncepcji DEMPE dla celów alokacji zysków z wartości niematerialnych, ponieważ przypisuje ona zbyt dużą wagę stadium rozwoju wartości niematerialnych i prawnych. W myśl założenia, że ochrona praw własności intelektualnej może wywołać na rynku sztuczny niedobór produktów chronionych tymi prawami, co zaburza konkurencję i umożliwia właścicielom tych praw wypracowywanie większych zysków, jurysdykcja rynkowa powinna mieć prawo do udziału w zysku rezydualnym, ponieważ za jej sprawą reżim ochrony własności intelektualnej może funkcjonować.(abstrakt oryginalny)

EN

In this article, we touch upon one of the most topical and debatable loopholes in transfer pricing: how market distortions, dominant market power and economic conditions that do not fit the normal economic cycle should affect a transfer pricing analysis of controlled transactions? During the most recent economic crises triggered by the COVID-19 pandemic and the energy security crisis as consequences of the Russian invasion of Ukraine, it became clear that business profits may not always be a direct result of investors' decisions, or in transfer pricing terms - of functions performed, assets used, or risks assumed, but, instead, a con- sequence of external circumstances. Such external circumstances may include rapid distortions in the supply and demand equilibrium for certain goods or services, such as digital software or energy resources. Yet, some external factors are not connected to a stage of the economic cycle, among which there are the market power or distorted competition, i.e. oligopoly, monopoly, or a monopsony position in the market. In this article, we observe that the ability of some sectors of the economy to capture abnormal returns is not a matter of luck or unpredictable events only. Instead, the ownership of certain scarce resources or artificially scarce assets determines the ability to generate excess (residual) returns. We build a parallel between the natural resources that produce economic rents and intellectual property assets, the scarcity of which is enabled by the strong system of legal protection of IP rights (in particular, patents) to demonstrate their common characteristic as rent-generating assets. We once again challenge the validity of the concept of value creation, arguing that it does not account for the level of competition, market power and control and scarcity in the market, which are the main preconditions for a company to generate high profits. Finally, we challenge the mainstream concept of DEMPE for the allocation of profits from intangibles for the fact that it attributes too much value to the stage of development of intangibles. Based on the understanding that IP protection may induce artificial scarcity of IP protected products in the market, which distorts competition and enables the IP owner to receive higher returns, the market jurisdiction should be entitled to a share of the residual profit for the facilitation of the IP protection regime. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ceny transferowe; Zysk; Kryzys gospodarczy; Własność intelektualna; Renta ekonomiczna; Opodatkowanie

EN

Transfer pricing; Profit; Economic crisis; Intellectual property; Economic annuities; Taxation

• Czasopismo: Analizy i Studia CASP
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 1(15)
• Strony: 13--30

Twórcy

autor

Svitlana Buriak

autor

Rutger Hafkenscheid

Bibliografia

• Acemoglu, C., Robison, J.A. (2012). Why Nations Fail. The Origins of Power, Prosperity, and Poverty. [Dlaczego narody upadają. Rodowód władzy, dobrobytu i ubóstwa], Crown Business.
• Baunsgaard, M.T., Vernon, N. (2022). Taxing Windfall Profits in the Energy Sector [Opodatkowanie nieoczekiwanych zysków w sektorze energetycznym]. Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
• Beer, S., De Mooij, R.A., Hebous, S., Keen, M.M., Liu, M.L. (2020). Exploring residual profit allocation [Badanie alokacji zysku rezydualnego]. Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
• Boadway, R., Keen, M. (2010). Theoretical perspectives on resource tax design. W: The taxation of petroleum and minerals [Teoretyczne spojrzenie na konstrukcję podatku od zasobów. W kontekście opodatkowania ropy naftowej i minerałów] (s. 29-90). Routledge.
• Buriak, S. (2023). International Taxation of Business Income in Globalised and Digitalised Economy: Non-equity modes of internationalisation of scale-without-mass businesses and economic rents as residual profits [Międzynarodowe opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej w zglobalizowanej i zdigitalizowanej gospodarce: niekapitałowe formy umiędzynarodowienia przedsiębiorstw w ramach zjawiska "skali bez masy" oraz renty ekonomiczne jako zyski rezydualne]. IBFD Doctoral Series. [w przygotowaniu].
• Christophers, B. (2021). Class, assets and work in rentier capitalism [Klasa, aktywa i praca w kapitalizmie rentierskim]. Historical Materialism, 29(2), s. 3.
• Cui, W., Hashimzade, N. (2019). The digital services tax as a tax on location specific rent [Podatek od usług cyfrowych jako podatek od czynszu specyficznego dla lokalizacji]. Dostępne w SSRN 3488812.
• Dernis, H., Gkotsis, P., Grassano, N., Nakazato, S., Squicciarini, M., van Beuzekom, B., Vezzani, A. (2019). World corporate top R&D investors: Shaping the future of technologies and of AI [Czołowe podmioty korporacyjne inwestujące w badania i rozwój na świecie: kształtowanie przyszłości technologii i sztucznej inteligencji] (nr JRC117068). Joint Research Centre (Sewilla).
• Devereux, M.P. i in. (2019). Residual profit allocation by income [Alokacja zysku rezydualnego według dochodu]. WP 19/01, CBT Oxford.
• Durand, C., Milberg, W. (2020). Intellectual monopoly in global value chains [Monopol intelektualny w globalnych łańcuchach wartości]. Review of International Political Economy, 27(2), s. 404.
• Hafkenscheid, R.P.F.M. (2017). The BEPS Report on Risk Allocation: Not so Functional [Raport BEPS dotyczący podziału ryzyka: nie tak funkcjonalny].International Transfer Pricing Journal, Jan/Feb 2017, s. 19-24.
• Hebous, S., Prihardini, D., Vernon, N. (2022). Excess Profit Taxes: Historical Perspective and Contemporary Relevance [Podatki od nadwyżek zysku: perspektywa historyczna i znaczenie współczesne]. Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
• Hieminga, G., van Sante, M. (2022). The sectors most affected by soaring energy prices [Sektory najbardziej dotknięte gwałtownym wzrostem cen energii], https://think.ing.com/articles/thesectors-mostaffectedbysoaringenergyprices (6.01.2023).
• Hollinger, P., White, S., Speed, M., Dunai, M. (2022). Willthe energy crisis crush European industry?, [Czy kryzys energetyczny zrujnuje przemysł europejski?] Financial Times, https://www.ft.com/content/75ed449de9fd41de96bdc92d316651da (6.01.2023).
• Jiménez, A.M. (2020). Value Creation: A Guiding Light for the Interpretation of Tax Treaties? [Tworzenie wartości: drogowskaz dla interpretacji traktatów podatkowych?].Bull. Intl. Taxn., 74(4/5).
• Kahneman, D. (2011). Thinking, Fast and Slow. [Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym], Penguin Pockets.
• Lemley, M.A. (2015). IP in a World without Scarcity [Własność intelektualna w świecie bez niedoborów]. NyUL Rev., 90, s. 460.
• Lepak, D.P., Smith, K.G., Taylor, M.S., (2007). Value creation and value capture: A multilevel perspective [Tworzenie wartości i przechwytywanie wartości: perspektywa wielopoziomowa]. Academy of management review, 32(1), s. 180.
• Magalhães, T.D., Christians, A. (2020). Rethinking tax for the digital economy after COVID 19 [Rewizja koncepcji podatku pod kątem gospodarki cyfrowej po pandemii COVID19]. Harv. Bus. L. Rev. Online, 11, s. 1.
• Mauboussin, M.J. (2012). The success equation: Untangling skill and luck in business, sports, and investing [Równanie sukcesu: rozważania na temat umiejętności i szczęścia w biznesie, sporcie i inwestowaniu]. Harvard Business Review Press.
• Mazzucato, M. (2018). The Enterpreneurial State, Debunking Public versus Private Sector Myths [Przedsiębiorcze państwo. Obalić mit o relacji sektora publicznego i prywatnego]. Penguin Books.
• Mlodinow, L. (2008). The Drunkard's Walk, How Randomness Rules Our Lives [Spacer pijanego; jak losowość rządzi naszym życiem]. Penguin Books.
• Phelps, E.S. (1986). Profits Theory and Profits Taxation [Teoria zysków i opodatkowanie zysków]. Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
• Rikap, C. (2022). Amazon: A story of accumulation through intellectual rentiership and predation [Amazon: historia akumulacji poprzez intelektualną rentierskość i drapieżność]. Competition & Change 26(3-4), s. 436.
• Schwerhoff, G., Edenhofer, O., Fleurbaey, M. (2020). Taxation of economic rents [Opodatkowanie rent gospodarczych]. Journal of Economic Surveys, 34(2), 398.
• Shay, S.E. (2021). The Deceptive Allure of Taxing "Residual Profits" [Zwodniczy powab opodatkowania "zysków rezydualnych"]. Bull. Intl. Taxn., 75(11/12).
• Stratford, B. (2020). The threat of rent extraction in a resource constrained future [Zagrożenie płynące z zawłaszczania rent ekonomicznych w przyszłości naznaczonej ograniczeniami zasobów]. Ecological economics, 169 (106524), 1.
• Topham, G. (2021). Fresh calls for a windfall tax on companies that prospered during Covid [Nowe wezwania do wprowadzenia podatku od nieoczekiwanych zysków uzyskanych przez firmy, które odnosiły sukcesy podczas pandemii Covid].The Guardian, https://www.theguardian.com/politics/2021/sep/20/freshcallsforwindfalltaxoncompaniesthat-prosperedduringcovid (06.01.2023).
• Vodovic, L. (2022). Industries Most and Least Impacted by COVID 19 from a Probability of Default Perspective - January 2022 Update [Branże najbardziej i najmniej dotknięte pandemią COVID 19 z perspektywy prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązań - aktualizacja ze stycznia 2022 r.]. S&P Global, https://www.spglobal.com/marketintelligence/en/newsinsights/blog/industriesmostand-leastimpactedbycovid19fromaprobabilityofdefaultperspectivejanuary2022update (06.01.2023).
• Wright, J., Zhu, B. (2018). Monopoly rents and foreign direct investment in fixed assets [Renty monopolowe i bezpośrednie inwestycje zagraniczne w środki trwałe]. International Studies Quarterly, 62(2), 341.
• HFS (2022). Tech sector got COVID19 'windfall' of $100 billion [Sektor technologiczny wygenerował "nieoczekiwany" zysk w wysokości 100 miliardów USD w trakcie pandemii COVID19]. HFSResearch, https://www.hfsresearch.com/news/techsectorgotcovid19windfallof100billionhfsresearch/ (06.01.2023).
• Luksemburg i inni przeciwko Komisji (Amazon) (2021). T816/17 i T.318/18, Decyzja GC.
• MarketWatch, Tritax Big Box REIC, https://www.marketwatch.com/investing/stock/4zq/company-profile?countrycode=de&iso=xfra (06.01.2023).
• OECD (2020). Tax Challenges Arising from Digitalisation - Report on Pillar One Blueprint.
• OECD (2022). Wytyczne OECD w sprawie cen transferowych dla przedsiębiorstw wielonarodowych oraz administracji podatkowych. Paris: OECD.
• WHO Watch Team (2022). Private monopolies hinder progress on public health: intellectual property at the 75th World Health Assembly [Prywatne monopole utrudniają postęp w dziedzinie zdrowia publicznego: własność intelektualna na 75. Światowym Zgromadzeniu Zdrowia]. PeoplesDispatch, https://peoplesdispatch.org/2022/06/12/privatemonopolieshinderprogressonpublichealthintellectual-propertyatthe75thworldhealthassembly/ (06.01.2023)