Wykluczenie cyfrowe seniorów w zakresie korzystania z usług społecznych w Polsce w dobie demograficznego starzenia się ludności

• Autorzy: Marzena Czarnecka , Hanna Kelm , Wiesław Koczur

Warianty tytułu

The Extent of Digital Exclusion of Seniors in Poland's in Terms of their Use of Social Services in an Era of Demographic Aging

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Celem niniejszego opracowania jest diagnoza zakresu wykluczenia cyfrowego seniorów w Polsce, szczególnie w kontekście korzystania przez nich z usług społecznych, oraz przegląd prawa socjalnego i programów rządowych pod kątem zapobiegania wykluczeniu cyfrowemu seniorów. Metoda badań - Metody badawcze wykorzystane w trakcie przygotowywania przedmiotowego opracowania to analiza krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, analiza danych statystycznych dotyczących poruszanej materii oraz metoda dogmatyczno-prawna. Wnioski - Przeprowadzona analiza wykazała trzy główne problemy, które uniemożliwiają skuteczne korzystanie przez seniorów z usług społecznych za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych. Po pierwsze jest to nikły zakres wykorzystania nowoczesnych mediów przez seniorów, po drugie niedopasowanie e-administracji do możliwości jej wykorzystania przez seniorów oraz, po trzecie, brak odpowiednich rozwiązań systemowych, które mogłyby wspomniane problemy rozwiązać. Oryginalność / wartość / implikacje / rekomendacje - Identyfikacja głównych czynników, które uniemożliwiają seniorom korzystanie z usług społecznych wspieranych przez technologie informacyjno-komunikacyjne. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The purpose of this study is to diagnose the extent of digital exclusion of seniors in Poland, especially in the context of their use of social services, and to review social law and government programs in terms of preventing digital exclusion of seniors. Research method - The research methods used in the preparation of the study in question are the analysis of domestic and foreign literature on the subject, the analysis of statistical data on the matter in question and the dogmatic-legal method. Results - The analysis carried out revealed three main problems that prevent seniors from effectively using social services through information and communication technologies. First is the scant use of modern media by seniors, second is the mismatch between e-government and the possibility of its use by seniors, and the third is the lack of appropriate solutions that could solve the aforementioned problems. Originality / value / implications / recommendations - Identification of the main factors that prevent seniors from benefiting from social services supported by ICT. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wykluczenie cyfrowe; Ludzie starsi; e-usługi publiczne; Technologie cyfrowe

EN

Digital divide; Elderly people; Public e-services; Digital technologies

• Czasopismo: Optimum : studia ekonomiczne
• Rocznik: 2023
• Numer: nr 1 (111)
• Strony: 89--106

Twórcy

autor

Marzena Czarnecka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Hanna Kelm

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

autor

Wiesław Koczur

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Batorski D., 2009, Wykluczenie cyfrowe w Polsce, "Społeczeństwo Informacyjne. Studia Biura Analiz Kancelarii Sejmu", nr 3(19), s. 223-249.
• Decyzja Urzędu Nadzoru EFTA nr 34/10/COL z dnia 3 lutego 2010 r. zmieniająca po raz 79. zasady proceduralne i merytoryczne w dziedzinie pomocy państwa poprzez dodanie nowego rozdziału w sprawie stosowania przepisów dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do szybkiego wdrażania sieci szerokopasmowych, 2011, https://eur-lex.europa.eu/ legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:E2010C0034&from=DE [data dostępu: 10.03.2023].
• E-Inclusion: New Challenges and Policy Recommendations, 2005, Kaplan D. (red.), eEuro-pe Advisory Group, https://generationen.oehunigraz.at/files/2012/09/kaplan_re-port_einclusion_final_version.pdf [data dostępu: 10.03.2023].
• Grewiński M., 2021, Usługi społeczne we współczesnej polityce społecznej. Przegląd problemów i wizja przyszłości, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa.
• Grewiński M., Lizut J., 2021, Idea, definicje i teoretyczne aspekty deinstytucjonalizacji w polityce społecznej, [w:] Deinstytucjonalizacja w polityce społecznej. Szanse i zagrożenia. Wydawnictwo Spatium, Warszawa.
• GUS, https://stat.gov.pl [data dostępu: 10.03.2023].
• Jedlińska R., 2018, Wykluczenie cyfrowe w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej, "Ekonomiczne Problemy Usług" 2018, nr 2, s. 225-236.
• Jasiński A.M., Bąkowska A., 2021, Czy seniorzy są wykluczeni cyfrowo? Analiza potrzeb osób starszych w zakresie wsparcia informacyjnego, "Rozprawy Społeczne" 2021, t. 15(1), s. 48-59.
• Miemiec M., 2020, Centrum Usług Społecznych jako forma organizacyjna administracji świadczącej, "Acta Universitatis Wratislaviensis", nr 3978, s. 501-514.
• Norris P., 2001, Digital Divide: Civic Engagement, Information Poverty, and the Internet Worldwide, Cambridge University Press, Cambridge.
• Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego, 2002, Cellary W. (red.), UNDP, Warszawa.
• Program Wieloletni na rzecz Osób Starszych Aktywni+ na lata 2021-2025, 2020, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa.
• Rocznik demograficzny 2021, 2021, GUS, Warszawa.
• Strategia rozwoju usług społecznych, polityka publiczna do roku 2030 (z perspektywą do 2035 r.), https://zpp.pl/storage/library/2022-01/bb770edc74b07865e197d7c-3d273482a.pdf [data dostępu: 10.03.2023].
• Sytuacja osób starszych w Polsce w 2019 roku, 2020, GUS, Warszawa.
• Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 roku, 2021, GUS, Warszawa.
• Ura E., 2020, Realizacja usług społecznych przez gminę, "Studia Iuridica", nr 85, s. 174-192.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Dz.U. z 2022 r., poz. 1327 ze zm.
• Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r., Prawo zamówień publicznych, Dz.U. z 2021 r., poz. 1129 ze zm.
• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, Dz.U. z 2022 r., poz. 633 ze zm.
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, Dz.U. z 2019 r, poz. 1818.
• van Dijk J., The Digital Divide, 2020, John Wiley & Sons.
• Venkatesh V., Morris M.G., Davis G.B., Davis F.D., User Acceptance of Information Technology: Toward a Unified View, 2003, "MIS Quarterly", Vol. 27(3), s. 425-478.
• Wykluczenie cyfrowe podczas pandemii. Dostęp oraz korzystanie z internetu i komputera w wybranych grupach społecznych, 2021, Federacja Konsumentów, Warszawa.
• Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w jednostkach administracji publicznej, przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych, 2021, GUS, Warszawa.
• Zdalne świadczenie usług publicznych, 2020, Kubalski G.P. (red.), Wydawnictwo Związek Powiatów Polskich, Warszawa.
• www 1, www.britannica.com [data dostępu: 1.08.2022].
• www 2, www.cs.stanford.edu [data dostępu: 1.08.2022].
• www 3, www.stats.oecd.org [data dostępu: 30.07.2022].
• www 4, www.ec.europa.eu [data dostępu: 1.08.2022].
• www 5, https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/desi [data dostępu: 10.08.2022].
• www 6, kim.gov.pl [data dostępu: 20.06.2022].
• www 7, https://ec.europa.eu/eurostat/data/database [data dostępu: 10.06.2022].
• www 8, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ISOC_CI_IN_H/default/ta-ble?lang=en [data dostępu: 10.03.2023].

Identyfikatory

DOI

10.15290/oes.2023.01.111.06