Studium krytyczne koncepcji prawno-ekonomicznej funkcjonowania spółdzielni energetycznych w Polsce

• Autorzy: Marcin Rychlak

Warianty tytułu

Critical Study of the Legal and Economic Concept of the Functioning of Energy Cooperatives in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii wprowadziła pojęcie spółdzielni energetycznych, określiła ich sposób działania i procedury zakładania oraz prowadzenia. Po ośmiu latach od dnia ogłoszenia tej regulacji w wykazie spółdzielni energetycznych figuruje sześć spółdzielni energetycznych (zgodnie ze stanem na dzień 3 marca 2023 r.). W związku ze skromnym dorobkiem praktyki gospodarczej w Polsce w tworzeniu spółdzielni energetycznych można wysunąć wniosek, że zaproponowany przez ustawodawcę konstrukt spółdzielni energetycznej jest wadliwy lub niekonkurencyjny w stosunku do innych rozwiązań dostępnych na rynku. Zastanawiającym jest, że mimo tak ogólnie widocznych tendencji dążących do wspierania inicjatyw w zakresie budowy w Polsce systemu energetycznego opartego na OZE, której istotnym elementem mogłyby być spółdzielnie energetyczne, ustawodawca skonstruował (i do dziś nie znowelizował) tak nieprzystępną i nieprzystosowaną do realiów społeczno-ekonomicznych koncepcję zrzeszenia prosumentów. Głównym celem poznawczym badania jest odpowiedź na pytanie, dlaczego taka koncepcja spółdzielczości energetycznej de facto nie przyjęła się w ciągu ostatnich ośmiu lat w Polsce. Przedmiotowe studium skupia się na scharakteryzowaniu osiowych problemów koncepcji spółdzielni energetycznej w warunkach polskich w obecnym stanie prawnym. Pod uwagę wzięte zostały w szczególności czynniki ekonomiczne, prawne i społeczne, uznane przez autora za szczególnie istotne. Podstawę analizy stanowi głównie ustawodawstwo, ponieważ w materii spółdzielczości energetycznej dorobek praktyki, na którym można by oprzeć szerszą analizę komparatywną, ze względów wymienionych powyżej jest znikomy.(abstrakt oryginalny)

EN

The law of 20 February 2015 on renewable energetic sources introduced the concept, defined the method of operation and the procedure for establishing and running energy cooperatives. Eight years after the announcement of this regulation, the list of energy cooperatives includes only six energy cooperatives (as of March 03, 2023). Due to the modest achievements of economic practice in Poland in establishing energy cooperatives, it can be concluded that the energy cooperative construct proposed by the legislator is defective or not competitive in relation to other solutions available on the market. It is puzzling that despite such visible tendencies aimed at supporting initiatives in the field of building an energy system in Poland based on renewable energy sources, an important element of which could be energy cooperatives, the legislator constructed (and has not amended it to date) such inaccessible and unadapted to socio--economic realities concept of an association of prosumers.The main cognitive goal of the study is to answer the question why such a concept of energy cooperatives has in fact not been adopted in the last 8 years in Poland. The fol-lowing study will focus on the characterization of the main problems of the concept of the energy cooperative in Polish conditions in the current legal state. In particular, eco-nomic, legal and social factors, considered by the author to be of particular importance, will be taken into account. The basis for the analysis will mainly be legislation, because in the field of energy cooperatives, the achievements of the practice, on which a wider analysis could be based, are negligible for the reasons mentioned above.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Energia odnawialna; Energetyka; Regulacje prawne; Spółdzielnie

EN

Renewable energy; Energetics; Legal regulations; Cooperatives

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 3
• Strony: 53--80

Twórcy

autor

Marcin Rychlak

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Brodziński, Z., Brodzińska, K., Szadziun, M. (2021). Photovoltaic Farms - Economic Efficiency of Investments in North-East Poland. Energies, 14(8), 2087. doi: 10.3390/en14082087.
• Carley, S. (2009). Distributed Generation. An Empirical Analysis of Primary Motivators. Energy Policy, 37(5), 1648-1659. doi: 10.1016/j.enpol.2009.01.003.
• Heras-Saizarbitoria, I., Sáez, L., Allur, E., Morandeira, J. (2018). The Emergence of Re-newable Energy Cooperatives in Spain: A Review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 94, 1036-1043. doi: 10.1016/j.rser.2018.06.049.
• International Cooperative Alliance. (2021). Cooperative Identity, Values & Principles. Pobrano z https://www.ica.coop/en/whats-co-op/co-operative-identity-values--principles (21.07.2023).
• Jasiński, J., Kozakiewicz, M., Sołtysik, M. (2021). Determinants of Energy Cooperati-ves' Development in Rural Areas - Evidence from Poland. Energies, 14(2), 319. doi: 10.3390/en14020319.
• Lissoń, P. (2017). "Rekomunalizacja" zadań w sferze gospodarki komunalnej. Ruch Praw-niczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 79(3), 33-147. doi: 10.14746/rpeis.2017.79.3.11.
• Mucha-Kuś, K., Sołtysik, M., Zamasz, K., Szczepańska-Woszczyna, K. (2021). Coopeti-tive Nature of Energy Communities - The Energy Transition Context. Energies, 14(4), 931. doi: 10.3390/en14040931.
• Müller, J. R., Dorniok, D., Flieger, B., Holstenkamp, L., Mey, F., Radtke, J. (2015). Energy Cooperatives - the Success Story Needs New Dynamics. Gaia: Ökologische Perspektiven in Natur-, Geistes- und Wirtschaftswissenschaften, 24(2), 96-101.
• North, D. C. (1992). Transaction Costs, Institutions, and Economic Performance. San Francisco: An International Center for Economic Growth Publication.
• Oteman, M., Wiering, M., Helderman, J. K. (2014). The Institutional Space of Commu-nity Initiatives for Renewable Energy: A Comparative Case Study of the Nether-lands, Germany and Denmark. Energy, Sustainability and Society, 4(11), 1-17. doi: 10.1186/2192-0567-4-11.
• Plichta, J. (2019). Pomiar kosztów transakcyjnych - różne podejścia i perspektywa badawcza. Ekonomista, 3, 291-320.
• Rabiej-Sienicka, K., Rudek, T. J., Wagner, A. (2022). Let it Flow, Our Energy or Bright Future: Sociotechnical Imaginaries of Energy Transition in Poland. Energy Re-search & Social Science, 89, 102568. doi: 10.1016/j.erss.2022.102568.
• Rexel - a World of Energy. (2015). Liberalisation of the Energy Market in the UK. Pobrano z https://www.rexel.com/en/perspective/magazine-news/liberalisation-of-the--energy-market-in-the-uk/ (21.07.2023).
• Rüdiger, M. (2014). The 1973 Oil Crisis and the Designing of a Danish Energy Policy. Historical Social Research, 39(4), 94-112.
• Schwanitz, V. J., Rudek, T. J., Hubert, W., Wierling, A. H. (2022). The Development of Citizen-Installed Renewable Energy Capacities in Former Eastern Bloc Coun-tries - The Case of Poland. Energies, 15(7), 2597. doi: 10.3390/en15072597.
• Siudek, A., Klepacka, A. M. (2020). Energy Clusters in Poland - A Theoretical Appro-ach. Annales of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Econo-mists, 22(4), 192-205. doi: 10.5604/01.3001.0014.5767.
• Smith, A. (2005). The Alternative Technology Movement: An Analysis of its Framing and Negotiation of Technology Development. Human Ecology Review, 12(2), 106-119.
• Thomas, S. (2005). British Experience of Electricity Liberalisation: A Model for India?. Economic and Political Weekly,40(50), 5260-5268.
• Walker, G., Devine-Wright, P. (2008). Community Renewable Energy: What Should it Mean?. Energy Policy, 36(2), 497-500.
• Wierling, A., Schwanitz, V. J., Zeiß, J. P., Bout, C., Candelise, C., Gilcrease, W., Gregg, J. S. (2018). Statistical Evidence on the Role of Energy Cooperatives for the Energy Transition in European Countries. Sustainability, 10(9), 3339. doi: 10.3390/su10093339.
• Williamson, O. E. (1979). Transaction-Cost Economics: The Governance of Contractual Relations. The Journal of Law and Economics, 22(2), 233-261.
• Williamson, O. E. (1998). Ekonomiczne instytucje kapitalizmu. Firmy, rynki, relacje kontraktowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• World Future Council. (2016). Energy Remunicipalisation: How Hamburg is Buying Back Energy Grids. Pobrano z https://www.worldfuturecouncil.org/energy--remunicipalisation-hamburg-buys-back-energy-grids/ (21.07.2023).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31743/ppe.13815