Prawodemia, czyli o rzeczywistości prawnej w dobie pandemii w Polsce

• Autorzy: Anna Falana-Jafra

Warianty tytułu

Lawdemic, or the Legal Reality in the Era of the Pandemic in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem naukowym niniejszej publikacji jest opisanie i uzasadnienie istnienia zjawiska prawodemii w dobie pandemii w Polsce, a także wskazanie jego przyczyn i skutków. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy stawiany w niniejszej pracy jest następujący: czym charakteryzuje się zjawisko prawodemii w Polsce jako demokratycznym państwie prawnym, a także jakie były przyczyny oraz skutki jego występowania w dobie pandemii. Metoda badawcza polegała na analizie literatury z zakresu nauk społecznych, w tym w szczególności nauk socjologicznych, nauk o mediach i komunikacji społecznej oraz nauk prawnych. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z pięciu części. Pierwsza zawiera wstęp do rozważań zasadniczych i opisuje podłoże metodologiczne badań. W części drugiej podjęta została próba zdefiniowania prawodemii oraz omówienia jej cech charakterystycznych. W części trzeciej przeanalizowane zostały najważniejsze przyczyny tego zjawiska, a w części czwartej - najistotniejsze jego skutki. Ostatni fragment pracy stanowi podsumowanie zawierające wnioski naukowe. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych analiz wynika, że w czasie trwania pandemii w Polsce doszło do niekorzystnego chaosu normatywnego wynikającego z nadmiaru regulacji prawnych i nazbyt dynamicznych ich zmian. Stan ten ujawniał się na trzech płaszczyznach: pierwotnej płaszczyźnie stanowienia prawa oraz dwóch płaszczyznach wtórnych - komunikacji o prawie oraz jego stosowania. Najważniejszymi przyczynami tak rozumianej prawodemii były: wzrost znaczenia funkcji dynamizującej, ochronnej oraz represyjnej prawa, a także wzrost znaczenia nieformalnych kanałów medialnych, za pośrednictwem których komunikowane były zmiany w prawie. Najważniejszym skutkiem prawodemii było natomiast zakłócenie świadomości prawnej społeczeństwa. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Innowacyjność badawcza artykułu polega na dostrzeżeniu nowego zjawiska społeczno-prawno-komunikacyjnego, jakim jest prawodemia. Pojęcie to stanowić może punkt wyjścia dla badań o charakterze empirycznym, w tym zwłaszcza dla badań dotyczących poziomu i zmian świadomości prawnej polskiego społeczeństwa oraz skuteczności nieformalnych kanałów przepływu informacji prawnej w dobie pandemii.(abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The scientific objective of this publication is to describe and justify the existence of the phenomenon of lawdemic in the era of pandemics in Poland, as well as to indicate its causes and effects. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem posed in this study is the following: what is the phenomenon of lawdemic in Poland as a democratic legal state, and what were the causes and consequences of its occurrence in the pandemic era. The research method consisted in the analysis of literature on social sciences, including in particular sociological sciences, sciences of media and social communication, and legal sciences. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article consists of five parts. The first one contains an introduction to the fundamental considerations and describes the methodological background of the research. In the second part, an attempt has been made to define lawdemic and to discuss its characteristics. In the third part, the most important causes of this phenomenon are analysed, and in the fourth part, the most significant effects of this phenomenon are presented. The last part of the paper is a summary with scientific conclusions. RESEARCH RESULTS: The analyses show that during the pandemic in Poland there was an unfavourable normative chaos resulting from an excess of legal regulations and their overly dynamic changes. This state of affairs was manifested on three levels: the primary level of lawmaking and two secondary levels - communication about the law and its application. The most important causes of the lawdemic understood in this way were: the increase in the significance of the dynamising, protective and repressive functions of the law, as well as the increase in the significance of the informal media channels through which changes in the law were communicated. On the other hand, the most important effect of lawdemic was the disruption of legal awareness of the society. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: The research innovation of the article consists in the recognition of a new socio-legal-communication phenomenon, i.e. lawdemic. This concept can be a starting point for empirical research, especially research on the level and changes of legal awareness of the Polish society and the effectiveness of informal channels of legal information flow in the pandemic era.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

COVID-19; Prawo; Informacja; Pandemia

EN

COVID-19; Law; Information; Pandemic

• Czasopismo: Horyzonty Wychowania
• Rocznik: 2021
• Tom: 20
• Numer: nr 54 Opieka i wychowanie w czasach kryzysu
• Strony: 75--84

Twórcy

autor

Anna Falana-Jafra

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

Bibliografia

• Borucka-Arctowa, M. (1980). Świadomość prawna społeczeństwa polskiego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 152(1), 153-165.
• Doległo, S. (2021). Infodemia koronawirusa. Medialny obraz pandemii oczami młodych badaczy. Zeszyty Prawoznawcze, 64(1), 109-112.
• du Vall, M. i Majorek, M. (2020). Zarządzanie informacją przez instytucje publiczne - studium przypadku komunikacji kryzysowej Ministerstwa Zdrowia via Twitter w okresie pandemii. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 4, 175-197.
• Griffin, E.A. (2003). Podstawy komunikacji społecznej (O. i W. Kubińscy i M. Kacmajor, tłum). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Gryniuk, A. (1979). Świadomość prawna. Studium teoretyczne. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Hodalska, M. (2018). Nadciąga zagłada! Retoryka strachu w polskich mediach na przykładzie prasowych relacji z epidemii ptasiej i świńskiej grypy. Kultura - Media - Teologia, 32(1), 25-40.
• Kojder, A. (2016). Podstawy socjologii prawa. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm. (Polska).
• Kordela, M. (2012). Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• Morawski, L. (2004). Wstęp do prawoznawstwa. Toruń: Wydawnictwo "Dom Organizatora".
• Ledzińska, M. (2002). Stres informacyjny jako zagrożenie dla rozwoju. Roczniki Psychologiczne, 5, 77-97.
• Penkala-Gawęcka D. (2020). Covid-19, niepewność, lęk i nadzieja. W poszukiwaniu skutecznego leku. Lud, 104, 185-212.
• Pieniążek, A. i Stefaniuk, M. (2014). Socjologia prawa. Zarys wykładu. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• Skrzydło, W. (2013). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• Stefaniuk, M. (2016). Zasada odpowiedniego vacatio legis jako element ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Studia Iuridica Lublinensia, 25(1), 59-75.
• Świeca, L. (2020). Makiawelizm medyczny: medialna dezinformacja w sprawie maseczek chroniących przed koronawirusem w Polsce. W: K. Marcinkiewicz, P. Nowak, D. Popielec i M. Wilk (red.), Koronawirus wyzwaniem współczesnego społeczeństwa : media i komunikacja społeczna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Wronkowska, S. i Ziembiński, Z. (2001). Zarys teorii prawa. Poznań: Przedsiębiorstwo Wydawnicze Ars Boni Et Aequi.
• Wróblewski, M. (2020). Superroznosiciele wątpliwości. Sceptycyzm i teorie spisowe w dobie koronawirusa. Dyskurs i Dialog, 4, 23-35.

Identyfikatory

DOI

10.35765/hw.2045