Skuteczność prawa do skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w toku postępowania karnego oraz w warunkach izolacji więziennej

• Autorzy: Bożena Gronowska

Warianty tytułu

Efficiency of the Right to Application to the European Court of Human Rights in the Course of Criminal Proceeding and in the Conditions of Imprisonment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem rozważań zawartych w niniejszym opracowaniu jest ocena skuteczności prawa do skargi indywidualnej do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz), realizowanego przez osoby pozbawione wolności. Należy podkreślić, że w warunkach izolacji więziennej skarga ta może być jedynym skutecznym środkiem ochrony prawnej dla osób uwięzionych. W opracowaniu wykorzystano w pierwszej kolejności najbardziej istotne orzecznictwo ETPCz, ze szczególnym uwzględnieniem serii spraw przeciwko Ukrainie, które doprowadziły ETPCz do wydania wyroku quasi-pilotażowego. Ten kolejny przypadek pojawienia się systemowego problemu, uniemożliwiającego skuteczne korzystanie przez więźniów ze skargi indywidualnej, o której mowa w art. 34 KE, prowadzi do konieczności zastanowienia się nad potencjalnymi sposobami usunięcia tego typu mankamentów. W opinii autorki, niezbędna mobilizacja państw-stron KE w tym zakresie mogłaby być osiągnięta w drodze nadania swoistego priorytetu skargom pochodzącym od osób pozbawionych wolności i to poprzez formalne zobligowanie administracji więziennych odnośnie do wyposażenia więźnia, na jego prośbę, w potrzebne materiały uzasadniające skargę. Dodatkowo, do środków skutecznie oddziałujących na państwa w zakresie rzetelnego wypełnienia przez nie ich obowiązku wynikającego z art. 34 KE, można zaliczyć: a) korzystanie przez ETPCz z formy finansowej słusznego zadośćuczynienia, w przypadku, gdy jedyne stwierdzone naruszenie dotyczy prawa do skargi, oraz b) sięgnięcie po procedurę wyroku pilotażowego, a nie quasi-pilotażowego, w sytuacji, gdy są ku temu uzasadnione podstawy. Z dotychczasowej praktyki wynika, że jest to procedura bardziej "rygorystyczna" i jako taka, w przypadku przedstawionego problemu, byłaby pożądana. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to assess the efficiency of an individual's right to application to the European Court of Human Rights (ECHR) in case the applicant is imprisoned. It must be emphasized that in case of prison isolation an application may be the only efficient means of legal protection for prisoners. The paper first of all makes use of the most important ECHR judgements, especially a series of cases against Ukraine, which made ECHR issue a quasi-pilot judgement. This subsequent instance of a system-related problem precluding prisoners from exercising the right to application by an individual laid down in Article 34 of the European Convention on Human Rights (EC) results in a necessity for considering potential ways of eliminating the drawbacks. In the author's opinion, essential mobilization of the States-Parties to the Convention might be achieved by giving applications by imprisoned individuals a priority by obliging prison administration to provide aprisoners, on their request, with materials necessary to substantiate an application. In addition, the measures effectively influencing the states in the field of thorough fulfilment of their obligations under Article 34 EC include: (a) the use of fair financial compensation by ECHR in case the only proved violation concerns the right to application, and (b) the use of a pilot judgement procedure, not a quasi-pilot procedure, in case there are justified grounds to do that. The practice shows that the procedure is more 'rigorous' and as such is more desirable in case of the discussed situation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Postępowanie karne; System penitencjarny; Więziennictwo; Prawa człowieka

EN

Criminal procedure; Penitentiary system; Prison system; Human rights

• Czasopismo: Ius Novum
• Rocznik: 2016
• Tom: 10
• Numer: nr 4
• Strony: 52--65

Twórcy

autor

Bożena Gronowska

Bibliografia

• Akandji-Kombe J.-F., Positive Obligations under the European Convention on Human Rights: a Guide to the Implementation of the European Convention on Human Rights, Strasbourg 2007.
• Akdivar i inni przeciwko Turcji, wyrok Wielkiej Izby z 16 września 1996 r., nr skargi 21893/93, § 105.
• Aksoy przeciwko Turcji, wyrok z 18 grudnia 1996 r., nr skargi 21987/93, § 105.
• Andrey Zakharov przeciwko Ukrainie, wyrok z 7 stycznia 2016 r., nr skargi 26581/06.
• Bisztyga A, Europejski Trybunał Praw Człowieka, Katowice 199.
• Campbell przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, wyrok z 25 marca 1992 r., nr skargi 13590/88.
• Chaykovskiy przeciwko Ukrainie, wyrok z 15 października 2009 r., nr skargi 2295/06.
• Cooke przeciwko Austrii, wyrok z 8 lutego 2000 r., nr skargi 25878/94.
• Cotleţ przeciwko Rumunii, wyrok z 3 czerwca 2003 r., nr skargi 38565/97.
• Ergi przeciwko Turcji, wyrok z 28 lipca 1998, nr skargi 23818/94.
• Gronowska B., Sprawa Petra przeciwko Rumunii, "Prokuratura i Prawo" 1999, nr 7-8.
• Gronowska B., Pozycja jednostki w systemie procedury kontrolnej Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z1950 r., [w:] Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Jasudowicza, Toruń 2004.
• Gronowska B., Europejski Trybunał Praw Człowieka. W poszukiwaniu efektywnej ochrony praw jednostki, Toruń 2011.
• Gronowska B., Jasudowicz T., Balcerzak K., Balcerzak M., Neminem captivabimus nisi iure victum. Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Ochrona praw osób pozbawionych wolności, Toruń 2004.
• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Tom II, L. Garlicki (red.), Warszawa 2011.
• Kauczor przeciwko Polsce, wyrok z 3 lutego 2009 r., nr skargi 45219/06.
• Klass i inni przeciwko Niemcom, wyrok z września 1978 r., nr skargi 5029/71.
• Korostylyov przeciwko Ukrainie, wyrok z 13 lipca 2013 r., nr skargi 33643/03.
• Lubiszewski M., Czepek J., Procedura wyroku pilotażowego w praktyce Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Warszawa 2015.
• Morawska E.H., Elementy konstruktywne obowiązków pozytywnych państw-stron Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Uwagi na tle sprawy Opuz przeciwko Turcji, [w:] Mik C., Gałka K. (red.), Między wykładnią a tworzeniem prawa. Refleksje na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i międzynarodowych trybunałów karnych, Toruń 2011.
• Naydyon przeciwko Ukrainie, wyrok z 14 października 2010 r., nr skargi 16474/03.
• Petra przeciwko Rumunii, wyrok z 23 września 1998 r., nr skargi 115/1997/899/1111.
• Savitskyy przeciwko Ukrainie, wyrok z 26 lipca 2012 r., nr skargi 38773/05.
• Sisojeva i inni przeciwko Łotwie, wyrok Izby z 16 czerwca 2005 r. i wyrok Wielkiej Izby z 15 stycznia 2007 r., nr skargi 60654/00.
• Tomlison H., Chambers M., Positive obligations under the European Convention on Human Right, The ALBA Summer Conference, 2012 - http://www. adminlaw.org.uk.
• Tretyakov przeciwko Ukrainie, wyrok z 29 września 2011 r., nr skargi 16698/05.
• Vasiliy Ivashchenko przeciwko Ukrainie, wyrok z 26 lipca 2012 r., nr skargi 760/03.
• Visloguzov przeciwko Ukrainie, wyrok z 20 maja 2010 r., nr skargi 32362/02.
• Vorobyev przeciwko Ukrainie, wyrok z 16 października 2014 r., nr skargi 28242/10.