Administracyjne kary pieniężne za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych jako instrument zwalczania kryzysu gospodarczego

• Autorzy: Anna Nowakowska

Warianty tytułu

Administrative Fines for Excessive Delays in Fulfilling Monetary Obligations as an Instrument to Combat Economic Crisis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nasilające się zjawisko nieterminowego regulowania należności, a także stosowania w umowach wydłużonych terminów zapłaty skłoniło ustawodawcę do poszukiwania bardziej radykalnych rozwiązań niż uregulowane w ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych prywatnoprawne instrumenty mające na celu ograniczenie zatorów płatniczych. Od 2020 r. cel ten ma być realizowany za pomocą administracyjnych kar pieniężnych za nadmierne opóźnienia w spełnianiu świadczeń pieniężnych, wymierzanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Upływ 3,5 roku od momentu wejścia w życie nowelizacji ustawy umożliwia ocenę funkcjonowania nowej regulacji. Celem artykułu było ustalenie, czy prawna regulacja administracyjnych kar pieniężnych jest skuteczna, tj. czy wpłynęła na ograniczenie zatorów płatniczych, a tym samym czy może być uznana za jedną ze skutecznych metod zwalczania kryzysu gospodarczego. Wyjaśnienie problemu badawczego nastąpiło w oparciu o analizę danych statystycznych dotyczących terminowości wykonywania zobowiązań pieniężnych przez przedsiębiorców, analizę dotychczas wydanych decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz informacji pozyskanych od przedsiębiorców. Badania te pozwoliły na wyciągnięcie wniosku, że opisywana regulacja nie przyczyniła się do ograniczenia zatorów płatniczych, ale można się spodziewać poprawy tej sytuacji, gdy postępowania przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będą mogły być prowadzone na podstawie przepisów znowelizowanych w 2022 r. Nie wydaje się natomiast możliwe, by administracyjne kary pieniężne za nadmierne opóźnienia w spełnianiu świadczeń pieniężnych stanowiły skuteczne narzędzie zwalczania kryzysu gospodarczego. (abstrakt oryginalny)

EN

The increasing phenomenon of delayed payment of obligations and the use of extended payment terms in contracts prompted the legislator to seek more radical solutions than those stipulated in the Act on countering excessive delays in commercial transactions, in the form of private law instruments aimed at reducing payment backlogs. Since 2020, this goal has been pursued through the imposition of administrative fines for excessive delays in fulfilling monetary obligations by the President of the Office of Competition and Consumer Protection. The passage of 3.5 years since the enactment of the amendment to the law allows for an assessment of the functioning of the new regulation. The purpose of the article was to determine whether the legal regulation of administrative fines is effective, i.e. whether it has contributed to reducing payment backlogs and, therefore, whether it can be considered one of the effective methods for combating the economic crisis. The research problem was explained based on the analysis of statistical data concerning the timeliness of financial commitments by entrepreneurs, the analysis of decisions issued by the President of the Office of Competition and Consumer Protection, and information obtained from entrepreneurs. These studies led to the conclusion that the described regulation did not contribute to reducing payment backlogs; however, an improvement in this situation can be expected when proceedings before the President of the Office of Competition and Consumer Protection can be conducted based on the amended provisions in 2022. It does not seem possible, though, for administrative fines for excessive delays in fulfilling monetary obligations to be an effective tool for combating an economic crisis. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kara administracyjna; Transakcje handlowe; Terminowość zapłaty

EN

Administrative penalty; Commercial transaction; Prompt payment

• Czasopismo: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius
• Rocznik: 2023
• Tom: 70
• Numer: nr 2
• Strony: 133--149

Twórcy

autor

Anna Nowakowska

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Bibliografia

• Bernatt M., Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ochrony konkurencji, Warszawa 2011.
• Biskup K., Nowe uprawnienia UOKiK wprowadzone przez ustawę o zatorach płatniczych, [w:] Zatory płatnicze w działalności gospodarczej, red. M. Sieradzka, Warszawa 2021.
• Dolniak P., Przeciwdziałanie nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Komentarz, Warszawa 2021.
• Etel M., Postępowanie w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego" 2020, nr 12, DOI: https://doi. org/10.33226/0137-5490.2020.12.2.
• Kisilowska H., Zieliński G., Administracyjne kary pieniężne - funkcja prewencyjna i represyjna, "Prawo w Działaniu. Sprawy Karne" 2020, nr 43, DOI: https://doi.org/10.32041/PWD.4309.
• Liput J., Zatory płatnicze z perspektywy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, [w:] Ograniczanie zatorów płatniczych. Praktyczny przewodnik, red. J. Liput, Warszawa 2020.
• Masiukiewicz P., Zatory płatnicze w gospodarce, Warszawa 2018.
• Menszig-Wiese K., Pyka B., Toroń M., Komentarz do art. 13a, [w:] Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Komentarz, red. K. Menszig-Wiese, Legalis 2022.
• Mlostoń-Olszewska A., Wolność od samooskarżania w postępowaniach w sprawach praktyk ograniczających konkurencję w świetle standardów ochrony praw podstawowych, Warszawa 2022.
• Nita B., Konstytucyjne zakorzenienie zasady nemo tenetur se ipsum accusare, [w:] Rzetelny proces karny. Księga jubileuszowa Profesor Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Warszawa 2009.
• Nowicki D.K., Peszkowski S., Kilka uwag o szczególnym charakterze administracyjnych kar pieniężnych, [w:] Administracyjne kary pieniężne w demokratycznym państwie prawa, red. M. Błachucki, Warszawa 2015.
• O'Neill T., Przeciwdziałanie zatorom płatniczym przez Prezesa UOKiK - analiza działalności organu po wejściu w życie ustawy z 19.07.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, "Przegląd Prawa Publicznego" 2023, nr 1.
• Pyka B., Toroń M., Menszig-Wiese K., Komentarz do art. 13a, [w:] Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Komentarz, red. K. Menszig-Wiese, Legalis 2023.
• Stawicki A., Prawa przedsiębiorców jako warunek skutecznego egzekwowania przepisów prawa konkurencji - rozważania wokół implementacji dyrektywy ECN+, "Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny" 2021, nr 3(10), DOI: https://doi.org/10.7172/2299-5749. IKAR.3.10.4.
• Biuletyn Informacji Publicznej Ministerstwa Rozwoju i Technologii, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/sprawozdania-o-stosowanych-terminach-zaplaty (dostęp: 20.09.2023).
• Intrum, European Payment Report, 2020-2023, https://www.intrum.com/publications/publicationsarchive (dostęp: 20.09.2023).
• Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, Sejm RP VIII kadencji, Druk sejmowy nr 3475.
• Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych, Sejm RP IX kadencji, Druk sejmowy nr 2620.
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992, nr 21, poz. 86, ze zm.).
• Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. 2013, poz. 403, ze zm.).
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. 2019, poz. 1649).
• Ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych (Dz.U. 2022, poz. 2414).
• Wyrok TK z dnia 30 stycznia 2001 r., K 17/0.

Identyfikatory

DOI

10.17951/g.2023.70.2.133-149