Forma prawna pisemnego testamentu analfabety lub niemogącego się podpisać w prawie rzymskim

• Autorzy: Sławomir Kursa

Warianty tytułu

Legal Form of a Written Will of an Illiterate or a Person that Is Incapable of Signing in Roman Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł traktuje o testamencie niepotrafiącego pisać (analfabety) lub niemogącego się podpisać, wprowadzonym do obiegu prawnego na mocy konstytucji cesarza Teodozjusza II z 439 roku (Nov. 16,3). Autor zalicza go do testamentów szczególnych, ze względu na specyfikę testatora i dodatkowe wymogi formalne ad sollemnitatem. Zostały w nim przedstawione rzeczowe argumenty przemawiające za koniecznością rozróżnienia funkcji osoby przywołanej do złożenia podpisu (subscriptor) pod spisanym testamentem niepotrafiącego lub niemogącego się podpisać od funkcji, jakie pełnili świadkowie biorący udział w jego sporządzeniu. Wyjaśniono w nim także wkład cesarza Justyniana I w ewolucję tej formy testamentowej oraz oceniono jej walor w aspekcie poszanowania wartości swobody testowania i bezpieczeństwa obrotu prawnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article discusses a will made by persons unable to write (illiterates) or incapable of signing, introduced into the legal system in the Constitution of Emperor Theodosius II of 439 (Nov. 16,3). The author includes it in the category of privileged wills due to the nature of the testator and the additional ad solemnitatem formal requirements. The article presents factual arguments for the need of distinguishing between the function of the person called to sign (subscriptor) under a written will in case the testator is illiterate or incapable of signing and the function of witnesses involved in the preparation of a will. The article also explains the contribution of Emperor Justinian I in the evolution of this form of a will and assesses its value in terms of respect for the value of testamentary freedom and the security of legal transactions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo rzymskie; Analfabetyzm; Prawo spadkowe

EN

Roman law; Illiteracy; Succession law

• Czasopismo: Ius Novum
• Rocznik: 2016
• Tom: 10
• Numer: nr 3
• Strony: 347--356

Twórcy

autor

Sławomir Kursa

Bibliografia

• Biondi B., Istituzioni di diritto romano, Milano 1972.
• Biondi B., Successione testamentaria. Donazioni, Milano 1943.
• Bojarski W., Prawo rzymskie, Toruń 1999.
• Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009.
• David M., Über die Form des ordentlichen, schriftlich abgefaßten Privattestaments zur Zeit des Dominats, ZSS 52/1932.
• Fröschl J.M., Imperitia literarum. Zur Frage der Beachtlichkeit des Analphabetismus im Römischen Recht, ZSS 104/1987.
• Kursa S., Innowacje Justyniana w zakresie testamentum tripertitum, [w:] Justynian i prawo rzymskie, red. K. Szczygielski, Białystok 2015.
• Lambertini R., C. 6.23.29: una tormentata innovatio Giustinianea in tema di forme dei testamenti ordinari, [w:] F. Botta (red.), Il diritto giustinianeo fra tradizione classica e innovazione, Torino 2003, s. 94-96.
• Lanata G., Legislazione e natura nelle novelle giustinanee, Napoli 1984.
• Litewski W., Rzymskie prawo prywatne, Warszawa 1994.
• Longchamps de Bérier F., Il rispetto per la volontà del de cuius sull'esempio dei fedecommessi romani, RIDA 45/1998.
• Longchamps de Bérier F., Law of succession. Roman legal framework and comparative law perspective, Warszawa 2011.
• Longchamps de Bérier F., Nadużycie prawa w świetle rzymskiego prawa prywatnego, Wrocław 2007.
• Longchamps de Bérier F., Szacunek dla woli zmarłego na przykładzie rzymskich fideikomisów, [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu in memoriam, Łódź 2000.
• Luchetti G., La legislazione imperiale nelle Istituzioni di Giustiniano, Milano 1996.
• Monier R., Manuel élémentaire de droit romain, t. 1, Paris 1943.
• Palumbo L., Testamento romano e testamento longobardo, Lanciano 1892.
• Solazzi S., Ancora del testamento nuncupativo, SDHI 18/1952.
• Suman A., "Favor testamenti" e "voluntas testantium". Studio di diritto romano, Roma 1916.
• Voci P., Diritto ereditario romano, vol. 2, Parte speciale. Successione ab intestato. Successione testamentaria, Milano 1963.
• Wołodkiewicz W., Lex retro non agit, [w:] W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek (red.), Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich, Warszawa 2001.
• Zabłoccy M. i J., Ustawa XII Tablic. Tekst - tłumaczenie - objaśnienie, Warszawa 2000.