Prawo do prawdy w prawie administracyjnym i potrzeba poszerzenia ustawowego zakresu jego ochrony w czasach postprawdy

• Autorzy: Małgorzata Jaśkowska

Warianty tytułu

The Right to Truth in Administrative Law and the Need to Broaden the Statutory Scope of its Protection in the Post-truth Era

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przepisy prawa o postępowaniu administracyjnym ze względu na ogólną zasadę prawdy obiektywnej wyrażoną w art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego zawierają odpowiednie mechanizmy ochronne, zapobiegające posługiwaniu się w miejsce prawdy postprawdą polegającą na opieraniu się przy ustalaniu stanu faktycznego na informacjach nieprawdziwych lub niepełnych. Odstępstwa w tym zakresie przewidują jednak ustawy materialne. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na takie regulacje, które ograniczają dopuszczalne dowody jedynie do dokumentów posiadanych przez organy, jak np. ustawa o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, czy też nie gwarantują odpowiedniej ochrony stronom, jak np. ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Autorka wskazuje na wynikające stąd wątpliwości, proponując takie ich rozwiązania, które jednocześnie chroniłyby interes publiczny i interesy stron. Podkreśla, że takim mechanizmem ochronnym mogłaby być m.in. ustawa o dostępie do informacji publicznej.(abstrakt oryginalny)

EN

The provisions of the law on administrative proceedings, in view of the general principle of objective truth expressed in Article 7 of the Code of Administrative Procedure, contain appropriate protective mechanisms to prevent the use of post-truth in place of truth, consisting in relying on false, or incomplete, information when establishing the facts. Derogations in this respect are, however, provided for by substantive laws. The aim of the article is to draw the readers' attention to such regulations which limit admissible evidence only to the documents held by authorities, such as the Act on anti-communist opposition activists and persons repressed for political reasons, or do not guarantee adequate protection for the parties, such as the Act on the Institute of National Remembrance - Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation. The author points to the doubts arising in this situation, proposing such solutions that would simultaneously protect the public interest and the interests of the parties. She emphasises that the Act on access to public information could constitute, inter alia, such a protective mechanism.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Postprawda; Prawo administracyjne; Postępowanie administracyjne; Postępowanie sądowe; Dostęp do informacji; Informacja publiczna

EN

Post-truth; Administrative law; Administrative proceedings; Legal proceedings; Access to information; Public information

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 10
• Strony: 19--35

Twórcy

autor

Małgorzata Jaśkowska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Bibliografia

• Dawidowicz W., Ogólne postępowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962.
• Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021, komentarz do art. 2 i 7.
• Fundowicz S., Poszukiwanie prawdy w postępowaniu administracyjnym [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego: na 50-lecie K.P.A., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
• Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002.
• Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych. Zagadnienia wybrane. Materiał na Konferencję Sędziów NSA, Popowo 14-16.10.2002 r., Warszawa 2002.
• Jaśkowska M., Dylematy stosowania konstytucji przez organy administracji publicznej [w:] W kręgu nowożytnej i najnowszej historii ustroju Polski. Księga Pamiątkowa dedykowana Profesorowi Marianowi Kallasowi, red. S. Godek, D. Makiłła, M. Wilczek-Karczewska, Warszawa 2010.
• Jaśkowska M., O pojęciu informacji publicznej raz jeszcze, "Zeszyty Prawnicze UKSW" 2020/20 (3).
• Jaśkowska M., Pojęcie informacji publicznej i jej rodzaje, "Kwartalnik Prawa Publicznego" 2012/3.
• Jaśkowska M., Rola orzecznictwa sądowoadministracyjnego w kształtowaniu się prawa do informacji publicznej [w:] 20 lat ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podsumowanie i perspektywy ustawowej regulacji prawa do informacji publicznej, red. M. Błachucki, G. Sibiga, Warszawa 2022.
• Jaśkowska M., Sądowa kontrola prawa do informacji publicznej, "Kwartalnik Prawa Publicznego" 2013/1.
• Jaśkowska M., Związanie decyzji administracyjnej ustawą, Toruń 1998.
• Kawka M., Język postprawdy - jak fikcja stała się rzeczywistością, "Rocznik Medioznawczy" 2019/1.
• Keyes R., Czas postprawdy. Nieszczerość i oszustwa w codziennym życiu, tł. P. Tomanek, Warszawa 2017.
• Lipiński A., Szustakiewicz P., Postępowanie w sprawie załatwienia wniosku wniesionego w trybie art. 35c w związku z art. 43 ustawy z dnia 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, "Ius Novum" 2009/3.
• Miksa K., Konstytucyjność ustawowego wyznaczenia zakresu pojęcia informacja publiczna, [w:] Prawo do informacji publicznej. Efektywność regulacji i perspektywy jej rozwoju, red. M. Maciejewski, Warszawa 2014.
• Niżnik-Dobosz I., Prawda jako cywilizacyjny wyznacznik działalności administracji publicznej [w:] Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, red. J. Korczak, Wrocław 2018.
• Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego na początku XXI w., Kraków 2004.
• Oxford Learner's Dictionaries, hasło: post-truth, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/post-truth?q=post+truth (dostęp: 2.04.2023 r.).
• Pawełczyk P., Jakubowski J., Postprawda i nowe media. Czy potrzebujemy postprawdy?, "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" 2017/1, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/22451/1/Piotr%20Pawe%c5%82czyk%2c%20Jakub%20Jakubowski%20Postprawda%20i%20nowe%20media.%20Czy%20potrzebujemy%20postprawdy.pdf (dostęp: 2.04.2023 r.).
• Sibiga G., Zakres stosowania przepisów dostępowych [w:] Główne problemy prawa do informacji w świetle prawa i standardów międzynarodowych, europejskich i wybranych państw Unii Europejskiej, red. G. Sibiga, Warszawa 2013.
• Skóra A., Zasada prawdy materialnej i prawdy formalnej w postępowaniu administracyjnym. Ujęcie dogmatyczne, logiczne i aksjologiczne [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, t. I, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
• Szubiakowski M. [w:] Postępowanie administracyjne - ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
• Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021, komentarz do art. 31.
• Zimmermann J., Aksjomaty postępowania administracyjnego, Warszawa 2017.
• Zygmont B., Glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 7.04.2008 r., II AKz 63/08, "Prokuratura i Prawo" 2011/1.