Nielegalne poszukiwanie zabytków - w perspektywie znamion przestępstwa z art. 109c ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

• Autorzy: Adam Wróbel

Warianty tytułu

Illegal Search for Monuments - in View of the Features of an Offence under Article 109c of the Act on the Protection of Monuments and the Guardianship of Monuments

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przepisy prawa o postępowaniu administracyjnym ze względu na ogólną zasadę prawdy obiektywnej wyrażoną w art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego zawierają odpowiednie mechanizmy ochronne, zapobiegające posługiwaniu się w miejsce prawdy postprawdą polegającą na opieraniu się przy ustalaniu stanu faktycznego na informacjach nieprawdziwych lub niepełnych. Odstępstwa w tym zakresie przewidują jednak ustawy materialne. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na takie regulacje, które ograniczają dopuszczalne dowody jedynie do dokumentów posiadanych przez organy, jak np. ustawa o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, czy też nie gwarantują odpowiedniej ochrony stronom, jak np. ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Autorka wskazuje na wynikające stąd wątpliwości, proponując takie ich rozwiązania, które jednocześnie chroniłyby interes publiczny i interesy stron. Podkreśla, że takim mechanizmem ochronnym mogłaby być m.in. ustawa o dostępie do informacji publicznej.(abstrakt oryginalny)

EN

The provisions of the law on administrative proceedings, in view of the general principle of objective truth expressed in Article 7 of the Code of Administrative Procedure, contain appropriate protective mechanisms to prevent the use of post-truth in place of truth, consisting in relying on false, or incomplete, information when establishing the facts. Derogations in this respect are, however, provided for by substantive laws. The aim of the article is to draw the readers' attention to such regulations which limit admissible evidence only to the documents held by authorities, such as the Act on anti-communist opposition activists and persons repressed for political reasons, or do not guarantee adequate protection for the parties, such as the Act on the Institute of National Remembrance - Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation. The author points to the doubts arising in this situation, proposing such solutions that would simultaneously protect the public interest and the interests of the parties. She emphasises that the Act on access to public information could constitute, inter alia, such a protective mechanism.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zabytki; Ochrona zabytków; Naruszenie przepisów prawa

EN

Monuments; Conservation; Violation of the law

• Czasopismo: Przegląd Prawa Publicznego
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 10
• Strony: 57--72

Twórcy

autor

Adam Wróbel

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie

Bibliografia

• Baj D., Prawnokarna problematyka ochrony zabytków na gruncie prawa polskiego, "Kwartalnik Policyjny" 2018/1.
• Bojarski M., Radecki W. [w:] System Prawa Karnego, t. 11, Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, red. M. Bojarski, Legalis 2018.
• Cherka M., Antoniak P., Elżanowski F.M., Wąsowski K.A. [w:] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, red. M. Cherka, LEX 2010.
• Chobot P., Gadecki B., Prawne aspekty znalezienia zabytku. Kilka uwag na marginesie domniemanych odkryć pod Wałbrzychem i sprawy tzw. złotego pociągu, "Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego" 2015/2.
• Dobosz P., Paradygmat przyszłych zmian w systemie prawnej ochrony zabytków i opiece nad nimi w Polsce, "Wiadomości Konserwatorskie" 2015/3.
• Duda M. [w:] Ochrona dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Perspektywa prawna i kryminologiczna, red. W. Pływaczewski, B. Gadecki, Legalis 2015.
• Duda M., Wykroczenia przeciwko zabytkom [w:] Prawnokarne i kryminologiczne aspekty ochrony dziedzictwa kultury pogranicza, red. M. Duda, Warszawa 2021.
• Gadecki B. [w:] Praktyczne aspekty zwalczania przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu, red. M. Trzciński, Gdańsk 2019.
• Gadecki B., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Art. 108-120. Przepisy karne. Komentarz, Legalis 2014.
• Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2019.
• Ginter A., Michalak A., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, LEX 2016.
• Golat R., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, LEX 2004.
• Grajewski A., Praktyka wykorzystywania internetu w zwalczaniu przestępczości przeciwko zabytkom, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica" 2018/2.
• Janikowski J., Przestępstwo poszukiwania zabytków ruchomych bez pozwolenia lub wbrew jego warunkom, "Studia Prawnoustrojowe" 2021/2.
• Karaźniewicz J., Przestępczość przeciwko dobrom kultury z perspektywy karnomaterialnej, kryminologicznej i procesowej [w:] Prawnokarne i kryminologiczne aspekty ochrony dziedzictwa kultury pogranicza, red. M. Duda, Warszawa 2021.
• Kotowski W., Kurzępa B., Komentarz do niektórych przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [w:] W. Kotowski, B. Kurzępa, Wykroczenia pozakodeksowe. Komentarz, LEX 2008.
• Kulik M., Komentarz do przepisów karnych ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, LEX 2010.
• Kurzępa B., Kurzępa-Czopek E., Nielegalne poszukiwanie zabytków, "Prokuratura i Prawo" 2011/9.
• Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 31, Pora-Pozaczynać, red. H. Zgółkowa, Poznań 2001.
• Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 44, Uczniacki-Wanatowy, red. H. Zgółkowa, Poznań 2003.
• Sabaciński M., Muzealnik na rozdrożu. Głos w sprawie przekazywania muzeom znalezisk archeologicznych z amatorskich odkryć, "Muzealnictwo" 2012/53.
• Sabaciński M., Przestępczość przeciwko zabytkom z punktu widzenia instytucji ochrony dziedzictwa, "Kwartalnik Policyjny" 2018/1.
• Słownik języka polskiego (powstały na podstawie Słownika 100 tysięcy potrzebnych słów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2005), L. Drabik aktualiz. wersji on-line, https://sjp.pwn.pl/szukaj/poszukiwać.html (dostęp: 14.12.2021 r.).
• Słownik języka polskiego PWN, t. 2, red. L. Drabik, E. Sobol, Warszawa 2007.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1997, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/poszukiwac;5478833.html (dostęp: 14.12.2021 r.).
• Trzciński M., Poszukiwania skarbów czy poszukiwania zabytków? Między legendą a rzeczywistością, "Przegląd Prawa i Administracji" 2012/1.
• Trzciński M., Próba oceny nowych rozwiązań w zakresie karnoprawnej ochrony dziedzictwa kultury, "Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego" 2019/1.
• Trzciński M., Raz jeszcze o poszukiwaniu zabytków w Polsce. Między teorią i praktyką, "Wiadomości Archeologiczne" 2017/68.
• Współczesny słownik języka polskiego, t. 2, red. B. Dunaj, Warszawa 2007.
• Zalasińska K., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Legalis 2020.