W trosce o godność, życie i zdrowie człowieka w zakresie nowych rozwiązań w transporcie publicznym

• Autorzy: Justyna Mielczarek-Mikołajów

Warianty tytułu

Out of Concern for Human Dignity, Life and Health in Terms of New Solutions in Public Transport

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Transport bez wątpienia należy do najważniejszych działów gospodarki państwowej, a zarazem stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń cywilizacyjnych dla zdrowia i życia człowieka. Wynika to przede wszystkim z emisji zanieczyszczeń oraz innych powiązanych z transportem skutków, takich jak wypadki drogowe czy hałas, co przyczynia się do przedwczesnych zgonów lub powstawiania np. chorób płuc, zawałów serca, astmy, lęków czy zawrotów głowy. Ograniczenie tych negatywnych konsekwencji wymaga wdrożenia zasad zrównoważonego transportu oraz inteligentnych systemów transportowych, które wpływają na poprawę bezpieczeństwa i jakości powietrza. Szczegółowa analiza będzie dotyczyć przede wszystkim rozwiązań prawnych związanych z ideą zrównoważonego transportu, w tym uwydatnienia norm wynikających z ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, a także analizą praktyki funkcjonowania ekologicznych rozwiązań w czasie kryzysu energetycznego. (abstrakt oryginalny)

EN

Transport undoubtedly belongs to the most important branches of the state economy, and at the same time it is one of the most serious civilization threats to human health and life. This is mainly due to pollutant emissions and other transport-related effects, such as road accidents and noise, which contribute to premature deaths or to lung diseases, heart attacks, asthma, anxiety and dizziness. Limiting these negative consequences requires the implementation of the principles of sustainable transport and intelligent transport systems that improve safety and air quality. The detailed analysis will primarily concern legal solutions related to the idea of sustainable transport, including the emphasis on standards resulting from the Act on electromobility and alternative fuels, as well as the analysis of the practice of functioning of ecological solutions during the energy crisis. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Transport; Inteligentne Systemy Transportowe; Elektromobilność; Kryzys energetyczny

EN

Transport; Intelligent Transport Systems (ITS); Electromobility; Energy crisis

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Rocznik: 2023
• Numer: nr specjalny W trosce o godność, życie i zdrowie człowieka - zagadnienia administracyjnoprawne
• Strony: 221--233

Twórcy

autor

Justyna Mielczarek-Mikołajów

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• 1. Badyda, Artur. Kraszewski, Andrzej. 2010. "Transport publiczny - zagrożenie czy szansa dla środowiska?". Transport Miejski i Regionalny 7-8: 19-25.
• 2. Badyda, Jerzy. 2019. "Aglomeracje miejskie - wpływ transportu drogowego na jakość powietrza. Wybrane aspekty wpływu zanieczyszczeń komunikacyjnych na środowisko i zdrowie". Slajdy. 30 stycznia 2019. https://www.nik.gov.pl/plik/id,19076,vp,21679.pdf (dostęp: 28.10.2022).
• 3. Banaszak, Bogusław. Jabłoński, Mariusz. 1998. "Komentarz do art. 30". W Konstytucje Rzeczypospolitej Polskiej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku. Red. Jan Boć. 67-68. Wrocław: Kolonia Limited.
• 4. Borkowski, Maciej. Malinowski, Krzysztof. 2019. "Zastosowanie inteligentnych systemów transportowych miastach na przykładzie systemu ImFlow". Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe 6: 43.
• 5. Brzezińska, Joanna. 2021. Transport drogowy i zdrowie - broszura informacyjna. Warszawa: Health & Environment Alliance (HEAL). http://healpolska.pl/wp-content/uploads/2021/12/Transport-drogowy-i-zdrowie_broszura-HEAL.pdf (dostęp: 28.10.2022).
• 6. Brzustewicz, Paweł. 2012. "Zrównoważone rozwiązania w transporcie miejskim - kierunki rozwoju". Acta Universitatis Nicolai Copernici 413: 86-87.
• 7. Chojnacka, Małgorzata. 2018. "Kryteria oceny jakości w procesie obsługi pasażerów komunikacji zbiorowej w wybranych organizacjach transportu miejskiego". Studia i Prace WNEiZ US 55:143-152. DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2019.55-12
• 8. Ekologiczny transport publiczny wjeżdża do Łomży. 2022. http://www.lomza.pl/index.php?wiad=11831 (dostęp: 20.12.2022).
• 9. Emisje CO2 z samochodów: fakty i liczby (infografiki). 2019. Parlament Europejski: Aktualności. 11 kwietnia 2019. https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20190313STO31218/emisje-co2-z-samochodow-fakty-i-liczby-infografiki (dostęp: 3.11.2022).
• 10. EU ban on the sale of new petrol and diesel cars from 2035 explained. 2022. https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/economy/20221019STO44572/eu-ban-on-sale-of-new-petrol-and-diesel-cars-from-2035-explained (dostęp: 3.11.2022).
• 11. Europejska Agencja Środowiskowa. 2016. Transport a zdrowie publiczne. 30 września 2016. https://www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly-2016/artykuly/transport-a-zdrowie-publiczne (dostęp: 28.10.2022).
• 12. Garlicki, Lech. 2016. "Komentarz do art. 30". W Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom 2: Art. 30-86. Red. Lech Garlicki, Marek Zubik. 32-38. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• 13. Kapica, Daniel. 2020. Ekologiczne aspekty transportu publicznego w Zielonej Górze. CEON Repozytorium. 16 lipca 2020. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/18644 (dostęp: 28.10.2022).
• 14. Kosiarz, Edyta. 2021. "Wsparcie rozwoju elektromobilności". Kontrola i Audyt 2: 107-120.
• 15. Kozerska, Monika. Konopka, Michał. 2017. "Zarządzanie procesami logistycznymi na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transportowej po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej". Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe 6: 1435-1441.
• 16. Koźlak, Aleksandra. 2008. Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• 17. Krajowy System Zarządzania Ruchem. Co to jest ITS?. https://drogi.gddkia.gov.pl/serwisy-gddkia/krajowy-system-zarzadzania-ruchem/zalozenia-kszr/co-to-jest-its (dostęp: 28.10.2022).
• 18. Kulińska, Ewa. Kulińska, Karolina. Masłowski, Dariusz. 2019. "Application of routing methods in city logistics for sustainable road traffic". Transportation Research Procedia, 39: 309-319. DOI: https://doi.org/10.1016/j.trpro.2019.06.033
• 19. Leśniewski, Bartłomiej. 2022. https://portalkomunalny.pl/kryzys-energetyczny-trolejbusy-dozajezdni-autobusy-na-ulice-528090/ (dostęp: 28.10.2022).
• 20. Lewicki, Wojciech. 2012. "Inteligentne systemy transportowe jako narzędzie inżynierii ruchu drogowego". Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe 13(7-8): 106-111. https://www.researchgate.net/publication/324993564_Inteligentne_systemy_transportowe_jako_narzedzie_inzynierii_ruchu_drogowego (dostęp: 28.10.2022).
• 21. Lipińska-Słota, Alina. 2014. "Polityka transportowa w kształtowaniu systemów transportowych". W Aktywność organizacji pozarządowych jako interesariuszy polityki transportowej. Red. Maria Michałowska. 69-76. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Seria: Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 165.
• 22. Madeyski, Marian. Lissowska, Elżbieta. Marzec, Jan. 1971. Wstęp do nauki o transporcie. Warszawa: Szkoła Główna Planowania i Statystyki.
• 23. Majewska, Magdalena. 2016. Prawne aspekty polityki transportowej Unii Europejskiej. Rozprawa doktorska. Białystok. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/5726/1/M_Majewska_Prawne_aspekty_polityki_transportowej_Unii_Europejskiej.pdf (dostęp: 3.11.2022).
• 24. Miasto Lublin planuje zakupić autobus zasilany wodorem wraz z instalacją do tankowania. https://ztm.lublin.eu/pl/aktualnosci/39.html (dostęp: 20.12.2022).
• 25. Mielczarek-Mikołajów Justyna. 2021. Zrównoważony transport w kontekście zarządzania metropoliami". Samorząd Terytorialny 7-8: 162-173.
• 26. Paradowska, Monika. 2014. "Polityka zrównoważonego rozwoju transportu UE w kontekście wybranych aspektów ekonomiki polskich miast". Ekonomia i Środowisko 3(46): 91-99.
• 27. Piotrowicz, Maria. Urban, Ewa. 2019. "Zdrowie - definicja". Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. https://www.pzh.gov.pl/zdrowie-definicja/ (dostęp: 3.11.2022).
• 28. Rogaczewski, Robert. Zimniewicz, Szymon. Zimny, Artur. 2017. "Przedmowa". W Transport i logistyka w przedsiębiorstwie, mieście i regionie. Wybrane zagadnienia. Red. Robert Rogaczewski, Szymon Zimniewicz, Artur Zimny. 7. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Sophia 2017.
• 29. Roman, Monika. 2014. "Rola transportu samochodowego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniu generowanych kosztów". Zeszyty Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Transportu i Logistyki 26: 128-129.
• 30. Szczecińska, H. 2015. "Analiza przydatności zastosowań rozwiązań technicznych projektu «ECOMobilność » w świetle najczęściej występujących chorób, struktury społecznej społeczeństwa i korzyści ekonomicznych". W Ekomobilność. Tom I. Innowacyjne i ekologiczne środki transportu. Red. Włodzimierz Chromański. 31-32. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.
• 31. Transport Publiczny. 2014. Korzystający z transportu publicznego są szczuplejsi. Sierpień 2014. https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/korzystajacy-z-transportu-publicznego-sa-szczuplejsi-3068.html (dostęp: 28.10.2022).
• 32. Transport Publiczny. 2022. Ponad 700 elektrycznych autobusów w Polsce. 16 maja 2022.https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/ponad-700-elektrycznych-autobusow-w-polsce-73582.html (dostęp: 28.10.2022).
• 33. Tuleja, Piotr. 2019. "Komentarz do art. 30". W Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Red. Piotr Tuleja. 111-114. Warszawa: Wolters Kluwer.
• 34. WHO. 1999. Health costs due to road traffic related air pollution. An impact assessment project for Austria, France and Switzerland. June.
• 35. Wocial, Marcin. Rokicki, Tomasz. 2015. "Znaczenie zbiorowego transportu szynowego na przykładzie Szybkiej Kolei Miejskiej w aglomeracji warszawskiej". Technika Transportu Szynowego 6: 19-24.
• 36. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), podpisany dnia 18 kwietnia 1951 r. https://eur-lex.europa.eu/eli/treaty/ceca/sign (dostęp: 3.11.2022).
• 37. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U.UE.C.2016.202.47).
• 38. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu (Dz.U.UE.L.2010.207.1).
• 39. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (Dz.U.UE.L.2014.307.1).
• 40. Biała Księga: Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu - dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, Bruksela, 28 marca 2011 r., KOM (2011) 144. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52011DC0144&from=en (dostęp: 28.10.2022).
• 41. Communication from the Commission to the Council, The European Parliament, The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Towards a thematic strategy on the urban environment, COM(2004)60 final, Brussels, 11 February 2004. https://www.europarl.europa.eu/meetdocs/committees/rett/20040316/com_com(2004)0060en.pdf (dostęp: 28.10.2022).
• 42. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności - europejski transport na drodze ku przyszłości, Bruksela, 9 grudnia 2020 r., KOM(2013) 17 final. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020DC0789&from=FR (dostęp: 28.10.2022).
• 43. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. 2019. Informacje o Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. 10 kwietnia 2019. https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/informacje-o-strategii-na-rzecz-odpowiedzialnego-rozwoju (dostęp: 28.10.2022).
• 44. Ministerstwo Infrastruktury. 2019. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku, 24 września 2019. https://www.gov.pl/web/infrastruktura/projekt-strategii-zrownowazonego-rozwoju-transportu-do-2030-roku2 (dostęp: 28.10.2022).
• 45. Najwyższa Izba Kontroli. 2016. Informacja o wynikach kontroli NIK. Funkcjonowanie regionalnego pasażerskiego transportu drogowego, KIN.410.007.00.2015. Nr ewid. 26/2016/P/15/035/ KIN. https://www.nik.gov.pl/plik/id,10841,vp,13179.pdf (dostęp: 27.10.2022).
• 46. Najwyższa Izba Kontroli. 2018. Informacja o wynikach kontroli NIK. Budowa systemu publicznego transportu zbiorowego na terenie Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego. Nr ewid. 160/2017/P/16/061/LBY, LBY.430.004.2017. https://www.nik.gov.pl/plik/id,16436,vp,18966.pdf (dostęp: 26.10.2022).
• 47. Najwyższa Izba Kontroli. 2019. Informacja o wynikach kontroli NIK. Wsparcie rozwoju elektromobilności. Nr ewid. 7/2020/P/19/020/KGP, KGP.430.016.2019. https://www.nik.gov.pl/plik/id,23045,vp,25751.pdf (dostęp: 27.10 2022).
• 48. Najwyższa Izba Kontroli. 2020. Informacja o wynikach kontroli NIK. Funkcjonowanie i rozwój transportu publicznego w miastach na prawach powiatu województwa dolnośląskiego. Nr ewid. 196/2019/P/19/108/LWR, LWR.430.003.2019. https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/19/108/LWR/ (dostęp: 27.10.2022).
• 49. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
• 50. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 988 ze zm.).
• 51. Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 673 ze zm.).
• 52. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1343).
• 53. Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1083 ze zm.).
• 54. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=uriserv%3AOJ.L_.2021.243.01.0001.01.POL&toc=OJ%3AL%3A2021%3A243%3ATOC (dostęp: 27.10.2022).

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.18778/0208-6069.S.2023.19