Między teorią a praktyką : konstrukcja i funkcjonowanie federalizmu w Republice Federalnej Niemiec

• Autorzy: Jan Wiktor Tkaczyński
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Omówiono zasady porządku federalnego w Ustawie Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec, reguły polityki federalnej, rolę Trybunału Konstytucyjnego oraz strukturę podziału zadań w RFN.

Słowa kluczowe

PL

Federalizm; Ustrój polityczny

EN

Federalism; Political organization

• Czasopismo: Samorząd Terytorialny
• Rocznik: 1999
• Numer: nr 6
• Strony: 44--66

Twórcy

autor

Jan Wiktor Tkaczyński

• Universität der Bundeswehr München

Bibliografia

• Albert V. Dicey: Introduction to the Study of the Law of the Constitution, London 1924, ss. 134-176.
• Albrecht Randelzhofer (1992), (w:) Theodor Maunz, Gunter Dürig, Roman Herzog (pod red.): Grundgesetz-Kommentar [Komentarz do Ustawy Zasadniczej], München 1996, t. II, RdNr. 23-26 i 37-39.
• Alexis de Tocqueville: Über die Demokratie in Amerika (1840) [O demuznaćokracji w Ameryce (1840)], München 1976, ss. 789-792.
• Alfred Katz: Staatsrecht [Prawo państwowe], Heidelberg 1991, s. 130.
• Antoni Kukliński, Paweł Swianiewicz: Polskie województwo. Doświadczenia i perspektywy, Warszawa 1990.
• Arthur Benz: Perspektiven des Föderalismus in Deutschland [Perspektywy federalizmu w Niemczech], (w:) DOV nr 44 (1991), ss. 586-598.
• Barbara Zawadzka: Województwo i region. Wnioski z doświadczeń francuskich, Warszawa 1993.
• Bernd Becker: Öffentliche Verwaltung [Administracja publiczna], Starnberg 1989, s. 183.
• Bernd Hansjurgens: Föderalismustheorie und europäische Umweltpolitik [Teoria federalizmu a europejska polityka ochrony środowiska], (w:) Rolf-Dieter Postlep: Aktuelle Fragen zum Föderalismus, Marburg 1996, ss. 73-98.
• Charles de Montesquieu: De l'esprit des lois (1748), Paris 1956, t. I, ks. IX, roz. 1, ss. 137-138.
• Christian Starek: Der demokratische Verfassungsstaat [Demokratyczne państwo konstytucyjne], Tübingen 1995, ss. 11-142.
• Clemes Stewing: Subsidiarity und Föderalismus in der Europäischen Union [Subsydiarność a federalizm w Unii Europejskiej], Köln-Berlin-Bonn-München 1992, ss. 12-18.
• Constantin Frantz: Der Föderalismus als universale Idee. Beitrage zum politischen Denken der Bismarckzeit [Federalizm jako idea uniwersalna. Przyczynki do myśli politycznej czasów Bismarcka], Berlin 1948, ss. 81-181 i 287-383.
• Czesław Bielecki (pod red.): Silne państwo - minimum, Warszawa 1991.
• Daniel J. Elazar: American Federalism, New York 1984, ss. 1-84.
• Deil S.Wright, Harvey L. White (ed.): Federalism and Intergovernmental Relations, Washington D C. 1984 ss. 1-30.
• Detlef Kroger, Flemming Moos: Die Erforderlichkeitsklausel gemäß Art. 72 Abs. 2 GG n.F. im Spannungsfeld des Bundesstaates [Klauzula wymogu stosownie do nowego brzmienia art. 72 ust. 2 w polu ścierania się kompetencji państwa związkowego], (w:) BayVBl. nr 23 (1997), ss. 705-713.
• Dieter Dörner, Ronald Huth: Das föderative System der Bundesrepublik Deutschland. Auswahlbibliographie [System federalny Republiki Federalnej Niemiec. Wybór bibliografii]: Berlin 1985.
• Dietmar Willoweit: Deutsche Verfassungsgeschichte [Historia niemieckiego konstytucjonalizmu], München 1990, ss. 250-275.
• Dietrich Schindler: Philosophie und Instrumente des Föderalismus [Filozofia i instrumentarium federalizmu], (w:) Föderalismus - Mittel der Konfliktbewältigung (red. zb.), Zürich 1993, ss. 23-38.
• Doris Fuhrmann-Mittlmeier: Die deutschen Länder im ProzeB der europaischen Einigung [Niemieckie kraje związkowe w procesie jednoczenia europejskiego], Berlin 1991, ss. 33-56.
• Eckhard Jesse: Der politische Prozeß in der Bundesrepublik Deutschland [Proces polityczny w Republice Federalnej Niemiec], (w:) Werner Weidenfeld, Hartmut Zimmermann (pod red.): Deutschland-Handbuch, Bonn 1989, ss. 500-501.
• Elżbieta Wysocka, Jerzy Koziński: Regionalizacja Polski - przestrzenne aspekty strategii rozwoju, (w:) "Samorząd Terytorialny" 1993, nr 6, ss. 3-87.
• Ernst Benda, Eckart Klein: Lehrbuch des Verfassungsprozeßrechts [Podręcznik postępowania konstytucyjnego], Heidelberg 1991, ss. 4-12.
• Ernst Fraenkel: Das amerikanische Regierungssystem [Amerykański system rządu], Opladen 1976, ss. 100-126.
• Ernst Friesenhahn: Staatsgewalt und Rechtskontrolle 1932 und 1982 [Władza państwowa a kontrola prawna w roku 1932 i 1982], (w:) Joseph Listl, Herbert Schambeck (pod red.): Demokratie in Anfechtung und Bewahrung. Festschrift für Johannes Broermann, Berlin 1982, ss. 517-554.
• Frido Wagener, (w:) Neubau der Verwaltung [Nowa konstrukcja administracji], Berlin 1974, ss. 90-92.
• Frido Wagener: Gebietsreform und kommunale Selbstverwaltung [Reforma terytorialna a samorząd komunalny], (w:) DOV nr 18 (1983), s. 746.
• Fritz W. Scharpf: Optionen des Föderalismus in Deutschland und Europa [Warianty federalizmu w Niemczech i Europie], Frankfurt/Main-New York 1994, s. 125.
• Gerhard Lehmbruch: Parteienwettbewerb im Bundesstaat [Konkurencja partii politycznych w państwie federalnym], Stuttgart-Berlin-Köln-Mainz 1976, ss. 43-56, 91-101, 114-124 i 158-177.
• Grzegorz Gorzelak, Bohdan Jałowiecki: Czy Polska będzie państwem regionalnym?, Warszawa 1993.
• Hans Kelsen: Wesen und Entwicklung der Staatsgerichtsbarkeit [Istota i rozwój sądów najwyższych], (w:) Veröffentlichungen der Vereinigung der Deutschen Staatsrechtslehrer (WDStRL) nr 5 (1929), ss. 30-88.
• Hans-Jochen Vogel: Die bundesstaatliche Ordnung des Grundgesetzes [Ustrój federalny w Ustawie Zasadniczej], (w:) Ernst Benda, Werner Maihofer, Hans-Jochen Vogel: Handbuch des Verfassungsrechts, Berlin-New York 1983, ss. 830-837.
• Hans-Peter Schneider: Die bundesstaatliche Ordnung im vereinigten Deutschland [Ustrój federalny zjednoczonych Niemiec], (w:) Jochen Huhn, Peter-Christian Witt (pod red.): Föderalismus in Deutschland, Baden-Baden 1992, ss. 239-261.
• Harold L. Laski: The Obsolescence of Federalism, (w:) The New Republic nr 1274 z 3 maja 1939 r., ss. 367-369.
• Hedwig Hintze: Staatseinheit und Föderalismus im alten Frankreich und in der Revolution [Jedność państwowa a federalizm we Francji przedrewolucyjnej oraz w trakcie rewolucji], Frankfurt/Main 1989, ss. 262-293.
• Heiderose Kilper, Roland Lhotta: Föderalismus in der Bundesrepublik Deutschland [Federalizm w Republice Federalnej Niemiec], Opladen 1996, ss. 77-142.
• Heinz Laufer, Ursula Münch: Das föderative System der Bundesrepublik Deutschland [System federalny Republiki Federalnej Niemiec], München 1997, ss. 24-25.
• Heinz Laufer: Das föderative System der Bundesrepublik Deutschland [System federalny Republiki Federalnej Niemiec], München 1991, s. 80.
• Heinz Laufer: Föderalismus in der Kritik [Federalizm w ogniu krytyki], (w:) Karl Assmann, Thomas Goppel (pod red.): Föderalismus. Bauprinzip einer freiheitlichen Grundordnung in Europa, München-New York-London-Paris 1978, s. 23.
• Herbert Bethge: Verfassungsgerichtsbarkeit im Bundesstaat [Sądownictwo konstytucyjne w państwie federalnym], (w:) Bayerische Verwaltungsbeamter (BayVBl.) nr 9 (1985), ss. 257-263.
• Hermann-Josef Blanke: Föderalismus und Integrationsgewalt [Federalizm a siła integracji], Berlin 1991, ss. 358-370.
• Jack Lively: The Social and Political Thought of Alexis de Tocqueville, Oxford 1962, ss. 104-182.
• James Bryce: Modern Democracies, London 1923, ss. 10-56 i 89-120.
• James Grier Miller: Living Systems, New York 1978, ss. 595-745 i 903-1023.
• Jan Szczepkowski, Teofil Lijewski, Stanisław L. Bagdziński, Andrzej Potoczek: Podział administracyjny Polski na mezoregiony wojewódzkie, Toruń 1994.
• Jerzy Kołodziejski: System terytorialny państwa. Problemy transformacji, Gdańsk 1993.
• Jochen Abr. Frowein: Gemeinschaftsaufgaben im Bundesstaat [Zadania wspólne w państwie związkowym], (w:) WDStRL nr 31 (1973), s. 46.
• Jutta Limbach: Das Bundesverfassungsgericht als politischer Machtfaktor [Trybunał Konstytucyjny jako czynnik polityczny], Speyer 1995, ss. 11-12.
• Karl Loewenstein: Verfassungsrecht und Verfassungspraxis der Vereinigten Staaten [Prawo konstytucyjne a praktyka konstytucyjna Stanów Zjednoczonych], Berlin 1959, ss. 73-125.
• Karl Loewenstein: Verfassungslehre [Nauka o konstytucji], Tübingen 1969, ss. 295-302.
• Kazimierz Dziewanowski: Brzemię białego człowieka, Warszawa 1989, t. II, ss. 421.
• Klaus H. Goetz: Kooperation und Verflechtung im Bundesstaat [Kooperacja i powiązania w państwie federalnym], (w:) Rtidiger Voigt (pod red.): Der kooperative Staat, Baden-Baden 1995, ss. 145-166.
• Klaus Schlaich: Das Bundesverfassungsgericht [Federalny Trybunał Konstytucyjny], München 1994, RdNr. 25-35.
• Klaus Stern, Das Staatsrecht der Bundesrepublik Deutschland [Prawo państwowe Republiki Federalnej Niemiec], München 1984, t. II, ss. 531 -546.
• Klaus Stern: Auswartige Gewalt und Lindauer Abkommen [Uprawnienia do prowadzenia polityki zagranicznej a Układ z Lindau], (w:) Jörn Ipsen (pod red.): Verfassungsrecht im Wandel, Köln-Berlin 1995, ss. 251-270.
• Konrad Hesse: Grundzüge des Verfassungs- rechts der Bundesrepublik Deutschland [Podstawy prawa konstytucyjnego Republiki Federalnej Niemiec], Heidelberg 1995, ss. 278-279.
• Krzysztof Chorąży: O koncepcji regionalizacji Polski, (w:) Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska nr 4 (1993), ss. 31-35.
• Kurt Vogel: Das Bundesverfassungsgericht und die übrigen Verfassungsorgane [Federalny Trybunał Konstytucyjny a pozostałe organy konstytucyjne], Frankfurt/Main 1988, ss. 109-125.
• Marek Elżanowski, Magdalena Maciołek, Piotr Przybysz: Region jako instytucja prawnoustrojowa, (w:) "Państwo i Prawo" 1990, nr 8 , ss. 59-63.
• Marian Kallas (pod red.): Województwo w zmienionej strukturze terytorialno-administracyjnej Polski, Warszawa 1994.
• Michael Dreyer: Föderalismus als ordnungspolitisches und normatives Prinzip [Federalizm jako polityczna i normatywna zasada], Frankfurt/Main 1987, ss. 245-477.
• Michael Hereth: Alexis dc Tocqueville, Stuttgart-Berlin-Köln-Mainz 1979, ss. 28-33 i 41-47.
• Michael Sachs: Grundgesetz-Kommentar [Komentarz do Ustawy Zasadniczej], München 1996, ss. 839-844.
• Michał Kulesza: Reforma administracji publicznej - decentralizacja państwa, Warszawa 1994.
• Mirosław Stec (pod red.): Model ustrojowy województwa (regionu) w unitarnym państwie demokratycznym. Raport końcowy Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa 1997.
• Morton Grodzins, (w:) Daniel J. Elazar (ed.): The American System, New Brunswick-London 1984, ss. 125-153.
• Otto Bachof: Richter und Verfassung [Sędziowie a konstytucja], (w:) Hermann Mosler (pod red.): Verfassungsgerichtsbarkeit in der Gegenwart, Köln-Berlin 1962, s. 833.
• Otto Kimminich: Der Bundesstaat [Państwo związkowe], (w:) Josef Isensee, Paul Kirchhof (pod red.): Handbuch des Staatsrechts der Bundesrepublik Deutschland, Heidelberg 1987, t. I, ss. 1114-1118.
• Otto von Gierke: Das deutsche Genossenschaftsrecht [Niemieckie prawo spółdzielcze], Berlin 1868-1913, t. I-IV.
• Peter Hay: Einführung in das amerikanische Recht [Wprowadzenie do prawa amerykańskiego], Darmstadt 1995, ss. 20-34.
• Peter Lerche: Föderalismus als nationales Ordnungsprinzip [Federalizm jako narodowa zasada ustrojowa], (w:) WDStRL nr 21 (1964), ss. 66-104. Tu ss. 90-91.
• Raimondo Fassa: Eine Antwort auf die Frage: "Was ist Föderalimus?" [Odpowiedź na pytanie: Co to jest federalizm?], (w:) Günther Ammon, Matthias Fischer, Thorsten Hickmann, Klaus Stemmermann (pod red.): Foderalismus und Zentralismus, Baden-Baden 1996, ss. 99-113.
• Reinhard Mußgnug: Zustandekommen des Grundgesetzes und Entstehen der Bundesrepublik Deutschland [Droga do Ustawy Zasadniczej i powstanie Republiki Federalnej Niemiec]: (w:) Josef Isensee, Paul Kirchof (pod red.): Handbuch des Staatsrechts: Heidelberg 1987: t. 1: ss. 230-245.
• Roman Herzog: Das Bundesverfassungsgericht und die Anwendung einfachen Gesetzesrechts [Federalny Trybunat Konstytucyjny a zastosowanie zwykłego prawa ustawowego], München 1991, ss. 7-21.
• Rudolf Hrbek, Sabine Weyand: Betrifft: Das Europa der Regionen [Dotyczy: Europa regionów], München 1994, ss. 45-52.
• Stenographische Berichte über die Verhandlungen des Reichstags [Stenograficzne sprawozdania z obrad Reichstagu], VII kadencja, 4 posiedzenie z 18 maja 1889, t. 3, ss. 1835.
• Teresa Rabska: Refleksje na temat układu przestrzennego administracji publicznej i jego konsekwencji w zakresie administrowania, (w:) "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1992, nr 2, ss. 26-35.
• Theodor Maunz, Bruno Schmidt-Bleibtreu, Franz Klein, Gerhard Ulsamer, Herbert Bethge: Bundesverfassungsgerichtsgesetz-Kommentar [Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym], München 1997, RdNr. 3-14.
• Theodor Maunz, Günter Dürig, Roman Herzog (pod red ): Grundgesetz- Kommentar [Komentarz do Ustawy Zasadniczej], München 1996, t. II, RdNr. 85-89.
• Theodor Maunz, Gunter Dürig, Roman Herzog (pod red.): Grundgesetz-Kommcntar [Komentarz do ustawy zasadniczej], Miinchen 1996, t. III, RdNr. 28-30.
• Theodor Maunz, Reinhold Zippelius: Deutsches Staatsrecht [Niemieckie prawo państwowe], München 1994, ss. 58-162.
• Thomas F. Schodder: Foderative Gewaltenteilung in der Bundesrepublik Deutsehland [Federalny podział władzy w Republice Federalnej Niemiec], Frankfurt/Main 1989, ss. 30-42.
• Thomas Hanke: Der Gundremmingen-Effekt [Efekt Gundremmiński], (w:) "Die Zeit" nr 49 z 2 grudnia 1994 r., s. 27.
• Udo Bullmann (pod red.): Die Politik der dritten Ebene. Regionen im Europa der Union [Polityka trzeciego poziomu. Regiony w Europie doby Unii], Baden-Baden 1994, ss. 15-41.
• Ulrich Fastenrath: Kompetenzverteilung im Bereich der auswartigen Gewalt [Podział kompetencji w zakresie prowadzenia polityki zagranicznej], München 1986, s. 119 i nast.
• Ulrich Scheuner: Verfassungsgerichtsbarkeit und Gesetzgebung [Orzecznictwo konstytucyjne a ustawodawstwo], (w:) DÖV nr 13/14 (1980), s. 473.
• Valdimer Orlando Key jr.: Politics, Parties, and Pressure Groups, New York 1958, ss. 82-96.
• Werner Bussmann: Mythos und Wirklichkeit der Zusammenarbeit im Bundesstaat [Mit i rzeczywistość współpracy w państwie federalnym], Bern-Stuttgart 1986, ss. 64-89.
• Werner Thieme: Vierzig Jahre Bundesstaat [Czterdzieści lat państwa związkowego], (w:) Die Öffentliche Verwaltung (DOV) nr 11 (1989), ss. 499-508.
• Werner Weber: Die Gegenwartslage des deutschen Föderalismus [Współczesne położenie niemieckiego federalizmu], Göttingen 1966, ss. 3-35.
• William K. Hall: The New Institutions of Federalism, NewYork-Bern- Frankfurt/Main-Paris 1989, ss. 9-36.
• Wojciech Kosiedowski (pod red ): Gospodarka przestrzenna i regionalna w trakcie przemian, Toruń 1995.
• Wolfgang Gisevius: Leitfaden dürch die Kommunalpolitik [Przewodnik po polityce komunalnej], Bonn 1991, s. 24.
• Wolfgang Renzsch: Historische Grundlagen deutscher Bundesstaatlichkeit: Föderalismus als Ersatz eines einheitlichen Nationalstaates [Historyczne podstawy niemieckiej związkowości: Federalizm jako środek zastępczy unitarnego państwa narodowego], (w:) Arthur B. Gunlicks, Rüdiger Voigt (pod red.): Föderalismus in der Bewahrungsprobe, Bochum 1994, ss. 31-60.
• Zbyszko Chojnacki, Teresa Czyż: Region - regionalizacja - regionalizm, (w:) "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1992, nr 2, ss. 1-18.
• Zygmunt Niewiadomski: Spór o ustrój administracji publicznej Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 1994.